Quảng cáo cần đi đôi với chất lượng để người tiêu dùng không bị lạc vào 'ma trận'

Từ việc kẹo rau Kera - sản phẩm được nhiều người nổi tiếng và TikToker quảng cáo rầm rộ nhưng không đúng sự thật, dẫn đến bị phạt cho thấy, vấn đề quảng cáo không phải chuyện dễ dàng, thích phóng đại, nói thế nào thì nói.

“Đánh lận quân đen”

Ông Đặng Quang Chẩn, Giám đốc HTX Dược liệu An Phát (Thừa Thiên Huế), cho biết mục đích cuối cùng khi làm các sản phẩm từ dược liệu là mang về lợi nhuận cho thành viên. Để làm được vậy, việc quảng bá sản phẩm chính là một trong những phương pháp hiệu quả để thúc đẩy tiêu thụ, gia tăng người mua.

Tuy nhiên, việc quảng cáo sai sự thật, quảng cáo lố không chỉ làm mất lòng tin của người tiêu dùng mà còn gây ra những hậu quả nghiêm trọng vì ảnh hưởng đến cả một ngành hàng, trong đó có cả những nông dân, HTX, doanh nghiệp đang sản xuất và kinh doanh minh bạch. Còn nếu quảng cáo nhưng không có kinh nghiệm, kỹ năng thì lại khó tiếp cận và thuyết phục khách mua hàng.

Trong khi người tiêu dùng hiện nay không chỉ có ý thức mà còn có cả kinh nghiệm, kiến thức về quảng cáo, về nhãn hàng hóa, tiêu chuẩn chất lượng… nên không dễ bị đánh lừa. Và điều dễ nhìn thấy nhất chính là từ việc quảng cáo kẹo rau Kera của những người có tầm ảnh hưởng trên mạng nhưng bị người tiêu dùng phát hiện, phân tích và có cả bằng chứng cụ thể khi đưa sản phẩm đi kiểm nghiệm tại cơ quản quản lý chất lượng của Nhà nước.

Nhiều người có độ am hiểu sâu sắc nên không dễ mắc bẫy những quảng cáo kém chất lượng.

Số liệu của Bộ Công Thương cũng cho thấy, nhu cầu tiêu dùng sản phẩm hữu cơ tại Việt Nam tăng trưởng trung bình 15% mỗi năm trong giai đoạn 2021 - 2023. Và hơn 72% người tiêu dùng Việt Nam sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho các sản phẩm này. Điều này cho thấy, nhu cầu và sự hiểu biết của người tiêu dùng đã tăng lên.

GS.TS Lê Huy Hàm, nguyên Viện trưởng Viện Di truyền Nông nghiệp, cho biết minh bạch là quyền chính đáng của người tiêu dùng nhưng không phải lúc nào điều này cũng được đáp ứng.

Theo quy định, thực phẩm có đóng gói trong bao bì nếu có chứa 5% thành phần biến đổi gen trở lên thì phải được ghi nhãn để người tiêu dùng nắm bắt được và tự đưa ra quyết định có mua hay không. Nhiều nước cũng có quy định tương tự, ngay như Nhật Bản còn quy định ngưỡng thấp hơn là 1%.

Tuy nhiên, nhiều nhà sản xuất thường bỏ qua điều này trong quá trình ghi nhãn và quảng cáo là chủ yếu nói về những tác dụng, điểm nổi bật khác của sản phẩm nhằm đánh lạc hướng người tiêu dùng.

Nhiều đơn vị sản phẩm đưa ra lý do là việc dán nhãn cho thực phẩm biến đổi gen là rất khó làm. Vì các khâu giám định sản phẩm biến đổi gen, thu thập dữ liệu từ thị trường, thuê chuyên gia… sẽ kéo chi phí sản phẩm lên 10-15%.

Do đó, để dấu đi điều này, giống như việc đơn vị quảng cáo kẹo rau Kera không ghi việc đã sử dụng chất tạo ngọt Sorbitol trên nhãn sản phẩm theo quy định, nhiều nhà sản xuất kinh doanh lại dùng những lời quảng cáo quá lố để lừa dối, đánh lạc hướng người tiêu dùng.

