Quyết liệt thực hiện bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu CSGDĐH trong tháng 12/2025 để sớm ổn định

Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, có đề cập đến một trong những nhiệm vụ, giải pháp là: “Tăng cường vai trò lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của tổ chức đảng, nhất là vai trò người đứng đầu cấp ủy trong các cơ sở giáo dục. Không tổ chức hội đồng trường trong các cơ sở giáo dục công lập (trừ các trường công lập có thỏa thuận quốc tế). Thực hiện bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục”.

Liên quan đến nội dung tổ chức, nhân sự của cơ sở giáo dục đại học, trong phiên thảo luận diễn ra vào ngày 20/11/2025 tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, một số nội dung tại Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) và Dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo tiếp tục nhận được nhiều sự quan tâm và thảo luận từ các đại biểu quốc hội. Đặc biệt, nhiều đại biểu đã góp ý xây dựng về nội dung điều khoản chuyển tiếp được quy định tại Điều 46, Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) và Khoản 1, Điều 8, Dự thảo Nghị quyết.

Cụ thể, Khoản 3, Điều 46, Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) nêu: “Hiệu trưởng và cấp phó cơ sở giáo dục đại học công lập đã được công nhận hoặc bổ nhiệm trước ngày Luật này có hiệu lực tiếp tục thực hiện chức trách, nhiệm vụ theo quy định sau đây:

a) Trường hợp quyết định công nhận hoặc bổ nhiệm có thời hạn kết thúc sau ngày 01 tháng 01 năm 2026, tiếp tục thực hiện chức trách, nhiệm vụ cho đến khi cơ quan quản lý trực tiếp xem xét, quyết định việc bổ nhiệm lại theo quy định của Đảng và pháp luật;

b) Trường hợp quyết định công nhận hoặc bổ nhiệm có thời hạn kết thúc trước ngày 02 tháng 01 năm 2026, cơ quan quản lý trực tiếp thực hiện quy trình bổ nhiệm Hiệu trưởng và cấp phó theo quy định của Đảng và pháp luật;

c) Trong trường hợp đặc biệt, khi cơ sở giáo dục đại học chưa kiện toàn được người đứng đầu hoặc phát sinh yếu tố ảnh hưởng nghiêm trọng đến ổn định, hiệu quả hoạt động, cơ quan quản lý trực tiếp được quyết định nhân sự giữ chức vụ người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học, bảo đảm tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định của pháp luật.

Còn Khoản 1, Điều 8, Dự thảo Nghị quyết nêu: “Giai đoạn chuyển tiếp khi Hội đồng trường kết thúc hoạt động, trong thời gian không quá 6 tháng cơ quan quản lý trực tiếp quyết định một số nội dung quản lý điều hành do Hội đồng trường đảm nhiệm liên quan đến công tác tổ chức, nhân sự. Cơ quan quản lý trực tiếp căn cứ vào tiêu chuẩn, điều kiện người đứng đầu cơ sở giáo dục do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định để xem xét, quyết định nhân sự phù hợp”.

Đối chiếu nội dung trong các dự thảo trên, nhiều Đại biểu Quốc hội cho rằng quy định tại điều khoản chuyển tiếp ở cả hai dự thảo chưa có sự thống nhất với tinh thần chỉ đạo của Nghị quyết số 71 trong việc “Thực hiện bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục”.

Ảnh minh họa: Đại học Bách khoa Hà Nội

Dự thảo Luật chưa thống nhất với tinh thần chỉ đạo của Nghị quyết số 71

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Đại biểu Quốc hội Trần Khánh Thu - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên chia sẻ, Nghị quyết số 71 nêu rõ thực hiện bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục - có nghĩa là hiệu trưởng cơ sở giáo dục phải được nghiên cứu chỉ định từ bí thư cấp ủy. Tuy nhiên, hiện trong Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), tại Khoản 2, Điều 46 đang quy định các văn bản do hội đồng ban hành tiếp tục được áp dụng cho đến khi có văn bản thay thế hoặc bãi bỏ của cấp có thẩm quyền, nhưng không quá 12 tháng kể từ khi Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) có hiệu lực thi hành, sau đó tự hết hiệu lực, trừ phần nhân sự. Điều này là chưa đúng với tinh thần của Nghị quyết số 71.

