QUỐC HỘI NGHE GIẢI TRÌNH TIẾP THU, CHỈNH LÝ DỰ ÁN LUẬT SỬA ĐỔI, BỔ SUNG MỘT SỐ ĐIỀU CỦA LUẬT XÂY DỰNG

Chủ nhiệm Ủy ban Phan Xuân Dũng báo cáo một số nội dung

Trình bày báo cáo giải trình tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng cho biết, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng. Sau kỳ họp Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường phối hợp với Ban soạn thảo và các cơ quan hữu quan nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật theo ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội. Dự án Luật đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến và gửi xin ý kiến các Đoàn đại biểu Quốc hội. Nội dung chi tiết, cụ thể đã được trình bày tại Báo cáo số 532/BC-UBTVQH14 trình Quốc hội. Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin báo cáo tóm tắt giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật này như sau:

Về tên gọi, phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng và sự đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí với đa số ý kiến đại biểu Quốc hội về sự cần thiết ban hành Luật cùng với phạm vi điều chỉnh và tên gọi như dự án Luật. Mặt khác, Luật Xây dựng hiện hành có hiệu lực từ 01/01/2015, một số văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật mới được ban hành nên việc đánh giá, tổng kết chưa thể hiện được đầy đủ, toàn diện. Hơn nữa, ngoài Luật Xây dựng, hoạt động đầu tư xây dựng còn được điều chỉnh bởi nhiều pháp luật khác có liên quan, đã và đang trong quá trình hoàn thiện. Vì vậy, trước mắt tập trung sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng hiện hành với những nội dung thuộc 3 nhóm chính sách lớn như Chính phủ đã trình Quốc hội trong Tờ trình số 366/TTr-CP ngày 28/8/2019. Bên cạnh đó, nghiên cứu tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự án Luật đã được rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định có liên quan đến bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, nghiên cứu, áp dụng khoa học và công nghệ...

Đồng thời, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Thường trực Ủy ban và Ban soạn thảo cùng các cơ quan liên quan đã nỗ lực rà soát các luật liên quan để tránh mâu thuẫn, chồng chéo. Cụ thể, dự án Luật đã được sửa đổi, bổ sung quy định về cấp giấy phép xây dựng có thời hạn phù hợp với Luật Đất đai; sửa đổi, bổ sung quy định về chủ đầu tư, nhà đầu tư trong dự thảo Luật để thống nhất với quy định về nhà đầu tư trong Luật Đầu tư; thống nhất khái niệm về nhà ở riêng lẻ, dự án đầu tư xây dựng nhà ở, dự án đầu tư xây dựng khu đô thị với Luật Nhà ở; thống nhất quy định về thẩm quyền phê duyệt quy hoạch xây dựng với pháp luật về quy hoạch; việc lựa chọn tổ chức, cá nhân thẩm tra phục vụ thẩm định của cơ quan chuyên môn về xây dựng thống nhất với pháp luật về đấu thầu...

Về quy hoạch xây dựng và cấp phép xây dựng công trình có thời hạn trên đất có quy hoạch chậm triển khai, các nội dung quy định về quy hoạch xây dựng tại Luật Quy hoạch đô thị và Luật Xây dựng hiện hành đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo rà soát, sửa đổi, bổ sung trong Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 37 luật có liên quan đến quy hoạch, đảm bảo phù hợp, thống nhất với Luật Quy hoạch; đã làm rõ loại quy hoạch nào thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia, quy hoạch nào là quy hoạch có tính kỹ thuật chuyên ngành; đồng thời, đã quy định cụ thể về điều kiện, trình tự điều chỉnh cục bộ quy hoạch xây dựng nhằm đảm bảo việc triển khai thực hiện phù hợp với quy định tại Luật Quy hoạch. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện có phát sinh vướng mắc liên quan tới việc tổ chức lập và phê duyệt quy hoạch phân khu của khu chức năng. Do đó, quy định về thẩm quyền phê duyệt quy hoạch xây dựng được sửa đổi, bổ sung như trong dự Luật.

Bên cạnh đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, về quy hoạch chậm triển khai thực hiện, pháp luật về quy hoạch xây dựng đã có quy định về rà soát quy hoạch để kịp thời xem xét điều chỉnh phù hợp với tình hình phát triển (Điều 46 Luật Quy hoạch đô thị và Điều 15 Luật Xây dựng). Luật Xây dựng hiện hành đã có quy định về việc xây dựng công trình, nhà ở riêng lẻ có thời hạn trong vùng quy hoạch. Trên thực tế có nhiều quy hoạch triển khai quá chậm trễ, kéo dài so với quy định đã gây nhiều khó khăn, ảnh hưởng tới đời sống và quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội và để bảo đảm phù hợp với quy định tại Điều 49 Luật Đất đai năm 2013, dự án Luật đã được nghiên cứu sửa đổi, bổ sung quy định về cấp giấy phép xây dựng có thời hạn nhằm bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người dân trong các khu quy hoạch chậm triển khai tại Điều 94 như dự thảo Luật.

