Quyền Linh: Thuở nhỏ xin đồ ăn, đến lúc thành một trong những MC giàu nhất Việt Nam

"Nhà tôi ở giữa đồng, ngó bên này là lúa, bên kia cũng lúa, lúa xanh hút mắt, thẳm đến chân trời. Cho đến bây giờ, nhà tôi vẫn vậy, chỉ khác là đã vắng tôi. Nhiều đêm, trong cơn mộng mị, thảng hoặc nghe mùi cỏ cháy, tôi xoay qua bảo vợ: “Tới mùa đốt đồng”, vợ cười trong hơi thở. Đêm chập chờn, mờ khói. Nhiều lúc tự cười vì thấy mình sao bội bạc. Bởi, thành phố cho tôi cơ hội, cho tôi công danh và bao bọc luôn cả tấm thân này nhưng mở miệng ra là chán, là ghét. Lâu lâu, phố dịu dàng vài đỗi, lại phũ phàng thốt lên: “Trời ơi, cái gió này, màu trời này, sao mà… giống ở quê”, rồi khói đốt đồng ở đâu về cay mắt.

Tôi đã từng cõng cả ước mơ em tôi đến lớp

Mà quê có gì đáng nhớ đâu, ngoài cái nghèo quay quắt. Ba bỏ má đi từ lúc tôi chưa biết gì, hai đứa em còn khóc cười ngơ ngác. Bận đó, có cái chú trong làng, chắc nhà cũng neo đơn, đầu mùa, chú qua phụ má bơm nước, rải phân, cuối mùa lại đỡ giùm bao lúa, cào mớ rạ khô. Công cán bao nhiêu chú đều không lấy, chỉ cười cười bảo: “Thôi, chị cho ngồi chung vài bữa cơm là được”.

Rồi chú thành cha dượng tôi. Má sinh thêm 3 người con nữa, thành ra tôi có đến 5 đứa em. Cảnh nhà khó quá, tôi xin má nghỉ học, nhường phần cho thằng em mới lên lớp 6. Má tính đi, tính lại một hồi, rồi biểu: “Thôi, bây đi học tiếp đi! Bây học tới lớp 9 rồi, thành tài cũng ngắn hơn thằng Ba vài năm”. Má nói xong, nén một hơi thở dài lặng thinh xuống bếp, ngón chân má bấm xuống nền đất ướt mưa nhão nhoẹt. Thường ngày, má xấp xải, nói cười réo rắt, mà giờ nghe nặng cả dáng đi.

Tôi cõng cả ước mơ em tôi đến lớp. Học gần xong phổ thông thì có đội tuyển sinh ở thành phố xuống, nghe đâu là của trường sân khấu điện ảnh. Thấy mấy đứa đăng ký ầm ầm, tôi cũng mon men xin thi. Ba tháng sau, có giấy báo trúng tuyển gửi về trường. Kể từ đó, đêm nào tôi cũng mơ về những sân khấu sáng rực ánh đèn, những con người mặt hoa da phấn, nói cười lịch thiệp. Má chặt dừa, làm đuốc, biểu tối rảnh đốt đuốc đi theo người ta ra xã coi hát để biết mần diễn viên ra làm sao, sân khấu nó như thế nào. Tôi nôn nao một, má chộn rộn chắc bằng mười. Chiều mần ruộng xong xuôi, hai má con ngồi trước cửa hứng gió đồng, má nhìn mấy cái móng chân vàng đục màu phèn của tôi, cười cười: “Mơi mốt, đi xe Huê Kỳ là tự nhiên chân cẳng hết mốc cời. Má thấy diễn viên, nghệ sĩ người ta toàn đi xe Huê Kỳ, nắng hổng tới đầu, mưa hổng tới mặt, sướng ha!”. Xe Huê Kỳ là xe hơi, tôi cũng cười, thấy lòng khoan khoái.

