Quy định thẩm quyền Bộ trưởng Công an, Quốc phòng điều động lực lượng đến địa bàn ban bố tình trạng khẩn cấp về thảm họa lớn

Thủ tướng Chính phủ đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban bố TTKC

Theo Bộ trưởng, việc triển khai xây dựng, ban hành Luật TTKC nhằm thể chế hóa chủ trương, quan điểm của Đảng về nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; khắc phục hạn chế, bất cập trong thực tiễn, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của pháp luật về TTKC, qua đó góp phần bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Luật quy định về nguyên tắc, trình tự, thủ tục, thẩm quyền ban bố, công bố, bãi bỏ TTKC; các biện pháp được áp dụng trong TTKC; tổ chức thi hành Nghị quyết ban bố, Lệnh công bố TTKC; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong TTKC. Đối tượng áp dụng là cơ quan, tổ chức, công dân nước Việt Nam; cá nhân, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế cư trú, hoạt động trên lãnh thổ nước Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang trình bày tờ trình về dự án luật.

Dự thảo luật được bố trí thành 6 chương, với 42 điều. Trong đó, về thẩm quyền, trình tự, thủ tục ban bố, công bố, gia hạn, bãi bỏ TTKC, dự thảo luật quy định: "Căn cứ diễn biến thảm họa, dịch bệnh, tình hình quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội và trên cơ sở đề nghị của các bộ hoặc Chủ tịch UBND cấp tỉnh, Thủ tướng Chính phủ đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban bố TTKC, trong trường hợp Ủy ban Thường vụ không thể họp ngay thì Thủ tướng Chính phủ đề nghị Chủ tịch nước công bố TTKC trong cả nước hoặc ở từng địa phương”.

Về các biện pháp được áp dụng trong TTKC khi có thảm họa lớn về thiên tai, ô nhiễm môi trường, sự cố bức xạ và hạt nhân, dịch bệnh, trong tình trạng khẩn cấp về an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã hội, về quốc phòng..., nhằm phân cấp, phân quyền và bảo đảm linh hoạt để ứng phó kịp thời với các tình huống TTKC, luật quy định: Trường hợp cần thiết, Thủ tướng Chính phủ có thể áp dụng các biện pháp mà pháp luật hiện hành chưa quy định và báo cáo cơ quan có thẩm quyền của Đảng, Quốc hội trong thời gian gần nhất để phù hợp với quy định tại Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025; Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định áp dụng các biện pháp mà pháp luật hiện hành chưa quy định và báo cáo cơ quan có thẩm quyền của Đảng và Thủ tướng Chính phủ trong thời gian sớm nhất để phù hợp với quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025.

Công an TP Hà Nội phối hợp các đơn vị diễn tập thực binh "Xử trí tình huống tấn công chiếm quyền điều khiển hệ thống mạng thông tin, đánh bắt đối tượng khủng bố, giải quyết bạo loạn và bảo vệ Hội nghị quốc tế" (ngày 28/9/2024).

Về tổ chức thi hành Nghị quyết ban bố, Lệnh công bố TTKC; trách nhiệm thi hành các biện pháp trong TTKC điều động lực lượng vũ trang đến địa bàn ban bố TTKC, luật quy định trong trường hợp cần thiết, Thủ tướng Chính phủ đề nghị Chủ tịch nước điều động lực lượng vũ trang đến địa bàn ban bố TTKC về quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội; Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an điều động lực lượng thuộc quyền đến địa bàn ban bố TTKC về thảm họa lớn, dịch bệnh để hỗ trợ các lực lượng tại chỗ cứu hộ, khắc phục hậu quả của thảm họa, dịch bệnh hoặc để ổn định, duy trì an ninh và trật tự, an toàn xã hội...

Cần quy định lực lượng chuyên trách, kiêm nhiệm và lực lượng rộng rãi thi hành trong TTKC

Thẩm tra về dự án luật, Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại (UBQPANĐN) nhất trí về sự cần thiết ban hành luật với những căn cứ chính trị, pháp lý, thực tiễn như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ. "Việc ban hành Luật TTKC là nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật về TTKC trong phòng, chống, khắc phục thảm họa, sự cố, biện pháp xử lý các tình huống cấp bách, khẩn cấp về quân sự, quốc phòng, ANTT, an toàn xã hội; sẵn sàng ứng phó hiệu quả với các thách thức an ninh truyền thống và an ninh phi truyền thống", Chủ nhiệm UBQPANĐN Lê Tấn Tới nhấn mạnh.

Chủ nhiệm UBQPANĐN Lê Tấn Tới trình bày báo cáo thẩm tra.

Về lực lượng thi hành trong TTKC, UBQPANĐN cho rằng, về nguyên tắc, việc xây dựng, tổ chức lực lượng là trách nhiệm của Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương. Tuy nhiên, qua việc nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, khảo sát thực tiễn và rà soát với các luật có liên quan (Luật Phòng thủ dân sự), một số ý kiến đề nghị luật cần xác định nguyên tắc để tổ chức lực lượng theo hướng có lực lượng chuyên trách, lực lượng kiêm nhiệm và lực lượng rộng rãi thi hành trong TTKC; quy định về lực lượng chuyên trách hoặc kiêm nhiệm tương ứng với từng loại TTKC; đồng thời, bổ sung quy định về đào tạo, huấn luyện, diễn tập và chế độ, chính sách thường xuyên cho các đối tượng để bảo đảm sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ khi có tình huống xảy ra.

Có ý kiến đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định có tính nguyên tắc về Ban chỉ đạo, Ban chỉ huy TTKC; ý kiến khác đề nghị nghiên cứu, khi ban bố TTKC thì chuyển vị trí, chức năng, nhiệm vụ của Ban chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia và Ban chỉ huy phòng thủ dân sự thành Ban chỉ đạo TTKC và Ban chỉ huy TTKC để bảo đảm tính liên tục, thuận lợi, thống nhất trong chỉ đạo, chỉ huy khi ban bố TTKC, trường hợp không quy định ban chỉ đạo, chỉ huy riêng thì Ban chỉ đạo và Ban chỉ huy Phòng thủ dân sự sẽ kiêm nhiệm chỉ đạo, chỉ huy trong TTKC.

Quỳnh Vinh