Trên 75% hộ dân đồng thuận, Hà Nội được quyết định biện pháp cưỡng chế khi cải tạo đô thị
Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù được Quốc hội biểu quyết thông qua nhằm triển khai các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô Hà Nội.
Sáng 11-12, với đa số đại biểu tán thành, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm triển khai các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô.
Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 12-12-2025 và được thực hiện trong 5 năm.
Nhiều dự án lớn, quan trọng được hưởng đặc thù
Theo nghị quyết, dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Hà Nội bao gồm:
Các dự án cần triển khai ngay theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ và Thành ủy Hà Nội.
Dự án đầu tư công hoặc PPP có quy mô từ 30.000 tỉ đồng trở lên, đáp ứng tiêu chí dự án quan trọng quốc gia hoặc sử dụng vốn ngân sách địa phương và nguồn vốn hợp pháp khác.
Các dự án thuộc danh mục thu hút nhà đầu tư chiến lược theo Luật Thủ đô, quy mô vốn từ 30.000 tỉ đồng.
Kết quả biểu quyết của Quốc hội khi thông qua Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm triển khai các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô. Ảnh: QH
Dự án cải tạo, chỉnh trang, tái thiết khu vực đô thị, như xây dựng lại chung cư cũ phải phá dỡ hoặc chỉnh trang một hay nhiều ô phố.
Dự án xử lý các điểm nghẽn cấp bách như ùn tắc giao thông, úng ngập, ô nhiễm môi trường, trật tự đô thị.
Theo đó các dự án lớn, quan trọng trên sẽ được thực hiện thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù về đầu tư, quy hoạch, đô thị, kiến trúc, xây dựng, đất đai, tài chính nhằm đẩy nhanh tiến độ.
Làm rõ cơ chế bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân
Một nội dung đáng chú ý là UBND TP Hà Nội được áp dụng biện pháp cưỡng chế khi trên 75% chủ sở hữu nhà hoặc người sử dụng đất, tương ứng với ít nhất 75% diện tích khu vực cải tạo, đồng thuận với phương án quy hoạch, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội (UBKTTC) đề nghị cân nhắc kỹ quy định này. Cơ quan thẩm tra lưu ý cơ chế cưỡng chế có thể phức tạp, thậm chí xung đột với Hiến pháp về quyền sở hữu và quyền cư trú hợp pháp, bởi việc di dời trong trường hợp này mang tính chất quan hệ dân sự – kinh tế, không thuộc phạm trù “lợi ích công” theo nghĩa Hiến định.
UBKTTC đồng thời yêu cầu làm rõ cơ chế bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân và cách xác định tỉ lệ đồng thuận nhằm bảo đảm minh bạch, hài hòa lợi ích các bên.
Về nội dung này, Chính phủ cho rằng mặc dù điều 20 Luật Thủ đô đã quy định tỉ lệ đồng thuận 75% số chủ sở hữu nhà, người sử dụng đất tương ứng với ít nhất 75% diện tích khu vực cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị đồng thuận với phương án quy hoạch, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, nhưng luật chưa có cơ chế xử lý đối với 25% số chủ sở hữu nhà và người sử dụng đất không đồng thuận.
"Điều này sẽ tạo ra điểm nghẽn pháp lý khiến các dự án bị đình trệ, khó triển khai thực hiện", theo báo cáo của Chính phủ.
Theo đó, Chính phủ cho rằng việc bổ sung quy định về biện pháp cưỡng chế là rất cần thiết để bảo vệ tính mạng của người dân và đẩy nhanh tiến độ dự án.
Biện pháp này chỉ được áp dụng khi chung cư cũ nguy hiểm, đã có trên 75% người dân đồng thuận và sau khi TP đã nỗ lực cao nhất để có mức đền bù hỗ trợ tái định cư thỏa đáng và thực hiện đầy đủ các bước tuyên truyền, vận động, thuyết phục.
Việc cưỡng chế sẽ được thực hiện đúng quy định của pháp luật hiện hành (phải có phương án tái định cư, niêm yết công khai quyết định). Quy định này được thông qua sẽ giúp thay đổi bộ mặt Thủ đô, cải thiện cảnh quan, đảm bảo an toàn cho tài sản, tính mạng và nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân.
Theo đó, Chính phủ đề nghị giữ nguyên như nội dung dự thảo Nghị quyết.
