Quảng Ngãi tức tốc giải bài toán thiếu cát xây dựng

Lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi cam kết rút ngắn thời gian “ra” mỏ cát cho các doanh nghiệp đã trúng đấu giá.

Theo đó, chiều 3/4, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Trần Phước Hiền đã chủ trì cuộc họp để nghe báo cáo tiến độ lập hồ sơ, thủ tục cấp phép khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường đối với các mỏ cát trúng đấu giá trên địa bàn tỉnh.

Tham dự cuộc họp có lãnh đạo các Sở Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Tài chính, UBND các huyện, thành phố và đại diện các doanh nghiệp trúng đấu giá quyền khai thác các mỏ cát trên địa bàn.

Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi, để kịp thời đáp ứng nguồn vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã giao nhiệm vụ cho đơn vị chủ trì, phối hợp với các sở, ngành và địa phương xây dựng Kế hoạch đấu giá quyền khai thác các mỏ khoáng sản trên địa bàn.

Các doanh nghiệp đang khẩn trương hoàn thiện hồ sơ để cơ quan có thẩm quyền trình UBND tỉnh Quảng Ngãi cấp phép khai thác mỏ cát đã trúng đấu giá.

Từ cuối năm 2022 đến quý I/2023, tỉnh Quảng Ngãi đã tổ chức đấu giá thành công 12 mỏ cát chưa có kết quả thăm dò, với trữ lượng tài nguyên dự báo khoảng 5 triệu m3. Trong đó, 5 mỏ vào cuối năm 2022 và 7 mỏ trong tháng 1/2023. Cả 5 mỏ cát đấu giá thành công vào cuối năm 2022 ở 3 huyện: Nghĩa Hành, Sơn Hà và Ba Tơ đều đã được UBND tỉnh Quảng Ngãi cấp phép thăm dò.

Riêng mỏ cát thôn Xuân Đình, xã Hành Thịnh (Nghĩa Hành), đơn vị trúng đấu giá là Công ty TNHH Xây lắp và Thương mại Phú Cường đã có văn bản đề nghị trả lại kết quả trúng đấu giá vì khối lượng cát xây dựng đưa vào đấu giá của mỏ còn lại quá thấp; đồng thời, hiện trạng mỏ cát lắng đọng một khối lượng bùn, cát pha sét không đảm bảo chất lượng làm cát xây dựng.

Còn 7 mỏ cát đấu giá thành công trong tháng 1/2023 trên địa bàn các huyện Sơn Tịnh, Tư Nghĩa, Trà Bồng và thành phố Quảng Ngãi, hiện đã có 4 đơn vị trúng đấu giá nộp hồ sơ đề nghị cấp Giấy phép thăm dò, Sở đang tổ chức thẩm định để trình UBND tỉnh Quảng Ngãi xem xét, cấp Giấy phép thăm dò theo quy định.

Bổ sung nguồn cung và kéo giảm giá cát là việc tỉnh Quảng Ngãi sẽ làm ngay.

Ngoài ra, trên cơ sở đề xuất của UBND các huyện, thị xã và thành phố, Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi đã kiểm tra thực địa, rà soát, điều chỉnh vị trí cho phù hợp với quy hoạch để trình UBND tỉnh Quảng Ngãi phê duyệt Kế hoạch đấu giá quyền khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn tỉnh đối với 9 mỏ cát, với trữ lượng dự báo khoảng 4,4 triệu m3.

Tại cuộc họp, đại diện Sở Xây dựng Quảng Ngãi và các địa phương trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi đều “đồng thanh hô” thiếu cát xây dựng. Các chủ thể này chỉ ra nhu cầu của các công trình, dự án lẫn trong dân ở thời điểm này đều rất cao, trong khi nguồn cung cát lại khan hiếm, không đáp ứng đủ nên giá đã bị đẩy lên rất cao, gây khó cho nhà thầu lẫn người dân.

