Quảng Ninh: Ô nhiễm trên bờ, dưới biển ở Bến Do
Dù không đủ thủ tục pháp lý nhưng đến nay, nhiều vi phạm liên quan đến khu vực Bến Do ở TP Cẩm Phả (Quảng Ninh) vẫn ngang nhiên tồn tại. Thực trạng này đã gây lãng phí đất đai, uy hiếp môi trường biển, ảnh hưởng đến an toàn giao thông đường thủy.
Ô nhiễm môi trường nghiêm trọng
Tại Bến Do (vùng nước từ bãi tắm của Công ty CP Tập đoàn TTP ở phường Cẩm Trung đến khu vực cầu cảng của Công ty CP Xi măng Cẩm Phả thuộc phường Cẩm Thủy, TP Cẩm Phả, Quảng Ninh), hệ thống bờ kè được làm tạm bợ, nhiều đoạn đã bị sạt lở và bị nước cuốn ra xa, gây khó khăn cho các phương tiện thủy khi vào bến.
Các xưởng sửa chữa tàu, bãi tập kết gỗ và chợ đã lấn chiếm đất tại đây, gây ra hệ lụy xấu cho môi trường khu vực ven vịnh Hạ Long, vịnh Bái Tử Long.
Theo ông Đinh Ngọc Chiến, Phó chủ tịch Thường trực UBND TP Cẩm Phả, những tồn tại liên quan đến khu vực Bến Do là do lịch sử để lại.
"Hiện chính quyền đang lập quy hoạch khu cảng cá và hạ tầng nghề cá tại phường Cẩm Phú với diện tích 4,56ha và mặt nước phía trước là khu bến thuyền phục vụ nhu cầu của người dân. Khi có khu cảng cá mới, chính quyền địa phương sẽ triển khai các bước tiếp theo đối với khu vực Bến Do. Đặc biệt là sẽ xử lý các vi phạm của chợ cá Bến Do theo quy định của pháp luật", ông Chiến nói.
Điển hình, cạnh bến tập kết gỗ là một xưởng sửa chữa tàu, thuyền nhỏ. Ở xưởng này, hệ thống thu gom, xử lý nước thải gần như không có. Dầu mỡ bị xả thẳng xuống biến, khiến mặt nước loang lổ.
Tại chợ cá Bến Do, có hàng chục kiot thu mua, chế biến, tiêu thụ hải sản. Nhiều cơ sở chế biến hải sản đã xả thẳng nước thải xuống mặt biển, làm cả vùng bốc mùi hôi, tanh.
Còn dưới mặt nước Bến Do, các tàu, thuyền, nhà bè neo đậu vô tội vạ. Ở khu vực giáp ranh giữa phường Cẩm Thủy và Cẩm Trung, nhiều vật liệu phục vụ thi công đường bao biển Hạ Long - Cẩm Phả chưa được thanh thải, khiến các tàu, thuyền không thể cặp bờ khi thủy triều xuống.
Đặc biệt, tại khu vực giáp ranh này có một rãnh nước từ trong nội thị TP Cẩm Phả chảy ra luôn trong tình trạng đen ngòm.
Nhiều lần điều chỉnh quy hoạch
Theo báo cáo của cơ quan chức năng TP Cẩm Phả, tại Bến Do hiện thường xuyên có khoảng 667 phương tiện, nhà bè dừng hoặc thả neo, vận chuyển thủy sản. Tại đây cũng có 6 hộ dân sử dụng tàu, đốc để sửa chữa phương tiện và có 14 hộ dân trông giữ 227 phương tiện.
Tuy nhiên, trên mặt nước thiếu hệ thống đảm bảo an toàn giao thông đường thủy. Đặc biệt là điểm thu mua hải sản không phù hợp quy hoạch tại khu đất của Công ty CP Xây dựng và sản xuất bia, rượu, nước giải khát (Công ty Bia nước giải khát – PV) quản lý.
Thửa đất của công ty này, qua kiểm tra cơ quan chức năng TP Cẩm Phả đã phát hiện nhiều vi phạm về đất đai, xây dựng và môi trường từ nhiều năm nay.
Theo đó, bến cá nằm trong dự án Đầu tư xây dựng kinh doanh hạ tầng khu dân cư đô thị mới ven biển phía Tây bãi tắm Bến Do, phường Cẩm Thủy, TX Cẩm Phả (dự án Bến Do) của Công ty CP Xây dựng và kinh doanh nhà Cẩm Phả (nay là Công ty Bia nước giải khát). Dự án được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt năm 2003, có diện tích 322.100m2.
Năm 2004, UBND tỉnh Quảng Ninh có công văn đồng ý để Công ty Bia, nước giải khát đầu tư xây dựng bến cảng và chợ phường Cẩm Thủy theo phương thức nhà đầu tư bỏ vốn đầu tư xây dựng, khai thác và chuyển giao (BOT).
Sau khi được chấp thuận đầu tư, từ năm 2011 đến nay, Công ty Bia, nước giải khát đã tiến hành đầu tư khu bến cá như hiện tại với diện tích khoảng 4ha bao gồm cả khu đất cảng cá 5.182m2 và 3,5ha đổ vượt ngoài ranh giới quy hoạch.
Tuy nhiên từ đó tới nay, khu đất này được điều chỉnh quy hoạch, điều chỉnh diện tích giao đất, cho thuê đất nhiều lần.
Đến ngày 15/12/2015, UBND tỉnh Quảng Ninh có quyết định thu hồi 40.273m2 đất giao cho Công ty Bia, nước giải khát, bao gồm cả 5.182m2 bến cá và 19.532m2 chợ. Lý do thu hồi là điểm tập kết hải sản ở khu vực Bến Do không được lập quy hoạch chi tiết xây dựng, chưa được cấp giấy phép xây dựng, không có các thủ tục pháp lý về môi trường; sử dụng đất không phù hợp với mục đích, chưa được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt về phương án phòng cháy chữa cháy.
Như vậy, chợ cá Bến Do và một số vùng đất phụ cận hiện nay do Công ty Bia, nước giải khát khai thác đang tồn tại trái quy định pháp luật.
Trao đổi qua điện thoại ngày 16/12, ông Nguyễn Văn Mùi, Chủ tịch HĐQT Công ty Bia, nước giải khát cho biết, những tồn tại, hạn chế mà cơ quan chức năng chỉ ra liên quan đến vấn đề môi trường, phòng cháy, chữa cháy là có thật. Tuy nhiên, đến nay, doanh nghiệp đã tiến hành xây dựng hệ thống bể lắng nước mặt, đầu tư thiết bị phòng cháy chữa cháy, nhưng vẫn không được cấp có thẩm quyền quyết định thừa nhận hoàn thiện các thủ tục…
"Từ năm 2004, quy hoạch của doanh nghiệp về dự án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Tuy nhiên, qua thời gian có quá nhiều quyết định thay đổi quy hoạch. Lúc thì làm bến cá, khi thì đổi thành công viên cây xanh…
Do vậy, doanh nghiệp đã đầu tư khoảng 50 tỷ đồng vào dự án nhưng vẫn cứ loay hoay không biết làm thế nào để theo kịp. Hiện quy hoạch bến mới của TP Cẩm Phả ở phường Cẩm Sơn chưa có. Doanh nghiệp rất mong muốn sớm có hạ tầng để di chuyển khỏi khu vực Bến Do…", ông Mùi nói.