Quản lý hiệu quả lòng đường, hè phố

Từ lâu, hè phố ở đô thị TP.Quảng Ngãi đã bị chiếm dụng để sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau. Trên các tuyến đường chính, đặc biệt là khu vực quanh chợ Quảng Ngãi, người dân đã chiếm một phần hè phố để bày bán, kinh doanh các mặt hàng tạp hóa, giày dép, quần áo, hoa quả, thực phẩm và giữ xe. Thậm chí, một số nơi, người dân còn dựng trại để tổ chức đám cưới, tập kết vật liệu để xây dựng công trình. Lòng đường trở thành điểm kinh doanh của các xe đẩy, hàng rong và là nơi đậu đỗ xe của người mua hàng. Giải phân cách và đảo giao thông bị chiếm để lắp đặt bảng quảng cáo...

Vỉa hè, lòng đường Hùng Vương - Phan Chu Trinh ngày càng thông thoáng. Ảnh: T.NHỊ

Việc buôn bán, kinh doanh ở hè phố, lòng đường, mở các chợ tự phát đã kéo dài từ lâu. Điều này không chỉ làm mất mỹ quan đô thị, mà còn là một trong những nguyên nhân gây cản trở, ùn tắc giao thông và nguy cơ xảy ra tai nạn giao thông. Theo UBND TP.Quảng Ngãi, nguyên nhân của tình trạng này là do sự quá tải về cơ sở hạ tầng, thiếu quy hoạch, kết nối đồng bộ giữa đường giao thông, hè phố với các khu vực xung quanh. Đặc biệt là, sự thiếu ý thức của cả người mua lẫn người bán, dù nhận thức được hành vi lấn chiếm lòng, lề đường là sai quy định nhưng họ vẫn cố tình vi phạm.

Không thể phủ nhận, hè phố là nơi mưu sinh của không ít người dân, ảnh hưởng đến cuộc sống, thu nhập của họ, nhưng việc lấn chiếm lòng, lề đường cần phải sớm khắc phục để trả lại diện mạo khang trang cho đô thị. Bên cạnh đó, việc lấn chiếm hè phố, lòng đường còn ẩn chứa nguy cơ tiềm tàng về an ninh trật tự. Nhiều vụ trộm cắp, cướp giật đã xảy ra đối với người bán hàng rong, xe đẩy, hoặc các trường hợp đậu, đỗ xe trên hè phố, lòng đường để mua, bán mà không có người trông giữ.

Cần xây dựng cơ chế quản lý

Việc sử dụng lòng đường, hè phố trái phép để kinh doanh là vi phạm pháp luật, trong đó tùy theo mức độ vi phạm sẽ bị xử phạt tiền. Vì thế, năm 2023, UBND TP.Quảng Ngãi đã tập trung xây dựng quy định về quản lý và sử dụng tạm thời một phần lòng đường, hè phố trên địa bàn TP.Quảng Ngãi. Theo cơ quan chuyên môn của UBND TP.Quảng Ngãi, việc xây dựng quy định về quản lý và sử dụng tạm thời một phần vỉa hè, lòng đường ngoài mục đích giao thông trên địa bàn thành phố đã được UBND tỉnh giao cho UBND thành phố chủ trì thực hiện vào năm 2018. Tuy nhiên, tại thời điểm đó quy định pháp luật và quan điểm của một số sở, ban, ngành có liên quan vẫn chưa thống nhất, nên chưa đủ cơ sở để UBND tỉnh ban hành. Vì thế, cho đến nay quy định này vẫn chưa được ban hành.

Việc quản lý lòng đường, hè phố cần phải dựa trên quy định cụ thể, trong đó quy định về sử dụng tạm thời một phần vỉa hè, lòng đường để kinh doanh là một yêu cầu tất yếu của cuộc sống đô thị. Việc sử dụng tạm này phải đóng phí theo quy định, đảm bảo trật tự, mỹ quan và khai thác hiệu quả kinh tế từ lòng đường, hè phố. Kinh tế "lòng đường, hè phố" ở nhiều đô thị lớn trong cả nước đã triển khai và được người dân đồng tình ủng hộ.

Tại Quảng Ngãi, việc kinh doanh vỉa hè lâu nay không có quy chế nên không có cơ sở để quản lý, thu phí. Việc thu phí vỉa hè được lồng ghép với thuế khoán hộ kinh doanh do ngành thuế thực hiện. Chi cục trưởng Chi cục Thuế khu vực TP.Quảng Ngãi - Sơn Tịnh Phạm Tuấn Hùng cho biết, năm 2023, nguồn thu này là gần 48 tỷ đồng; còn năm 2024, dự toán giao hơn 45 tỷ đồng.

Theo Đội quản lý trật tự đô thị TP.Quảng Ngãi (cơ quan tham mưu dự thảo quy định nói trên), đây là quy định cần thiết và phù hợp với tình hình quản lý đô thị hiện nay. Tất nhiên, trong quy định đã tính toán, cân nhắc, để khi ban hành đảm bảo tính khả thi. Cụ thể là, tất cả các trường hợp được sử dụng tạm thời đều phải đảm bảo yêu cầu là không gây mất trật tự, an toàn giao thông và đáp ứng một số điều kiện cụ thể khác về thời gian, diện tích hè phố, lòng đường sử dụng, kết cấu hạ tầng.

THANH NHỊ