Quy hoạch vùng đồng bằng sông Hồng: Vẫn thiếu quỹ đất, thiếu cơ chế, thiếu nhân lực

Ngày 9-5, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch Hội đồng điều phối vùng Đồng bằng sông Hồng (ĐBSH) chủ trì Hội nghị lần thứ 3 của Hội đồng.

Tạo xung lực mới từ cao tốc Hải Phòng-Thái Bình-Nam Định-Ninh Bình

Hội nghị tập trung thảo luận về việc triển khai thực hiện Quy hoạch vùng ĐBSH thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 vừa được phê duyệt; tình hình một năm thực hiện Nghị quyết 30 của Bộ Chính trị về phát triển vùng và chương trình hành động của Chính phủ triển khai Nghị quyết 30.

Đồng thời, rà soát cơ chế chính sách đặc thù vùng, kế hoạch điều phối Hội đồng vùng năm 2024 cũng như tình hình triển khai các dự án trọng điểm của vùng.

Các ý kiến phát biểu, tham luận tại hội nghị đánh giá cao quy hoạch vùng ĐBSH đã được xây dựng khoa học trên cơ sở phát huy tiềm năng khác biệt, lợi thế cạnh tranh, cũng như khắc phục những tồn tại, hạn chế của vùng.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ rõ những định hướng, nhiệm vụ, giải pháp trong triển khai Quy hoạch vùng ĐBSH và phát triển, liên kết vùng. Ảnh: VGP

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh thời gian qua, Quy hoạch được xây dựng với tư duy mới, tầm nhìn mới, cách làm mới, niềm tin mới để tạo ra giá trị mới. Các cơ quan cũng tập trung xây dựng và hoàn thiện một số cơ chế, chính sách, trong đó có hoàn thiện hồ sơ tổng kết, xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi) báo cáo Chính phủ để trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 7.

Đáng chú ý, 7/20 dự án quan trọng của vùng đã được khởi công và đang hoàn thiện các thủ tục để khởi công tiếp tám dự án theo đúng kế hoạch đề ra. Trong đó, Thủ tướng nhấn mạnh tầm quan trọng của dự án đường bộ cao tốc Hải Phòng-Thái Bình-Nam Định-Ninh Bình, với việc tạo xung lực mới, không gian phát triển mới, kết nối các miền di sản của vùng.

Tuy nhiên, quy hoạch vùng ĐBSH còn đối mặt với một số tồn tại, hạn chế, khó khăn, thách thức khi tiềm năng lớn nhưng cơ chế, chính sách còn hạn hẹp. Kinh tế-xã hội phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế, vị trí, vai trò của vùng, đặc biệt là về văn hóa.

"Vùng có ba cái thiếu là thiếu quỹ đất, thiếu cơ chế đột phá và thiếu nhân lực chất lượng cao trong ngành công nghiệp" - Thủ tướng nhận định, đồng thời chỉ ra năm hạn chế lớn của vùng.

Cụ thể, (1) hạn chế về tính liên kết, về cả liên kết trong hạ tầng giao thông; liên kết chuỗi sản xuất, cụm liên kết ngành trong các hành lang phát triển; liên kết giữa doanh nghiệp trong nước và FDI; (2) hạn chế trong bảo đảm an ninh nguồn nước và an ninh năng lượng; (3) hạn chế về quy mô, năng lực quản lý, cạnh tranh của khu vực doanh nghiệp; (4) hạn chế trong ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ, thúc đẩy khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo; (5) hạn chế trong quản lý đất đai, bảo vệ môi trường, phòng, chống biến đổi khí hậu.

Cũng theo Thủ tướng, việc phát triển văn hóa-xã hội của vùng ĐBSH chưa đáp ứng nhu cầu; chưa phát huy được giá trị văn hóa đặc sắc của vùng. Đời sống một bộ phận người dân còn khó khăn. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở một số địa bàn còn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp…

Quy hoạch vùng gắn với 12 từ khóa

Thủ tướng yêu cầu thời gian tới hoạt động của Hội đồng Điều phối vùng cần tiếp tục bám sát, nghiêm túc, quyết liệt. Thủ tướng chỉ rõ 12 chữ mang tính chất "từ khóa" trong triển khai quy hoạch và phát triển, liên kết vùng thời gian tới. Đó là truyền thống, liên kết, bứt phá, bao trùm, toàn diện, bền vững.

Phương châm, quan điểm xuyên suốt đó là lấy "con người là trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu, là nguồn lực, động lực phát triển".

Các yếu tố nền tảng là phát triển dựa vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp; thúc đẩy ba đột phá chiến lược; tập trung phát triển các động lực mới là chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế tri thức và liên kết vùng.

Cùng với đó, ứng phó, khắc phục các thách thức, hạn chế, bất cập, như già hóa dân số; khai thác hiệu quả tài nguyên văn hóa, tài nguyên con người; bảo vệ môi trường; khắc phục hạn chế về nhân lực chất lượng cao.

Thủ tướng yêu cầu tổ chức thực hiện, hoạt động hiệu quả, thực chất, "nói thật, làm thật, hiệu quả thật". Đặc biệt, không hy sinh an sinh xã hội, không hy sinh môi trường để đổi lấy tăng trưởng đơn thuần.

Thủ tướng dẫn chứng trong giải phóng mặt bằng cho các dự án, dù chỉ còn một hộ dân chưa đi thì bí thư, chủ tịch tỉnh cũng phải tới gặp gỡ, đối thoại trên cơ sở tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân.

Thủ tướng nghe đại diện Bộ KH&ĐT báo cáo về bản đồ quy hoạch vùng ĐBSH. Ảnh: VGP

Về các nhiệm vụ cụ thể, Thủ tướng yêu cầu khẩn trương xây dựng Kế hoạch thực hiện quy hoạch vùng, hoàn thành trong quý II-2024; tập trung cơ cấu lại các ngành kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng; ưu tiên đầu tư các dự án động lực, trọng điểm. "Tập trung đào tạo phát triển nguồn nhân lực, thu hút nhân tài, thúc đẩy đổi mới, sáng tạo" - Thủ tướng nhấn mạnh.

Về các hoạt động điều phối vùng, Thủ tướng yêu cầu triển khai thực hiện có hiệu quả các cơ chế, chính sách đặc thù tại Nghị quyết 106/2023 của Quốc hội và các cơ chế, chính sách khác đã được Trung ương ban hành. Cùng đó, phải sớm đề xuất cấp có thẩm quyền về thể chế, cơ chế, chính sách đặc thù phát triển vùng ĐBSH và liên kết vùng; đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến đầu tư, thu hút FDI, nhất là các nhà đầu tư công nghệ.

MINH TRÚC