Quảng Nam đẩy mạnh trùng tu, tu bổ các tháp Chăm phục vụ phát triển du lịch

Ông Nguyễn Thanh Hồng, Giám đốc Sở VH-TT&DL tỉnh Quảng Nam cho biết, đến nay tỉnh Quảng Nam đã và đang triển khai thực hiện nhiều dự án trùng tu, tu bổ, bảo tồn các tháp Chăm trên địa bàn tỉnh.

Đáng chú ý, tại Khu di tích đền tháp Mỹ Sơn (huyện Duy Xuyên) được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới vào năm 1999, thời gian qua đã thực hiện việc trùng tu, tu bổ nhiều dự án trọng điểm, bao gồm: dự án đầu tư bảo tồn, tu bổ cấp thiết một số hạng mục thuộc khu tháp E, F Mỹ Sơn trong chương trình mục tiêu quốc gia; dự án hợp tác với tổ chức America Exress tài trợ thông qua Quỹ Di sản thế giới cùng với Viện Khảo cổ học tiến hành khai quật 2 đợt (vào các năm 2002 và 2005) khơi thông dòng suối Khe Thẻ đoạn chảy qua giữa khu A và khu B, C, D, nhằm chống sạt lở nhóm tháp A; dự án hợp tác ba bên UNESCO - Việt Nam - Italia về “Thuyết trình và đào tạo các tiêu chuẩn quốc tế về bảo tồn nhóm tháp G Mỹ Sơn” đã trải qua 3 giai đoạn trùng tu, tôn tạo từ năm 2003-2013; dự án trùng tu tháp E7; dự án trùng tu hợp tác với Chính phủ Ấn Độ thực hiện tu bổ khu tháp K, H, A với số tiền tài trợ hơn 64 tỷ đồng (giai đoạn 2016-2022).

Khu tháp A Thánh địa Mỹ Sơn sau khi được trùng tu.

“Việc trùng tu, tu bổ các nhóm tháp tại Khu đền tháp Mỹ Sơn thời gian qua đều đảm bảo tuân thủ theo quy định của Luật Di sản văn hóa, các quy định của UNESCO và các văn bản quy định liên quan. Nhờ đó đã ngăn chặn sự đổ vỡ các di tích thành phần, góp phần phát huy giá trị di tích, tạo sản phẩm du lịch, điểm đến tham quan, nghiên cứu, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương”, ông Nguyễn Thanh Hồng chia sẻ.

Ngoài Khu đền tháp Mỹ Sơn, tại tỉnh Quảng Nam còn có nhiều tháp, nhóm tháp Chăm nổi tiếng, trong đó phải kể đến Khu di tích Phật viện Đồng Dương (huyện Thăng Bình). Trải qua thời gian và chiến tranh, đến nay Khu di tích Phật viện Đồng Dương chỉ còn có phế tích tháp Sáng. Do đó, việc trùng tu, tu bổ phế tích tháp Sáng là bài toán đặt ra cấp thiết.

Theo một lãnh đạo Sở VH-TT&DL tỉnh Quảng Nam, dự án bảo tồn, tu bổ, gia cố và phát huy giá trị tháp Sáng thuộc Di tích quốc gia đặc biệt Phật viện Đồng Dương đang được trình Bộ VH-TT&DL thẩm định theo quy định. Dự án có quy mô gồm: Phát lộ mặt băng; khai quật, nghiên cứu khảo cổ khu vực quanh chân tháp với diện tích khoảng 500m2; thực hiện các can thiệp bảo tồn khu vực quanh chân tháp với diện tích khoảng 225m2; tu bổ chống sạt đổ khối xây thân tháp cổng hiện trạng; tu bổ phục hồi phần móng quanh tháp, phục hồi bậc cấp cửa chính; tu bổ phục hồi 2 cửa bên, phục hồi bậc cấp bên; chống mối công trình; bảo quản gia cố bề mặt gạch; xử lý cây dại xâm thực trên tường gạch gốc và các hạng mục phụ trợ có liên quan.

Tổng mức đầu tư của dự án là 12 tỷ đồng, được giao cho Sở VH-TT&DL tỉnh Quảng Nam làm chủ đầu tư. “Sau khi có ý kiến thẩm định của Bộ VH-TT&DL, chúng tôi sẽ triển khai các bước tiếp theo theo quy định”, ông Hồng chia sẻ.

Vẫn theo lãnh đạo Sở VH-TT&DL tỉnh Quảng Nam, về tháp Chăm Bằng An (thị xã Điện Bàn) tỉnh cũng đã có dự án bảo tồn, tu bổ và phát huy giá trị di tích tháp Chăm Bằng An, đang trình Bộ VH-TT&DL thẩm định với tổng mức đầu tư dự án gần 9 tỷ đồng. Đối với Khu di tích tháp Chăm Chiên Đàn (huyện Phú Ninh) thì dự án bảo tồn, tu bổ và phát huy giá trị tháp Nam thuộc Khu di tích tháp Chăm Chiên Đàn được UBND tỉnh Quảng Nam phê duyệt vào năm 2021.

Dự án có tổng mức đầu tư gần 5,5 tỷ đồng và đã được hoàn thành vào cuối năm 2023. Bên cạnh đó, cũng tại Khu di tích tháp Chăm Chiên Đàn còn có dự án bảo tồn, tu bổ và phát huy giá trị tháp Bắc, tháp Giữa. Dự án này đang được trình Bộ VH-TT&DL thẩm định, có tổng mức đầu tư gần 17 tỷ đồng.

Về Khu di tích tháp Chăm Khương Mỹ (huyện Núi Thành), dự án bảo tồn, tu bổ và phát huy giá trị tháp Bắc, tháp Giữa được UBND tỉnh Quảng Nam phê duyệt vào năm 2018 với tổng mức đầu tư gần 12,6 tỷ đồng, dự án được giao cho Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Nam làm chủ đầu tư và đã được hoàn thành vào cuối năm 2022.

Ngoài ra, dự án bảo tồn, tu bổ và phát huy giá trị tháp Nam thuộc Khu di tích tháp Chăm Khương Mỹ được UBND tỉnh Quảng Nam phê duyệt vào cuối năm 2021 với tổng mức đầu tư gần 6 tỷ đồng; được giao cho Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Nam làm chủ đầu tư và đang triển khai thực hiện theo quy định.

Theo ông Nguyễn Thanh Hồng, việc tiếp tục đầu tư triển khai trùng tu, tu bổ các tháp Chăm trong thời gian sắp đến (tháp Nam thuộc nhóm tháp Chăm Khương Mỹ; tháp Bắc, tháp Giữa thuộc di tích nhóm tháp Chăm Chiên Đàn; tháp Chăm Bằng An và tháp Sáng thuộc Di tích quốc gia đặc biệt Phật viện Đồng Dương) sẽ kịp thời ngăn chặn sự đổ vỡ, góp phần tăng cường sự ổn định lâu dài của các cấu trúc di tích của các tháp Chăm còn lại trên địa bàn tỉnh. Qua đó bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị của di tích; tạo điểm đến tham quan, nghiên cứu, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Ngọc Thi