Đại biểu Quốc hội Trần Khánh Thu - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên. Ảnh: quochoi.vn

“Nghị quyết số 71 đã ghi rõ “thực hiện bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục”. Nội dung này rất quan trọng, khẳng định thực hiện, không phải là nghiên cứu, cũng không phải chỉ mang tính chất chỉ đạo, không phải người đứng đầu kiêm bí thư cấp ủy. Hội đồng trường kết thúc hoạt động nhưng bí thư cấp ủy vừa tổ chức đại hội xong và vẫn đang hiện hữu, người đứng đầu cơ sở giáo dục rõ ràng là hiệu trưởng. Vậy nếu theo tinh thần của Nghị quyết số 71, thì hiệu trưởng phải được chỉ định từ bí thư”, Đại biểu Quốc hội Trần Khánh Thu chia sẻ.

Một trong những nội dung của Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) mà Đại biểu Quốc hội Trần Khánh Thu cho rằng chưa thống nhất với tinh thần chỉ đạo của Nghị quyết số 71 là quy định tại Khoản 3, Điều 46 rằng hiệu trưởng cơ sở giáo dục đại học công lập đã được công nhận hoặc bổ nhiệm trước ngày Luật này có hiệu lực tiếp tục thực hiện chức trách, nhiệm vụ theo quy định cho đến khi nghỉ hưu hoặc hết nhiệm kỳ. Do đó, Đại biểu Quốc hội Trần Khánh Thu cho rằng cần chỉnh sửa nội dung Khoản 3, Điều 46 theo hướng: Giao cơ quan quản lý trực tiếp thực hiện chỉ định bí thư cấp ủy làm hiệu trưởng để ổn định tổ chức và hoạt động cơ sở giáo dục đại học. Nhiệm kỳ của hiệu trưởng theo nhiệm kỳ của Đại hội Đảng của cơ sở giáo dục.

Trong trường hợp bí thư cấp ủy không đủ điều kiện, tiêu chuẩn để kiêm giám đốc/hiệu trưởng cơ sở giáo dục đại học thì cơ quan quản lý cấp trên trực tiếp nghiên cứu, chỉ định và bí thư đương nhiệm được bố trí công việc khác phù hợp với năng lực, điều kiện, tiêu chuẩn đề ra.

Thời gian lý tưởng thực hiện bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu CSGDĐH là trong tháng 12/2025

Cùng chia sẻ, Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ - Đoàn đại biểu Quốc hội Thành phố Đà Nẵng nhấn mạnh, theo tinh thần của Nghị quyết số 71, chúng ta cần thực hiện việc không tổ chức hội đồng trường trong các cơ sở giáo dục công lập (trừ các trường công lập có thỏa thuận quốc tế); và phải thực hiện bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục.

Tuy nhiên, trên thực tế, hầu hết các cơ sở giáo dục đại học đã tổ chức xong Đại hội. Do đó, một số nội dung quy định tại Khoản 3, Điều 46 của Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) chưa thật sự rõ ràng về các mốc thời gian thực hiện chuyển tiếp.

Ví dụ, Điểm a, Khoản 3, Điều 46 quy định: “Trường hợp quyết định công nhận hoặc bổ nhiệm có thời hạn kết thúc sau ngày 01 tháng 01 năm 2026, tiếp tục thực hiện chức trách, nhiệm vụ cho đến khi cơ quan quản lý trực tiếp xem xét, quyết định việc bổ nhiệm lại theo quy định của Đảng và pháp luật”. Chiếu theo quy định này thì không rõ là đến thời điểm nào cơ quan quản lý trực tiếp mới xem xét, quyết định bổ nhiệm. Điều này có nguy cơ làm chậm việc đưa tinh thần Nghị quyết số 71 vào cuộc sống.

Điểm b, Khoản 3, Điều 46 nêu: “Trường hợp quyết định công nhận hoặc bổ nhiệm có thời hạn kết thúc trước ngày 02 tháng 01 năm 2026, cơ quan quản lý trực tiếp thực hiện quy trình bổ nhiệm Hiệu trưởng và cấp phó theo quy định của Đảng và pháp luật”. Quy định này đặt ra dấu hỏi rằng sau khi hội đồng trường kết thúc hoạt động trong khi chưa kiện toàn được bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu, vậy ai sẽ điều hành cơ sở giáo dục đại học? Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ băn khoăn phải chăng quy định tại Khoản 3, Điều 46 sẽ dẫn tới nguy cơ tạo khoảng trống quyền lực.

Còn tại Điểm c, Khoản 3, Điều 46 quy định: “Trong trường hợp đặc biệt, khi cơ sở giáo dục đại học chưa kiện toàn được người đứng đầu hoặc phát sinh yếu tố ảnh hưởng nghiêm trọng đến ổn định, hiệu quả hoạt động, cơ quan quản lý trực tiếp được quyết định nhân sự giữ chức vụ người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học, bảo đảm tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định của pháp luật”, Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ cho rằng phải làm rõ như thế nào là trường hợp đặc biệt?

Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ - Đoàn đại biểu Quốc hội Thành phố Đà Nẵng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội. Ảnh: quochoi.vn

Đại biểu Tạ Văn Hạ chia sẻ rằng, giai đoạn chuyển tiếp phải được ấn định thời hạn cụ thể, bởi nếu kéo dài sẽ tạo ra khoảng trống pháp lý về quyền lực, gây xáo trộn cho hoạt động của các cơ sở giáo dục đại học.

Mốc thời gian quy định tại Khoản 1, Điều 8, Dự thảo Nghị quyết nêu:“Giai đoạn chuyển tiếp khi Hội đồng trường kết thúc hoạt động, trong thời gian không quá 6 tháng cơ quan quản lý trực tiếp quyết định một số nội dung quản lý điều hành do Hội đồng trường đảm nhiệm liên quan đến công tác tổ chức, nhân sự. Cơ quan quản lý trực tiếp căn cứ vào tiêu chuẩn, điều kiện người đứng đầu cơ sở giáo dục do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định để xem xét, quyết định nhân sự phù hợp”. Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ cho rằng, công tác ổn định tổ chức nhân sự cần được hoàn thành càng sớm càng tốt, thời gian lý tưởng là ngay trong tháng 12/2025 và nhất định không được quá 6 tháng kể từ ngày hội đồng trường kết thúc hoạt động.

Theo Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ, quyết tâm của Bộ Giáo dục và Đào tạo, cũng như nguyện vọng của phần lớn cơ sở giáo dục đại học đó là kiện toàn nhân sự bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học ngay trong tháng 12/2025. Song, việc thực hiện phải đúng quy trình, bảo đảm công tác cán bộ. Trước hết là phải chọn được đúng người, mà muốn đúng người thì phải đúng quy trình, công khai, minh bạch, công bằng, đảm bảo tiêu chuẩn công tác cán bộ. “Trong công tác nhân sự, chúng ta cần nhanh nhưng cũng cần phải thật thận trọng”, Đại biểu Tạ Văn Hạ chia sẻ.

Bởi theo đại biểu, sẽ có những cơ sở giáo dục đại học có thể hoàn thành tổ chức nhân sự bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu trong tháng 12/2025, như vậy là rất tốt, nhưng cũng sẽ có nơi phải rà soát kỹ lưỡng, cân nhắc nhiều yếu tố nhân sự mới tìm được người đáp ứng tiêu chuẩn. Do vậy, Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội đặt ra lộ trình không quá 6 tháng, còn hướng dẫn triển khai cụ thể như thế nào sẽ do Chính phủ ban hành. Tuy nhiên, Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ nhấn mạnh thêm, quy định thời gian chậm nhất các cơ sở giáo dục đại học phải kiện toàn xong bộ máy nhân sự là trước 30/6/2026. “Trong thời gian 6 tháng đó, tinh thần chung là khuyến khích các cơ sở giáo dục đại học kiện toàn nhân sự càng sớm càng tốt, vì như vậy sẽ sớm ổn định tổ chức, bảo đảm hoạt động thông suốt”, Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ chia sẻ.

Hoàn thành bổ nhiệm hiệu trưởng/giám đốc nhiệm kỳ mới tối đa trong 3 tháng

Đồng tình với những chia sẻ của các đại biểu, vừa qua, Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam đã có văn bản số 73/HH-VP ngày 24/11/2025 góp ý Dự thảo Nghị quyết và Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi). Trước đó, Hiệp hội cũng đã có văn bản góp ý xây dựng hai dự thảo này.

Những nội dung góp ý của Hiệp hội xuất phát từ mong muốn Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục đào tạo, sớm được đưa vào cuộc sống, phát huy hiệu lực và hiệu quả, qua đó các cơ sở giáo dục đại học sớm ổn định tổ chức, phát huy sức mạnh của thiết chế quản trị, điều hành mới, đáp ứng được kỳ vọng, mong đợi của Đảng và Nhà nước cho kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Theo văn bản số 73/HH-VP, Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam đã bổ sung một số ý kiến góp ý cụ thể về điều khoản chuyển tiếp khi thực hiện Luật Giáo dục đại học (sửa đổi):

Thứ nhất, để tránh khoảng trống về thiết chế quản trị đại học khi Luật có hiệu lực, Hội đồng trường chấm dứt hoạt động mà chưa kiện toàn được Bí thư Đảng ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học, Điều khoản chuyển tiếp nên được điều chỉnh như sau:

“Trong thời hạn tối đa 3 tháng kể từ khi Luật này có hiệu lực, cơ quan quản lý trực tiếp hoàn thành quy trình bổ nhiệm Giám đốc/Hiệu trưởng nhiệm kỳ mới và Hội đồng trường chấm dứt hoạt động. Trường hợp phát sinh yếu tố ảnh hưởng nghiêm trọng đến ổn định, hiệu quả hoạt động, cơ quan quản lý trực tiếp được quyết định nhân sự giữ chức vụ người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học, bảo đảm tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định của pháp luật.

