Quảng Ninh: Hệ lụy từ nhà máy đốt rác nghìn tỷ 'chết yểu' sau thời gian chạy thử

Theo giới thiệu, Nhà máy đốt rác thuộc Trung tâm xử lý chất thải rắn của Công ty Indevco được trang bị bởi công nghệ đốt rác hiện đại bậc nhất Việt Nam bởi hệ thống phân loại rác tự động, đốt trực tiếp ngay khi rác được chuyển từ các địa phương đến.

Nhà máy được chính thức động thổ xây dựng 6 lò đốt rác (tổng công suất 900 tấn rác/ngày) và 1 lò đốt chất thải rắn y tế (công suất 3,6 tấn/ngày) vào tháng 5/2015.

Cổng vào Nhà máy đốt rác "nghìn tỷ" của Indevco bị đóng cửa khi đang chạy thử do không đạt các thông số kỹ thuật. Ảnh: Nguyễn Quân.

Giai đoạn 1, nhà máy đã được đầu tư trên 1.000 tỷ đồng, sử dụng khoảng 300ha đất. Theo kế hoạch, quý I/2018, đưa 2 lò vào vận hành thực nghiệm và đến tháng 7/2018 đưa tiếp 4 lò còn lại vào hoạt động.

Tuy nhiên, sau thời gian vận hành thử, các thông số kỹ thuật đều không đạt yêu cầu như thiết kế; chủ đầu tư đã tìm đủ mọi biện pháp hiệu chỉnh, thay thế..., nhưng cũng không cải thiện được tình hình. “Cực chẳng đã”, cuối năm 2020, Indevco ra nhiều văn bản báo cáo UBND tỉnh về thực tế trên và từ 1/5/2021 đóng cửa nhà máy xử lý rác, dừng hẳn việc tiếp nhận rác chờ đốt, các địa phương tự xử lý rác thải hằng ngày.

Rác thải giữa trung tâm thành phố Hạ Long ùn ứ do Nnà máy xử lý rác thải dừng tiếp nhận rác (năm 2017). Ảnh: Nguyễn Hùng

Hệ lụy từ việc nhà máy đốt rác không thể hoạt động, gây ứ đọng cục bộ rác thải tại các địa phương, ảnh hưởng nghiêm trọng môi trường và mỹ quan đô thị... Ngoài ra, việc chôn lấp rác tạm thời tại khu xử lý rác, chờ đốt, sẽ làm tăng chi phí hơn so với rác đưa từ các địa phương về được xử lý đốt ngay.

Theo tìm hiểu của phóng viên được biết, tại các địa phương như TP Hạ Long, Hoành Bồ (cũ) và Cẩm Phả được tập kết rác về cho Indevco xử lý. Từ năm 2016 đến hết năm 2020, khối lượng rác tập kết về đơn vị này chờ đốt (tồn) khoảng 860.000 tấn. Cộng thêm lượng rác thải phát sinh mỗi ngày chuyển về hiện nay khoảng 800 tấn (gần 3.000 tấn/12 tháng).

Vấn đề xử lý rác như thế nào đang là vấn đề làm đau đầu cơ quan chức năng.

Bên ngoài nhà máy đốt rác "nghìn tỷ" bị dừng hoạt động khi còn đang chạy thử do không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật. Ảnh: nguồn Báo Xây dựng.

Theo ông Nguyễn Tiến Dũng, Chủ tịch UBND TP Hạ Long cho biết: Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh Quảng Ninh, ngay sau khi Indevco ngừng tiếp nhận rác thải sinh hoạt từ các địa phương, Thành phố Hạ Long đã cho triển khai, thiết lập Khu chôn lấp rác cấp bách, tạm thời tại khu vực bên cạnh Trung tâm xử lý rác của Indevco, thực hiện quy trình chôn lấp rác trong 12 tháng.

Trước mắt trong thời gian chờ thi công khu chôn lấp rác này, TP đã làm nhanh bãi chứa rác tạm ngay bên cạnh, có trải bạt chống thấm, tạo hố thu hồi nước thải, khi thi công xong sẽ chuyển toàn bộ lượng rác tập kết tạm vào khu chôn lấp rác cấp bách theo quy trình.

Hiện nay, lượng rác tập kết tại bãi chứa tạm chưa nhiều, nước thải róc ra còn ít, Thành phố vẫn thực hiện quy trình phun thuốc khử trùng và bơm ngược nước thải lên bề mặt bãi rác để làm chậm quá trình thẩm thấu; khi lượng rác lớn, nước thải róc ra nhiều, sẽ dùng xe bồn chở xuống khu xử lý nước thải tại phường Quang Hanh (Cẩm Phả), xử lý theo quy định.

Trụ sở Indevco, chủ đầu tư nhà máy đốt rác "nghìn tỷ" đóng cửa do không đạt yêu cầu về kỹ thuật. Ảnh: Nguyễn Quân.

Về lâu dài, thành phố Hạ Long đang kêu gọi thu hút nhà đầu tư xây dựng lò đốt rác thải sinh hoạt phát điện (thực hiện trong năm 2021-2022) tại chính khu đất đã giao cho Indevco, có thể bằng hình thức liên doanh với Indevco, mua lại hoặc đầu tư mới hoàn toàn.

Song song với đó, Thành phố đang triển khai phương án di dời, bồi thường tái định cư các hộ dân ra khỏi khu vực ảnh hưởng của dự án; mục tiêu là vừa tránh ứ đọng rác trên địa bàn, xử lý rác đúng quy trình, quy định, vừa đảm bảo môi trường và cuộc sống an toàn cho người dân - ông Dũng cho biết thêm.

Liên quan đến sự việc trên, được biết, tại cuộc họp với các sở, ngành, đơn vị (ngày 27/4), Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh đã nêu quan điểm: Để đảm bảo căn cứ cho UBND tỉnh xem xét, chỉ đạo các nội dung có liên quan đến hoạt động của Dự án Trung tâm xử lý chất thải rắn thành phố Hạ Long của Indevco từ năm 2016 đến nay, căn cứ thực tiễn trong thời gian qua, nếu Indevco không đủ năng lực, trình độ và kinh nghiệm thực hiện Dự án theo nội dung Dự án và Báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được duyệt, yêu cầu Indevco có Báo cáo cụ thể để UBND tỉnh xử lý theo luật định.

Tiếp đó, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh đã giao sở Tài nguyên Môi trường, Sở Kế hoạch đầu tư, Sở Xây dựng và UBND TP Hạ Long rà soát, tổng hợp các hoạt động và việc thực hiện Dự án theo các quy định về đất đai, môi trường, luật đầu tư, quy hoạch, triển khai xây dựng và các quy định khác liên quan..., báo cáo về UBND tỉnh.

Nhà báo và Công luận sẽ tiếp tục thông tin./.

Nguyễn Quân