Toàn cảnh Phiên họp

Về dự án đầu tư xây dựng khu đô thị, Dự án này có một số đặc thù như đa dạng về hình thức và mục tiêu, có yêu cầu cao đối với tính đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, sử dụng nguồn lực tài nguyên lớn về đất đai, có tác động lớn đến phát triển kinh tế- xã hội, đời sống của một bộ phận lớn dân cư đô thị, thường triển khai đầu tư xây dựng trong thời gian dài, vừa thi công xây dựng, vừa kinh doanh khai thác... Do vậy, để quản lý, kiểm soát chặt chẽ hơn các vấn đề nêu trên, dự án Luật chỉ đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định nội dung, công tác thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng và bàn giao công trình. Các quy định này không làm phát sinh thủ tục hành chính mới, không thay đổi trách nhiệm của các chủ thể liên quan. Đồng thời, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự án Luật đã bổ sung khái niệm về dự án đầu tư xây dựng khu đô thị tại khoản 15a Điều 3 Luật Xây dựng. Để thống nhất với Luật Nhà ở, dự thảo Luật đã sửa đổi Điều 17 Luật Nhà ở để phân định dự án đầu tư xây dựng khu đô thị và dự án đầu tư xây dựng nhà ở. Các tiêu chí cụ thể của dự án đầu tư xây dựng khu đô thị như quy mô, tính đồng bộ… sẽ được quy định chi tiết trong các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật.

Về xây dựng công trình khẩn cấp, cấp bách, hiện nay theo quy định tại dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng chống thiên tai và Luật Đê điều, Luật Đầu tư công năm 2019 đều có các quy định liên quan đến xây dựng công trình khẩn cấp. Do đó, dự Luật vẫn giữ quy định về xây dựng công trình khẩn cấp nhằm tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng được bao quát hơn. Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng quy định như vậy cũng là thống nhất với pháp luật khác có liên quan. Bên cạnh các công trình khẩn cấp phải thực hiện ngay theo quy định hiện hành, trong thực tế còn có những công trình có yêu cầu đầu tư và xây dựng nhanh trong một thời gian ngắn, cần được thực hiện theo thủ tục rút gọn hoặc có cơ chế đặc thù nhằm rút ngắn thời gian nhưng vẫn đảm bảo thực hiện đầy đủ các thủ tục như khảo sát, thiết kế, lựa chọn nhà thầu, giấy phép xây dựng… Do đó, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự Luật bỏ điều quy định về công trình cấp bách, sửa đổi quy định về các đối tượng công trình khẩn cấp như trong dự Luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng nêu rõ, ngoài các vấn đề lớn nêu trên, các điều, khoản của dự án Luật đã được tiếp thu, chỉnh lý theo các ý kiến góp ý cụ thể của các đại biểu Quốc hội về giải thích từ ngữ; về nguyên tắc cơ bản và chính sách khuyến khích của Nhà nước; về phân loại, cấp công trình dự án đầu tư xây dựng; về xây dựng công trình tạm; về vật liệu xây dựng; về ban hành định mức và công bố chỉ số giá xây dựng; về quản lý năng lực hoạt động xây dựng; về trách nhiệm quản lý nhà nước… cũng như chỉnh sửa về văn phong, kỹ thuật văn bản. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Thường trực Ủy ban và Ban soạn thảo thống nhất rà soát, chỉnh lý nội dung của dự án Luật nhằm bảo đảm tính hợp hiến, thống nhất của hệ thống pháp luật. Dự án Luật sau khi tiếp thu, chỉnh lý đã sửa đổi, bổ sung 59 Điều tăng 7 Điều so với so với dự án Luật Chính phủ trình Quốc hội. Sửa đổi Điều 17 của Luật Nhà ở và Điều 28 của Luật số 35/2018/QH14 sửa đổi, bổ sung một số điều của 37 Luật có liên quan đến quy hoạch. Ủy ban Thường vụ Quốc hội kính trình các vị đại biểu Quốc hội xem xét, quyết định./.

Hồ Hương- Trọng Quỳnh