Cơ quan quản lý trực tiếp quyết định số lượng cấp phó của người đứng đầu trong một nhiệm kỳ sau khi Luật này có hiệu lực.

Trường hợp Chủ tịch hội đồng trường; Giám đốc/Hiệu trưởng thôi chức vụ được bảo lưu chế độ phụ cấp và các quyền lợi khác cho đến khi kết thúc nhiệm kỳ đã được công nhận trước khi Luật này có hiệu lực thi hành”.

Việc điều chỉnh như trên sẽ cho phép có quỹ thời gian để cơ quan quản lý trực tiếp thực hiện kiện toàn nhân sự bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học. Trong lúc chưa kiện toàn xong, hội đồng trường vẫn hoạt động theo thiết chế cũ để đảm bảo không có khoảng trống về thiết chế quản trị đại học. Tuy nhiên, giới hạn thời gian tối đa chỉ trong phạm vi 3 tháng. Việc thực hiện cần làm đồng bộ đối với tất cả các cơ sở giáo dục đại học, không cần phải chia nhiều trường hợp như Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) đã nêu. Việc Cơ quan quản lý trực tiếp quyết định số lượng cấp phó của người đứng đầu trong một nhiệm kỳ sau khi Luật này có hiệu lực giúp bảo đảm ổn định tổ chức và nhân sự của các cơ sở giáo dục đại học trong giai đoạn chuyển tiếp. Việc bảo lưu quyền lợi và lợi ích chính đáng, hợp pháp do thay đổi cơ chế là cần thiết và nhân văn cho Chủ tịch Hội đồng trường và Giám đốc/Hiệu trưởng.

Mặc dù, điều khoản chuyển tiếp cho phép thời hạn tối đa 3 tháng sau khi Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) có hiệu lực, để sớm đưa Nghị quyết vào cuộc sống và thực hiện cam kết của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã khẳng định vào ngày 24/10/2025, tại Hội nghị Quán triệt Nghị quyết số 71, cũng như khẳng định trước các cơ quan truyền thông, Hiệp hội kiến nghị Cơ quan quản lý trực tiếp kiện toàn nhân sự bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học hoàn thành trước ngày 01/01/2026. Việc này là rất cần thiết để sớm ổn định tổ chức và hoạt động cho các cơ sở giáo dục đại học, tránh phát sinh phức tạp, mất đoàn kết.

Thứ hai, để đảm bảo thực hiện đúng Nghị quyết số 71-NQ/TW, trong bối cảnh các cơ sở giáo dục đại học vừa tổ chức Đại hội xong, đồng thời để phát huy vai trò lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của tổ chức đảng cơ sở, nhất là vai trò của người đứng đầu cấp ủy, Hiệp hội kiến nghị phương án thực hiện quy trình bổ nhiệm nhân sự Giám đốc/Hiệu trưởng như góp ý trước đó của Hiệp hội:

“a) Trường hợp Bí thư cấp ủy đủ điều kiện, tiêu chuẩn để kiêm Giám đốc/Hiệu trưởng theo các quy định hiện hành, cơ quan quản lý trực tiếp thực hiện quy trình bổ nhiệm hoặc chỉ định Bí thư cấp ủy kiêm Giám đốc/Hiệu trưởng.

Giám đốc/Hiệu trưởng đương nhiệm được chỉ định làm Phó Giám đốc/Phó hiệu trưởng thường trực.

b) Trường hợp Bí thư cấp ủy không đủ điều kiện, tiêu chuẩn để kiêm Giám đốc/Hiệu trưởng theo các quy định hiện hành, cơ quan quản lý trực tiếp ra quyết định bổ nhiệm Quyền Giám đốc/Quyền Hiệu trưởng đối với Giám đốc/Hiệu trưởng đương nhiệm trong thời gian kiện toàn Bí thư Đảng ủy kiêm Giám đốc/Hiệu trưởng”.

Ngọc Mai