Quốc hội xem xét gỡ vướng thi hành Luật Đất đai: Đề xuất thu hồi đất khi đạt 75% thỏa thuận

Đây là nội dung nhận được sự quan tâm lớn bởi liên quan trực tiếp đến tiến độ nhiều dự án phát triển kinh tế - xã hội cũng như quyền lợi của người dân.

Bổ sung 3 trường hợp Nhà nước thu hồi đất

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết dự thảo nghị quyết gồm ba chương với 13 điều, tập trung vào việc xử lý các điểm nghẽn trong quá trình triển khai Luật Đất đai 2024.

Theo Bộ trưởng, một trong những nội dung đáng chú ý của dự thảo Nghị quyết là việc bổ sung 3 trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Đây được xem là trọng tâm của nghị quyết nhằm tháo gỡ những vướng mắc kéo dài nhiều năm trong giải phóng mặt bằng các dự án.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng. Ảnh: QH

Các trường hợp này gồm:

Thực hiện dự án khu thương mại tự do, dự án trung tâm tài chính quốc tế.

Trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hết thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận hoặc hết thời gian gia hạn phải hoàn thành thỏa thuận mà đã thỏa thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất thì HĐND cấp tỉnh xem xét, thông qua việc thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư.

Tạo quỹ đất để thanh toán dự án theo Hợp đồng Xây dựng - Chuyển giao (Hợp đồng BT), để cho thuê đất tiếp tục sản xuất, kinh doanh đối với trường hợp tổ chức đang sử dụng đất mà Nhà nước thu hồi đất quy định tại Điều 78, Điều 79 Luật đất đai và khoản 1, điểm a khoản 2 Điều này.

Cần làm rõ cơ sở của ngưỡng 75%

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết đa số ý kiến Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, đây là một đề xuất chính sách nhằm tháo gỡ “nút thắt” trong việc thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội thông qua thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất.

“Cơ chế này tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư khi đã đàm phán được phần lớn diện tích đất nhưng gặp khó khăn không hoàn thành được việc giải phóng mặt bằng triển khai dự án đúng tiến độ”, ông Mãi nhấn mạnh.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ hơn cơ sở đề xuất tỉ lệ diện tích và tỉ lệ số người đồng thuận; cơ chế xử lý đối với diện tích còn lại của dự án khi nhà đầu tư đã thỏa thuận được trên 75% diện tích và nhận được sự đồng thuận của trên 75% số lượng chủ sử dụng đất trong phạm vi thực hiện dự án.

“Việc xử lý diện tích đất còn lại và số người có đất còn lại cần phải bảo đảm quyền con người, quyền công dân theo quy định của Hiến pháp; hạn chế phát sinh khiếu nại, khiếu kiện”, ông Mãi nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi. Ảnh: QH

Bên cạnh đó, cơ quan thẩm tra cũng đề nghị cần có quy định hài hòa lợi ích khi tính tiền bồi thường, tránh khả năng phát sinh khiếu nại, khiếu kiện khi áp dụng bảng giá đất và hệ số điều chỉnh để tính tiền bồi thường đối với những trường hợp còn lại, vì giá đất trong bảng giá thường thấp hơn mức giá trung bình đã thỏa thuận.

Ông Mãi cũng cho hay một số ý kiến cho rằng việc bổ sung các trường hợp thu hồi đất cần được cân nhắc thận trọng, bảo đảm quy định của Hiến pháp, tránh ảnh hưởng đến quyền của người dân; không nên áp dụng đại trà trước khi có đánh giá tác động cụ thể, có thể báo cáo cấp có thẩm quyền cho phép áp dụng cơ chế thí điểm đối với một số trường hợp Chính phủ đề xuất bổ sung tại các địa phương có Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù, để có căn cứ sửa đổi toàn diện Luật Đất đai trong thời gian tới.

NHÓM PHÓNG VIÊN