Quy định rõ trường hợp cảnh sát cơ động được huy động người, phương tiện, thiết bị dân sự

Ông Nguyễn Hữu Chính phát biểu tại Quốc hội (Ảnh: Quang Vinh).

Ngày 26/5, Quốc hội thảo luận về dự thảo Luật Cảnh sát cơ động. Nhiều ĐB vẫn băn khoăn về quyền hạn của cảnh sát cơ động quá rộng, đề nghị quy định cụ thể hơn để tránh chồng chéo với các lực lượng khác, cũng như đề nghị quy định về trình tự, thủ tục thực hiện các quyền này để đảm bảo chặt chẽ. Nhất là về quản lý tàu bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ, đồng thời chồng lấn với nhiệm vụ của các đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng.

Theo giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, pháp luật hiện hành quy định Bộ Quốc phòng được giao thống nhất quản lý, điều hành, giám sát hoạt động bay của tàu bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ nhưng chưa có chế tài xử lý khi các phương tiện này trực tiếp tấn công, xâm phạm hoặc đe dọa tấn công, xâm phạm các mục tiêu do cảnh sát cơ động bảo vệ. Ông Lê Tấn Tới, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng an ninh của Quốc hội cho biết, trên cơ sở ý kiến ĐBQH, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho bổ sung cụm từ “trong phạm vi khu vực cấm bay, khu vực hạn chế bay theo quy định của Thủ tướng Chính phủ” và chỉnh lý khoản 3 như dự thảo Luật trình Quốc hội.

Đồng tình với việc cảnh sát cơ động được quyền ngăn chặn tàu bay, ĐB Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) cho rằng, cảnh sát cơ động có quyền ngăn chặn, vô hiệu hóa tàu bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ trực tiếp tấn công, đe dọa tấn công hoặc xâm phạm mục tiêu bảo vệ của cảnh sát cơ động trong phạm vi khu vực cấm bay, khu vực hạn chế bay theo quy định của Thủ tướng Chính phủ. Bởi trong thực tế các loại phương tiện bay siêu nhẹ này tiềm ẩn nhiều nguy cơ đe dọa với các mục tiêu bảo vệ. Do đó việc cảnh sát cơ động chủ động ngăn chặn trực tiếp tấn công đe dọa là phù hợp. Tuy nhiên để chặt chẽ thì làm rõ phạm vi nơi cảnh sát cơ động được phép ngăn chặn tàu bày không người lái.

Liên quan đến quy định việc huy động người, phương tiện, thiết bị của dự thảo luật, ĐB Bế Minh Đức (đoàn Cao Bằng) cho rằng, việc quy định trong một số trường hợp đặc biệt, được quy định người, phương tiện, thiết bị dân sự và người đang sử dụng điều khiển thiết bị, phương tiện đó để đảm bảo khả năng hoàn thành nhiệm vụ là cần thiết. Nhưng cần phải cân nhắc, xem xét kỹ để đưa ra các quy định chặt chẽ về phạm vi và thẩm quyền về việc huy động nói trên.

Để tránh việc lạm dụng quyền trên một cách rộng rãi cũng như tránh xảy ra những hệ lụy không đáng có, ông Đức cho rằng về phạm vi, trường hợp được huy động người và thiết bị dân sự bao gồm cả trường hợp trong khi thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát đảm bảo an ninh trật tự tại điểm d, khoản 3, Điều 9 là chưa hợp lý vì hoạt động tuần tra, kiểm soát, đảm bảo an ninh trật tự là hoạt động thường xuyên, không mang tính cấp bách, nên quy định quyền huy động trong trường hợp này là không phù hợp.

“Về thẩm quyền huy động người, phương tiện, thiết bị dân sự, quy định thẩm quyền như dự thảo luật là quá rộng. Vì có những người phục vụ lâu dài, có những người không phục vụ lâu dài trong lực lượng. Việc huy động ở đây là con người, là phương tiện, thiết bị dân sự, là tài sản của nhân dân, có những tài sản giá trị lớn, rủi ro bị thiệt hại khi huy động là có. Cho nên nếu xảy ra trường hợp lạm dụng quyền huy động vì mục đích cá nhân thì việc xử lý hệ lụy sẽ rất phức tạp. Do đó cần cân nhắc thêm nên quy định chỉ những trường hợp đặc biệt, thật sự cần thiết mới là phạm vi để cảnh sát cơ động có thể huy động người, phương tiện, thiết bị dân sự và giới hạn người có thẩm quyền huy động khi thực hiện nhiệm vụ độc lập phải là những người phục vụ lâu dài trong lực lượng hoặc giữ cấp bậc, chức vụ nhất định”-ông Đức cho hay.

Liên quan đến vấn đề trên, ĐB Tô Văn Tám (đoàn Kon Tum) bày tỏ: Dự thảo luật quy định về huy động người, phương tiện, thiết bị dân sự quy định cán bộ, chiến sĩ cảnh sát cơ động huy động người, phương tiện, thiết bị có trách nhiệm hoàn trả ngay sau khi trường hợp cấp bách chấm dứt. Trường hợp người, phương tiện, thiết bị được huy động làm nhiệm vụ mà bị thiệt hại thì được hưởng chế độ, chính sách, đền bù theo quy định tại khoản 4 Điều 32 của luật này. Đơn vị có cán bộ, chiến sĩ huy động có trách nhiệm giải quyết việc đền bù theo quy định của pháp luật có liên quan. Việc đền bù nên được thực hiện theo quy định của pháp luật về trưng mua, trưng dụng tài sản.

Còn ĐB Nguyễn Hữu Chính (đoàn Hà Nội) đề nghị, cơ quan chủ trì soạn thảo làm rõ hơn quy định về trường hợp cấp bách cảnh sát cơ động được huy động người, phương tiện, thiết bị dân sự quy định tại Điều 16 dự thảo luật. Bởi đây là nội dung quan trọng, liên quan trực tiếp đến quyền con người, quyền công dân và quyền tài sản. Cho nên cần có quy định chặt chẽ nội dung này hoặc sau khi luật được ban hành phải có văn bản hướng dẫn dưới luật, quy định như thế nào là trường hợp cấp bách để tránh sự lạm quyền của người thi hành công vụ, tránh làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. Mặt khác giúp cảnh sát cơ động thuận tiện cho việc thực hiện nhiệm vụ này.

Mai Loan - Việt Thắng