Hiểu đúng về quảng cáo

Trong khi theo khảo sát của Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam, có khoảng gần 70% tiêu dùng biết đến sản phẩm xanh từ các thông tin trên không gian mạng.

Do đó, các đơn vị sản xuất kinh doanh đã tận dụng điều này để quảng cáo sản phẩm. Và quảng cáo là hoạt động cần thiết trong kinh doanh. Nhưng thực tế cho thấy, không phải quảng cáo nào cũng thu hút người người tiêu và mang lại lợi nhuận cho đơn vị sản xuất kinh doanh. Nhất là những quảng cáo không đúng sự thật, xem nhẹ trách nhiệm đối với cộng đồng sẽ rất dễ đánh mất niềm tin của người tiêu dùng.

Bà Nguyễn Thị Thu Liên, Hiệp hội Thực phẩm Minh Bạch, cho biết làm ăn kinh doanh mà dối trá thì trước sau cũng như “cái kim trong bọc lâu ngày cũng lòi ra”. Nếu còn tồn tại kiểu quảng cáo không đúng sự thật thì không thể mang những sản phẩm tốt, có giá trị thật đến với người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, hiện nay nhiều người cũng nhầm lẫn giữa marketing và quảng cáo nên không mang lại hiệu quả cao trong kinh doanh. Trong khi quảng cáo nhằm mục đích thuyết phục người tiêu dùng tin, hiểu sản phẩm và đưa ra quyết định mua sản phẩm. Còn marketing là thu thập, phân tích số liệu để có thể có được những sự thuyết phục đó. Đây là hai vấn đề hoàn toàn khác nhau, chứ không thể đánh đồng là một.

Do đó, khi quảng cáo, để thuyết phục được người mua, HTX và doanh nghiệp phải có chứng cứ cụ thể từ vùng nguyên liệu, khu vực sản xuất đạt chuẩn, giấy chứng nhận tự công bố chất lượng sản phẩm, giấy chứng nhận quy trình sản xuất, thành phần các chất trên nhãn sản phẩm... Ngoài ra là số liệu và thị hiếu người tiêu dùng, nhu cầu thị trường. Sau đó, bằng những hình ảnh, video quảng cáo có độ phân giải cao, sắc nét mới có thể thu hút, thuyết phục người tiêu dùng.

Theo một chuyên gia quảng cáo, nội dung hình ảnh, video quảng cáo phải đánh trúng tâm lý khách hàng thì mới thuyết phục họ đưa ra quyết định mua hàng. Tránh sử dụng hình ảnh, lời nói quảng cáo quá ảo hoặc khác xa thực tế, gây mất lòng tin khi khách hàng nhận hàng.

Một vấn đề khó nữa hiện nay là theo quy định pháp luật, đơn vị sản xuất kinh doanh được phép tự công bố chất lượng sản phẩm. Trừ những sản phẩm sản xuất theo tiêu chuẩn quốc tế như Organic của Liên minh châu Âu, Mỹ... thì nhà sản xuất không tự công bố. Còn việc kiểm tra chất lượng sản phẩm lại chỉ diễn ra khi xảy ra vấn đề, khi sản phẩm bị phạt. Điều này chẳng khác nào khâu quản lý chất lượng sản phẩm chỉ diễn ra khi sự việc đã rồi. Do đó, chỉ có những nhà sản xuất chân chính, tự tuân thủ quy định pháp luật thì sẽ có những quảng cáo chân thực, thuyết phục được người tiêu dùng có độ am hiểu.

Để thuyết phục người tiêu dùng mua hàng online, thời gian qua, HTX Nông nghiệp Ngọc An (Bình Định) đã xác định khi làm quảng cáo cần đặt mình vào vị trí của người tiêu dùng, người mua sản phẩm. Do đó, các hình ảnh, video, lời nói đều chân thực, phản ánh rõ quy trình nên 70% doanh thu của HTX là đến từ việc bán hàng online, từ đó tạo thuận lợi cho nâng cao thu nhập cho thành viên.

Huyền Trang