Năm năm mày mò ăn học, vậy mà tới ngày lãnh bằng tốt nghiệp cũng là nhận luôn cái bằng thất nghiệp

Rồi ngày đi cũng tới. Má gói ghém nào xoong nồi chảo chén, khô cá, gạo mắm gì đủ hết. Nhìn cái nồi đen thui, móp lỗ chỗ, sứt sẹo tôi ngồi buồn xo. Má biết ý, đem bán cái radio được mấy ngàn, má mua cái nồi mới, dư tiền ra còn sắm cho tôi đôi dép lào. Vui buồn cứ lẫn lộn, bởi cái đài bán dẫn rò rè, khọt khẹt này là niềm vui duy nhất của cả gia đình, giờ bán rồi chiều lấy gì má nghe cải lương, sáng lấy gì ba nghe tin tức. Tôi ít nói, chỉ hay buồn một mình mà không hiểu sao má biết hết. Má cười xua khói bếp: “Thì vài bữa làm diễn viên, mua luôn ti vi cho má. Chớ lên thành phố, xài cái nồi như cái mủng, ai coi”. Má nói nhẹ tênh, như kiểu cái nghèo này, cái hiu hắt này nó riêng thuộc về má rồi, con khỏi phải lo chi.

Tôi lên thành phố, cũng chưa bớt dãi dầu. Cái mùng má gói theo lúc đi, tôi chưa bao giờ dám mắc lên, bởi không thể đếm hết bao nhiêu mảnh vá, bao nhiêu màu vải. Thằng thanh niên nào ở tuổi đó mà không sĩ diện. Tôi thiếu ăn, người ốm nhách, bạn bè gọi chết tên là “Linh ống hút”. Tôi để dành tiền mua cái ống bơm làm nghề bơm xe đạp dạo. Sau lại chuyển sang lượm ve chai, lông vịt. Nhiều lúc, nuốt miếng cơm chan với nước vịt quay xin ở mấy tiệm bên Cầu Bông mà thấy chát.

Có bận, mỗi sáng sớm tôi lại ra chợ Cầu Muối, chờ xe chở hàng rau củ trờ tới là tôi đến phụ vác, phụ sắp hàng. Tôi không lấy công, chỉ xin ông chủ cho mấy thứ rau củ hư úng, bỏ đi. Được bao nhiêu tôi mang về, rửa gọt rồi lại trải bạt đem bán. Có khi bạn bè đi ngang, tôi chỉ dám kéo vành mũ xuống thật thấp. Tôi không nhớ mình đã tủi phận bật khóc bao nhiêu lần trước cổng chợ mù mưa. Cái nghèo cứ lẽo đẽo theo, giằng hoài không dứt.

Năm năm mày mò ăn học, vậy mà tới ngày lãnh bằng tốt nghiệp cũng là nhận luôn cái bằng thất nghiệp. Không có tiền thuê phòng trọ, tôi ở chui trong ký túc xá, mỗi lần bảo vệ kiểm tra lại trốn loanh quanh. Có khi bị đuổi, tôi lủi thủi nằm co ro trên ghế đá, nghẹn ngào: “Trời ơi, sao khổ dữ vầy nè!”. Hốt nhiên nhớ má, rồi xa xót cho 5 đứa em dở dang chuyện học, lại nhắc mình phải gượng dậy. Nhưng rồi, tôi quyết định bỏ để về quê. Nghĩ, thôi thì cây lúa cũng chẳng bao giờ phụ mình. Tôi về, buồn xo, má không hỏi. Lúc nào cũng vậy, tôi có nói gì đâu mà má biết hết. Bữa cơm hôm nào cũng nặng, dẫu má vẫn nói cười réo rắt. Chiều, tôi thấy má đi mượn gạo, trời còn lu, nhà còn ngủ, tôi đi...

Trở lại thành phố, tôi vẫn sống lay lắt như thế. Vài tháng sau, có cuộc thi tuyển vào các đoàn nghệ thuật. Tôi đậu vào đoàn hát Kim Cương. Những tưởng ngon lành hơn rồi, nào ngờ cũng chỉ được đóng vài ba vai lắt nhắt, xếp ghế, chạy đèn, vua quan trên sân khấu gọi “Quân hầu”, tôi “Dạ!”, rồi thôi. Tiền thù lao đủ mua hai gói xôi, với ly nước mía. Đến giờ, nhớ lại, tôi vẫn ứa nước mắt, nghĩ đến những nhọc nhằn mình đã đi qua."

Xuân Tiến (thực hiện)