Ông Nguyễn Đức Trung – Quyền Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi cho biết, đến thời điểm hiện tại tổng trữ lượng cát tại các mỏ đã được tỉnh Quảng Ngãi tổ chức đấu giá thành công lên tới hơn 4 triệu m3, vượt rất xa so với nhu cầu dự báo của thị trường trong năm 2023 và năm tiếp theo.

Cùng với đó, đến thời điểm này tất cả các doanh nghiệp trúng đấu giá mỏ cát đều đăng ký thăm dò trữ lượng theo quy định. Đối với 4 mỏ đã đấu giá thành công ở thời điểm cuối năm 2022, có một mỏ là Vạn Xuân 2, xã Hành Thiện (Nghĩa Hành) đã được phê duyệt trữ lượng, đang hoàn thiện thiết kế mỏ và đánh giá tác động môi trường, dự kiến được UBND tỉnh Quảng Ngãi cấp phép khai thác trong tháng 4/2023, giúp “giải nhiệt” cho thị trường. Còn 3 mỏ ở huyện Ba Tơ và Sơn Hà đang ở bước phê duyệt trữ lượng, dự kiến đưa vào khai thác trong tháng 5/2023.

“Trong 2 tháng tới, thị trường sẽ được bổ sung thêm khoảng 200.000m3 cát, cộng với các mỏ đang vận hành với tổng trữ lượng khoảng 230.000m3 nữa thì cơ bản giải quyết được tình trạng khan hiếm cát xây dựng”, ông Trung thông tin.

Tỉnh Quảng Ngãi đang tức tốc đưa các mỏ cát trúng đấu giá vào khai thác để ổn định tình hình.

Bên cạnh đó, Quyền Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi cũng cho biết thêm, đối với các mỏ trúng đấu giá trong đầu năm 2023, đơn vị đã yêu cầu chủ mỏ khẩn trương hoàn thiện các thủ tục để chậm nhất trong tháng 6/2023 đưa vào vận hành, khai thác nhằm bình ổn thị trường. Trong đó, đặc biệt là hai mỏ cát lớn trên sông Trà Khúc, gồm: Mỏ cát Tịnh An – Nghĩa Dũng – Mỏ cát xây dựng lớn nhất từ trước đến nay mà tỉnh Quảng Ngãi đưa ra đấu giá (Diện tích 53,4ha, tài nguyên dự báo hơn 3,4 triệu m3) và mỏ cát thôn Ngân Giang, xã Tịnh Hà (Diện tích 6,14ha, tài nguyên dự báo 122.800m3).

“Hiện nay, theo quy định của pháp luật thì thời gian tổ chức thăm dò là 90 ngày, 180 ngày phê duyệt trữ lượng, việc cấp phép khai thác mỏ cũng cần 90 ngày. Tuy nhiên, chúng tôi ý thức rõ rằng nếu cứ bám theo đúng thời gian quy định thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nguồn cung cát ở thời điểm hiện tại, ảnh hưởng nghiêm trọng đến người dân có nhu cầu xây dựng nhà cửa, cũng như tác động tiêu cực đến tiến độ các công trình, dự án và giải ngân của tỉnh. Vì vậy, mặc dù áp lực là rất lớn nhưng tôi cam kết nếu các doanh nghiệp nộp đủ, đúng hồ sơ thì Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ rút ngắn tối đa thời gian cấp phép mỏ, còn không quá 30% quỹ thời gian cần có để hỗ trợ doanh nghiệp trúng đấu giá đưa cát ra thị trường, giúp ổn định nguồn cung và giá cả”, ông Nguyễn Đức Trung nói.

