Quyết tạo xung lực, khí thế mới về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số

Toàn cảnh hội thảo.

Đó là khẳng định TS. Phan Xuân Dũng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam - VUSTA), tại hội thảo: “Vai trò của trí thức khoa học và công nghệ Liên hiệp Hội Việt Nam trong việc thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị”, diễn ra sáng nay (29/4).

Tạo xung lực mới, khí thế mới trong toàn hệ thống VUSTA

Tại hội thảo, TS. Phan Xuân Dũng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam - VUSTA), thông tin về việc Đảng ủy Liên hiệp Hội Việt Nam đã ban hành Kế hoạch số 16 ngày 24/2/2025, để chỉ đạo việc quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết số 57 ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị, trong toàn hệ thống.

Việc này, theo ông Dũng nhằm huy động các hội ngành toàn quốc, liên hiệp hội địa phương, các tổ chức Khoa học công nghệ (KHCN) cùng tham gia góp phần phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Ông mong muốn đội ngũ trí thức, nhà khoa học sẽ có những ý kiến sâu sắc để Liên hiệp Hội Việt Nam thực hiện tốt Nghị quyết; đề ra các biện pháp thúc đẩy ứng dụng tiến bộ KHCN vào cuộc sống.

Tại hội nghị, Liên hiệp Hội Việt Nam công bố dự thảo xây dựng 7 nhiệm vụ trọng tâm thực hiện Nghị quyết 57. Kế hoạch nhằm đưa khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá quan trọng hàng đầu, động lực chính để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của Liên hiệp Hội Việt Nam, các tổ chức thành viên và các đơn vị trực thuộc - trong Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Trong đó, đáng chú ý, VUSTA chú trọng nâng cao nhận thức, đột phá về đổi mới tư duy, quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo, tạo xung lực mới, khí thế mới trong toàn hệ thống Liên hiệp Hội Việt Nam về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Cùng với đó, Liên hiệp Hội tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tại Cơ quan Trung ương Liên hiệp Hội Việt Nam; đẩy mạnh nhiệm vụ tăng cường hợp tác quốc tế trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Theo kế hoạch, Liên hiệp Hội Việt Nam thực hiện các nhiệm vụ này từ tháng 5/2025 đến 31/12/2030. Riêng năm 2025, Liên hiệp Hội đặt mục tiêu xây dựng Đề án Đề án Chuyển đổi số của Liên hiệp Hội Việt Nam. Trong đó, triển khai văn phòng điện tử (e-office) trong cơ quan Trung ương Liên hiệp Hội Việt Nam và kết nối với các Hội thành viên, đơn vị trực thuộc; kết nối với trục liên thông văn bản quốc gia, mạng truyền số liệu chuyên dùng.

Trong giai đoạn 2026-2030, Liên hiệp Hội thực hiện 3 đề án, gồm Đề án Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo của Liên hiệp Hội Việt Nam; Đề án Thúc đẩy hoạt động tư vấn, phản biện của Liên hiệp Hội Việt Nam; Đề án Thúc đẩy hoạt động phổ biến kiến thức KHCN của Liên hiệp Hội Việt Nam khi có kinh phí.

VUSTA và các thành viên cùng tham gia tích cực vào các công việc cụ thể

Góp ý thêm về hoạt động, ông Phạm Văn Tân, nguyên Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VUSTA khóa VII cho rằng bên cạnh mô hình tổ chức, bộ máy thực hiện các nhiệm vụ do Đảng, Nhà nước giao, VUSTA cần mở rộng mô hình tổ chức tự quản và cơ chế tự chủ lấy đối tác là thị trường xã hội, doanh nghiệp làm trung tâm.

Theo ông Tân, việc này sẽ giúp phát huy và khai thác tối đa tiềm năng, sức mạnh sáng tạo của đối ngũ trí thức KHCN, phục vụ yêu cầu của thị trường xã hội và cộng đồng doanh nghiệp đang rất cần sự chung sức của động đồng trí thức KHCN, đưa nhanh KHCN phục vụ phát triển doanh nghiệp.

"Chúng ta cần sớm nghiên cứu và chủ động thành lập các tổ chức tư vấn (các think tank) độc lập, ngoài công lập dưới dạng Trung tâm hoặc Hội đồng có tư cách pháp nhân trực thuộc Liên hiệp Hội", ông Tân nói.

Ông nêu thực tế về Hội Giống cây trồng Việt Nam đã tiết kiệm cho Nhà nước hàng nghìn tỷ đồng liên quan đến giống lúa lai; Hội KHKT Nhiệt Việt Nam đã tiết kiệm cho Nhà nước hàng trăm triệu USD từ việc thẩm định việc lựa chọn thiết bị nhà máy nhiệt điện...

Từ các thí dụ này, nguyên Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VUSTA khóa VII cho rằng các "think tank" giúp cho các cơ quan công quyền, cho cộng đồng doanh nghiệp theo nguyên tắc cung – cầu và tuân thủ cơ chế thị trường, hai bên cùng có lợi.

Tham gia ý kiến góp ý với ban tổ chức, TS Nguyễn Minh Hồng, Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA) cho rằng Nghị quyết 57 NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 03/NQ-CP của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW; Nghị quyết số 193/2025/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia - đã đề ra những định hướng chiến lược tầm vĩ mô và xác định, phân công cả những nhiệm vụ cụ thể cho các cơ quan Đảng, cơ quan Nhà nước, cơ quan Trung ương và địa phương cũng như toàn bộ hệ thống chính trị.

Tuy nhiên, để Nghị quyết 57-NQ/TW đi vào cuộc sống, đáp ứng kỳ vọng của Đảng, Nhà nước, nhân dân và cộng đồng các nhà khoa học thì vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức đối với toàn hệ thống chính trị.

Chủ tịch VDCA cho rằng trách nhiệm thực hiện việc này của toàn hệ thống chính trị, nhưng vai trò của trí thức KHCN nói chung, của VUSTA rất lớn, mang tính quyết định. VUSTA và các thành viên cần tham gia tích cực vào các công việc cụ thể.

Trong đó, ông Nguyễn Minh Hồng gợi ý cần tích cực đóng góp ý kiến hoàn thiện Luật KHCN, Luật Công nghiệp công nghệ số đang trình Quốc hội thông qua; các văn bản quy phạm pháp luật quy định cụ thể liên quan Nghị quyết 57, Nghị quyết 193.

Chủ tịch VDCA cũng nhắc tới việc tháo gỡ các “nút thắt” thể chế để “thức tỉnh” sức mạnh đổi mới, trong đó có việc sửa đổi các quy định về quản lý đề tài, quản lý nhiệm vụ KHCN, đấu thầu trong quá trình thực hiện các dự án công nghệ, chuyển đổi số.

Anh Lê