Quy hoạch điện VIII: Kỳ vọng đột phá trong lĩnh vực năng lượng tái tạo

Gia Lai đang sở hữu lợi thế hiếm có để phát triển NLTT, nhất là điện gió. Để khai thác hiệu quả lợi thế này, ngày 20-1-2022, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 07-NQ/TU về đẩy mạnh thu hút các nguồn lực đầu tư cho phát triển nông nghiệp, công nghiệp chế biến, công nghiệp NLTT và du lịch đến năm 2030. Theo đó, tỉnh phấn đấu đến năm 2025 sẽ thu hút và đưa vào hoạt động các dự án NLTT với khoảng 3.000-3.500 MW, tổng vốn đầu tư dự kiến khoảng trên 156.000 tỷ đồng. Đến năm 2030, tỉnh đặt mục tiêu thu hút 1.500 MW điện NLTT, đáp ứng các mục tiêu của chiến lược phát triển kinh tế-xã hội.

Nhiều dự án điện gió trên địa bàn tỉnh hoàn thành sau ngày 31-10-2021 chưa được chứng nhận vận hành thương mại do chưa có giá bán điện. Ảnh: Hà Duy

Hiện trên địa bàn tỉnh đã có 17 dự án điện gió được triển khai xây dựng với tổng công suất 1.242,4 MW và vốn đầu tư khoảng 50.500 tỷ đồng. Trong 17 dự án này, 7 dự án đã được đưa vào vận hành thương mại toàn nhà máy với tổng công suất 446,2 MW; 4 dự án được công nhận vận hành thương mại một phần với tổng công suất 117,2 MW (chưa được công nhận vận hành thương mại phần còn lại với tổng công suất 287,8 MW); 5 dự án đã hoàn thành nhưng chưa được vận hành thương mại với tổng công suất 341,2 MW; 1 dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư và đang triển khai các thủ tục đầu tư xây dựng với công suất 50 MW. Theo đánh giá của Sở Công thương, các dự án điện gió được đưa vào vận hành ổn định đã khai thác có hiệu quả, góp phần đáp ứng nhu cầu tăng trưởng phụ tải điện của cả nước nói chung và tỉnh Gia Lai nói riêng. Đồng thời, các dự án còn góp phần hoàn thiện hạ tầng giao thông nông thôn, tạo thêm việc làm cho nhiều lao động tại chỗ, tạo một hình ảnh mới tích cực cho ngành du lịch của tỉnh, góp phần tăng thu ngân sách địa phương.

Tiềm năng về phát triển NLTT của Gia Lai không chỉ hấp dẫn các nhà đầu tư trong nước mà còn thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư nước ngoài. Ông Tharanut Koonyotyin-đại diện Tổng Lãnh sự quán Thái Lan tại TP. Hồ Chí Minh-chia sẻ: “Thái Lan đã đầu tư rất nhiều vào Việt Nam ở lĩnh vực phát triển NLTT với khoảng 5 tỷ USD ở cả miền Nam và miền Trung. Gia Lai là tỉnh có tiềm năng vô cùng lớn. Vì vậy, chúng tôi sẽ giới thiệu cũng như mời các doanh nghiệp Thái Lan đến tìm hiểu cơ hội hợp tác tại đây”.

Để tạo điều kiện cho các địa phương và nhà đầu tư tiếp tục phát triển ngành công nghiệp NLTT, Bộ Công thương đã trình Chính phủ phê duyệt Quy hoạch điện VIII. Quy hoạch được đánh giá là phù hợp với xu thế của thời đại và tận dụng được các lợi thế lớn của Việt Nam về điện gió, điện mặt trời khi ưu tiên phát triển NLTT lên hơn 50%, đảm bảo các cam kết về chuyển đổi năng lượng, bảo vệ môi trường.

Trong thời gian chờ Quy hoạch điện VIII được phê duyệt, tỉnh Gia Lai đã tạm dừng cho phép các nhà đầu tư khảo sát đầu tư hơn 130 dự án NLTT. Liên quan đến việc phê duyệt Quy hoạch điện VIII, tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ với doanh nghiệp diễn ra sáng 11-8, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: Nguồn năng lượng sạch như điện gió, điện mặt trời càng nhiều càng tốt, nhưng giá phải thế nào để cho hợp lý. Giá điện không thể gấp đôi các nguồn điện khác mà chúng ta lại sử dụng. Chi phí đầu tư của tất cả các khâu nguồn điện, tải điện, sử dụng điện cuối cùng đều tính vào giá nên phải tính toán giá để người dân có thể chịu đựng được. Vì vậy, phải xem xét lại quy hoạch nguồn, quy hoạch tải, quy hoạch các vùng miền thế nào để tiết kiệm; sử dụng điện thế nào cho tiết kiệm và hiệu quả. Khi chưa làm rõ những điều này thì chưa duyệt được Quy hoạch điện VIII.

Hiện nay, do chưa có giá bán điện cho các dự án điện gió hoàn thành sau ngày 31-10-2021 (bao gồm cả các dự án đã vận hành một phần và chưa vận hành) nên trên địa bàn tỉnh có 629 MW điện gió dù đã hoàn thành nhưng chưa được đấu nối phát điện lên hệ thống điện quốc gia, tương đương với tổng vốn đầu tư khoảng 25.500 tỷ đồng đang bị lãng phí (để đầu tư 1 MW điện gió cần số vốn khoảng hơn 40 tỷ đồng), gây khó khăn rất lớn cho các chủ đầu tư. Đại diện Công ty cổ phần Đầu tư và phát triển Phong điện Gia Lai cho biết: Dự án điện gió do Công ty đầu tư mới chỉ có 1/25 trụ được đưa vào vận hành thương mại do hoàn thành trước ngày 31-10-2021. Còn lại 24 trụ dù đã hoàn thành nhưng hiện chưa được vận hành thương mại do chưa có chính sách tiếp theo cho điện gió.

Ông Phạm Văn Binh-Giám đốc Sở Công thương-cho hay: Khi Quy hoạch điện VIII được phê duyệt, Gia Lai sẽ có thêm khoảng 150 dự án NLTT được triển khai đầu tư. Đây sẽ là nguồn thu lớn cho ngân sách nhà nước, đồng thời góp phần tạo việc làm cho lao động địa phương cũng như hoạt động an sinh xã hội trên địa bàn tỉnh. Vì vậy, việc Quy hoạch điện VIII được phê duyệt không chỉ tạo điều kiện để lĩnh vực đầu tư NLTT của các địa phương tiếp tục phát triển mà còn là mong mỏi của các doanh nghiệp khi “chốt” được giá bán điện, tránh gây lãng phí như hiện nay.

HÀ DUY