Theo ông Trung, trước mắt việc cung ứng cát thương mại cho các công trình nhỏ lẻ, nhu cầu của người dân sẽ được giải quyết trong tháng 4/2023. Riêng tuyến chính cao tốc Bắc – Nam qua địa bàn cần 1,3 triệu m3 cát thì hiện chưa phát sinh nhu cầu, vì thời điểm này dự án đang ở bước đánh ranh, bóc phong hóa và đắp đất nền đường. Dự kiến đến cuối tháng 6 mới phát sinh nhu cầu, đúng điểm rơi thủ tục cấp phép mỏ cho công trình và các mỏ thương mại bắt đầu khai thác, nguồn cung dồi dào.

Còn các công trình, dự án trọng điểm của tỉnh Quảng Ngãi thì Sở Tài nguyên và Môi trường đã tiến hành khoanh định một số vị trí với trữ lượng trên 600.000m3 để sẵn sàng tham mưu UBND tỉnh Quảng Ngãi cấp chỉ định cho nhà thầu thi công nếu cần, theo đúng tinh thần của Luật Khoáng sản.

Tình trạng khan hiếm cát xây dựng trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi sẽ được cơ bản giải quyết trong hai tháng tới.

Ngoài ra, đơn vị đã chuẩn bị thêm 6 mỏ cát ở hai huyện Mộ Đức, Sơn Hà với trữ lượng dự báo trên 500.000m3. Đồng thời đang triển khai lấy ý kiến 3 mỏ trên địa bàn huyện Tư Nghĩa, với khoảng gần 300.000m3. “Nếu đưa tất cả 9 mỏ này vào đấu giá, cộng với những mỏ đã đấu thành công trước đây thì gần như địa phương nào trong tỉnh cũng có mỏ cát, lượng cát bổ sung cho thị trường đạt hơn 5 triệu m3, hoàn toàn đáp ứng đủ nhu cầu”, ông Trung lập luận.

Xác định các doanh nghiệp trúng đấu giá cũng đóng một vai trò then chốt trong việc sớm đưa mỏ vào khai thác, bên cạnh trách nhiệm của cơ quan tham mưu trực tiếp là Sở Tài nguyên và Môi trường, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Trần Phước Hiền yêu cầu các chủ mỏ phải khẩn trương hoàn thiện các thủ tục, hồ sơ để sớm đưa vào khai thác, ngăn chặn tình trạng khan hiếm nguồn cát xây dựng và đẩy giá cát lên cao.

Cùng với đó, ông Hiền đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường và Sở Xây dựng tiếp tục hỗ trợ và đôn đốc các doanh nghiệp trúng đấu giá khẩn trương hoàn chỉnh hồ sơ, thủ tục. Cũng như chủ động rút ngắn và đẩy nhanh thời gian thẩm định, trình UBND tỉnh Quảng Ngãi xem xét, phê duyệt và cấp phép khai thác, nhằm sớm đưa các mỏ cát đã trúng đấu giá vào khai thác, đảm bảo nhu cầu thị trường.

Sở Xây dựng Quảng Ngãi chịu trách nhiệm làm việc với các Ban Quản lý dự án cấp tỉnh và cấp huyện và các địa phương làm rõ vấn đề khan hiếm cát từ nay đến cuối tháng 6/2023 và báo cáo cụ thể với UBND tỉnh Quảng Ngãi. Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu cho UBND tỉnh Quảng Ngãi các giải pháp về cung ứng nguồn cát cho thị trường trước ngày 10/4/2013.

Đồng thời các địa phương hỗ trợ đơn vị trúng đấu giá hoàn thiện hồ sơ trữ lượng, môi trường, thiết kế mỏ... Các doanh nghiệp trúng đấu giá quyền khai thác các mỏ cát phải niêm yết công khai giá, công suất, thời gian khai thác. Đồng thời, bàn giao hồ sơ về công suất, ranh giới khai thác, phương án vận chuyển cát cho địa phương giám sát. Quá trình khai thác trong thời gian được cấp phép phải đảm bảo vệ sinh môi trường, an toàn giao thông và không để thất thoát tài nguyên của Nhà nước...

Lê Danh