Quảng cáo ngoài trời và kiến trúc cảnh quan đô thị

Một biển quảng cáo trên đường Hùng Vương, TP Tuy Hòa. Ảnh: NGUYỄN KIM

Khi đi vào cửa ngõ hay trung tâm của các đô thị ta bắt gặp biển hiệu, bảng quảng cáo được gắn trên các công trình công cộng, nhà ở riêng lẻ mọc lên san sát, báo hiệu đáng mừng thời kỳ kinh tế đô thị phát triển mạnh mẽ.

Chưa được quy hoạch

Quảng cáo là việc sử dụng các phương tiện nhằm giới thiệu đến công chúng các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ có mục đích sinh lời; có quảng cáo mang mục đích chính trị, xã hội, hoàn toàn không mang màu sắc về kinh tế. Quảng cáo bao gồm nội dung và hình thức rất phong phú được thể hiện bằng hình ảnh, âm thanh, tiếng nói, chữ viết, biểu tượng, màu sắc và ánh sáng. Trong bài viết này, tác giả đề cập đến quảng cáo ngoài trời, là một bộ phận quan trọng ảnh hưởng đến không gian kiến trúc cảnh quan của đô thị.

Để hoạt động quảng cáo đi vào nề nếp, Quốc hội đã thông qua Luật Quảng cáo, đã tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân phát triển các loại hình quảng cáo. Trong đó, quảng cáo ngoài trời có muôn hình, muôn vẻ, góp phần làm sinh động cảnh quan đô thị; đường phố được trang hoàng bởi những biển quảng cáo như vườn hoa xuân.

Nhưng đôi khi chúng ta bắt gặp những bảng quảng cáo không đúng với quy định, ảnh hưởng đến không gian cảnh quan kiến trúc đô thị. Đó là bao kín toàn bộ mặt tiền nhà từ trên xuống dưới, có màu sắc thiếu trang nhã; nhô ra khỏi công trình quá xa, gây cảm giác không an toàn cho người đi bộ trên lề đường. Có bảng quảng cáo quá to đặt trên xê nô mái công trình, làm cho kiến trúc mất đi vẻ đẹp.

Việc quảng cáo không đúng về nội dung, kích thước, vị trí xây dựng, liên kết gắn vào công trình sẽ bị xử phạt hành chính theo Nghị định 158/2013/NĐ-CP của Chính phủ trong lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và quảng cáo. Tùy mức độ vi phạm bị phạt tiền hoặc gỡ bỏ biển hiệu, bảng quảng cáo.

Tuy nhiên, hiện nay hoạt động quảng cáo ngoài trời tại các đô thị chưa được quy hoạch, kiểm tra, giám sát xây dựng. Người có nhu cầu quảng cáo không biết khi nào thì phải xin phép xây dựng, đa phần là xây dựng không phép; cơ quan văn hóa chỉ quản lý về nội dung quảng cáo, còn cơ quan về xây dựng chỉ quản lý về vị trí, kết cấu xây dựng các biển hiệu, bảng quảng cáo có kích thước lớn.

Những quy định chung

Kích thước biển hiệu, bảng quảng cáo ngang với chiều cao tối đa là 2m, chiều dài không vượt quá chiều ngang mặt tiền nhà. Đối với biển hiệu, bảng quảng cáo dọc (chiều đứng) thì bề ngang tối đa là 1m, chiều cao tối đa 4m, không vượt quá chiều cao của tầng nhà nơi đặt biển hiệu, bảng quảng cáo. Các băng rôn, cờ phướn treo trên trụ điện, thân cây xanh trên đường phố, thời gian cho phép tồn tại không quá 15 ngày.

Biển hiệu, bảng quảng cáo không được che chắn không gian thoát, cứu hỏa, thông gió, lấy ánh sáng tự nhiên của công trình; không được che lấp ảnh hưởng đến giao thông công cộng trên đường phố. Bảng quảng cáo tấm lớn có diện tích một mặt trên 20m2 có kết cấu kim loại gắn trên bề mặt công trình; các bảng quảng cáo đứng độc lập có diện tích một mặt 40m2 trở lên; decor lại mặt tiền nhà kết hợp với quảng cáo thì phải xin giấy phép của cơ quan quản lý về xây dựng.

Trường hợp bảng quảng cáo được gắn vào mặt bên của công trình hay nhà ở, thì chiều cao tối đa là 5m, chiều dài không vượt quá giới hạn mặt tường công trình, số lượng không quá 2 bảng. Nhà cao 4 tầng trở xuống thì bảng quảng cáo được nhô lên quá sàn mái là 1,5m; nhà cao 5 tầng trở lên thì toàn bộ diện tích bảng quảng cáo phải được gắn vào mặt bên công trình; tất cả các bảng quảng cáo khi gắn vào công trình thì chỉ được phép nhô ra khỏi tường 20cm.

Biển hiệu, bảng quảng cáo phải thể hiện nội dung: Tên cơ quan chủ quản (nếu có), tên cơ sở sản xuất kinh doanh, loại hình doanh nghiệp, ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh, địa chỉ, điện thoại. Nếu trên biển hiệu, bảng quảng cáo có sử dụng tiếng Việt và tiếng nước ngoài thì chữ nước ngoài phải đặt phía dưới và không lớn hơn 3/4 chữ tiếng Việt; trường hợp có logo nhãn hiệu hàng hóa thì phải đặt phía tay trái (ngoài nhìn vào) cho bảng quảng cáo ngang và ở phía dưới cùng đối với bảng quảng cáo đứng; diện tích logo không quá 20%.

Vị trí biển hiệu đặt sát cổng ra vào hoặc mặt trước của trụ sở nơi tổ chức sản xuất, kinh doanh; chỉ được đặt một biển hiệu ngang và không quá hai biển hiệu dọc. Về mỹ quan, chữ viết, vị trí, nội dung biển hiệu, bảng quảng cáo được hướng dẫn tại Điều 23 Nghị định 103/2009/NĐ-CP ban hành quy chế hoạt động văn hóa và kinh doanh dịch vụ văn hóa nơi công cộng.

Hiện nay dịch vụ quảng cáo tại TP Tuy Hòa khá nhiều, là hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật; đội ngũ những người thực hiện đòi hỏi không chỉ giỏi về chuyên môn, có các thiết bị in ấn hiện đại mà cần am hiểu về luật pháp để tư vấn cho chủ đầu tư. Quảng cáo ngoài trời có liên quan đến nhiều lĩnh vực, nhất là không gian kiến trúc cảnh quan đô thị nên rất cần được quản lý chặt chẽ hơn.

KTS HOÀNG XUÂN THƯỞNG