Quốc hội thông qua cơ chế đặc thù cho điện gió, điện hạt nhân

Nghị quyết này quy định các cơ chế, chính sách bao gồm: điều chỉnh cập nhật quy hoạch phát triển điện lực, phương án phát triển mạng lưới cấp điện trong quy hoạch tỉnh; đầu tư xây dựng dự án điện lực; phát triển điện gió ngoài khơi; mua bán điện trực tiếp; đầu tư xây dựng dự án, công trình dầu khí, than.

Đáng chú ý, Nghị quyết mở rộng đối tượng được trực tiếp tham gia cơ chế mua bán điện trực tiếp tại các đơn vị bán lẻ điện ở khu công nghiệp, khu công nghệ thông tin, khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, khu đô thị và khu thương mại tự do.

Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030. Ảnh: QH

Nghị quyết không áp dụng đối với các dự án thuộc chức năng, nhiệm vụ của Ban chỉ đạo được thành lập theo Quyết định số 751 ngày 11-4-2025 của Thủ tướng Chính phủ.

Các trường hợp được điều chỉnh cập nhật quy hoạch điện lực

Nghị quyết quy định rõ các trường hợp được điều chỉnh cập nhật Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và phương án phát triển mạng lưới cấp điện trong quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050.

Cụ thể gồm: thực hiện theo Hiệp định giữa Chính phủ Việt Nam với bên ký kết nước ngoài; điều chỉnh dự án nguồn điện, dự án pin lưu trữ (tên gọi, quy mô công suất, tiến độ, địa danh hành chính...); bổ sung dự án nguồn điện để bù đắp, thay thế các dự án chậm tiến độ hoặc không triển khai; bổ sung dự án pin lưu trữ để nâng cao khả năng vận hành hệ thống.

Ngoài ra, việc điều chỉnh số lượng dự án trong danh mục quy hoạch phát triển điện lực, phương án phát triển mạng lưới cấp điện trong quy hoạch tỉnh hoặc điều chỉnh dự án lưới điện cũng thuộc diện này.

Về thẩm quyền, Bộ trưởng Bộ Công Thương phê duyệt điều chỉnh cập nhật quy hoạch phát triển điện lực và báo cáo Thủ tướng. Chủ tịch UBND cấp tỉnh phê duyệt điều chỉnh cập nhật phương án phát triển mạng lưới cấp điện trong quy hoạch tỉnh, báo cáo Thủ tướng và gửi Bộ Công Thương theo dõi.

Việc điều chỉnh cập nhật quy hoạch không phải lập báo cáo đánh giá môi trường chiến lược. Dự án đầu tư kinh doanh lưới điện trong quy hoạch phát triển điện lực, phát triển mạng lưới cấp điện trong quy hoạch tỉnh không phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư.

Các trường hợp không phải đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu chọn nhà đầu tư gồm: dự án trung tâm điều khiển hệ thống điện quốc gia/miền; dự án điện gió ngoài khơi quy định tại nghị quyết; nhà đầu tư có quyền sử dụng đất hoặc được chấp thuận thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất làm dự án điện lực; dự án cấp bách.

Khuyến khích tư nhân đầu tư, phát triển điện hạt nhân mô đun nhỏ

Về điện hạt nhân mô đun nhỏ (SMR), Nghị quyết khuyến khích doanh nghiệp nhà nước và tư nhân tham gia nghiên cứu đầu tư, phát triển. Việc này phải đảm bảo an ninh, an toàn hạt nhân, phù hợp quy định năng lượng nguyên tử. Chính phủ sẽ ban hành cơ chế đầu tư tùy từng thời kỳ.

Sáng 11-12, Quốc hội biểu quyết thông qua một số Luật, Nghị quyết. Ảnh: QH

Đối với điện gió ngoài khơi, doanh nghiệp được dùng kinh phí riêng để khảo sát dự án và được hạch toán vào chi phí nếu không trúng thầu.

Dự án điện gió ngoài khơi bán điện lên hệ thống quốc gia, dự kiến vận hành giai đoạn 2025-2030 được chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư mà không qua đấu giá, đấu thầu. Tuy nhiên, dự án phải đáp ứng các điều kiện về quốc phòng, an ninh, chủ quyền, môi trường biển...

Thủ tướng chấp thuận chủ trương đầu tư. Giá điện không cao hơn mức tối đa của khung giá điện gió ngoài khơi tại năm đàm phán.

Mở rộng đối tượng được tham gia mua bán điện trực tiếp

Theo cơ chế này, giá điện (qua lưới kết nối riêng hay lưới quốc gia) đều do bên bán và bên mua tự thỏa thuận. Đối tượng tham gia được mở rộng tới các đơn vị bán lẻ điện ở khu công nghiệp, công nghệ cao, khu đô thị, thương mại tự do...

Với dự án dầu khí, than quan trọng cấp bách quốc gia, nhà đầu tư không phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư. Nếu quy hoạch thay đổi, công tác giải phóng mặt bằng các dự án đang triển khai vẫn được thực hiện song song.

Chủ tịch UBND tỉnh quyết định chấp thuận nhà đầu tư cho dự án dầu khí, than quan trọng cấp bách hoặc dự án tại khu vực nhạy cảm an ninh quốc phòng (trên cơ sở đề xuất của doanh nghiệp 100% vốn nhà nước).

Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày 1-3-2026.

NHÓM PHÓNG VIÊN