Ra mắt nền tảng hỗ trợ doanh nghiệp giải quyết tranh chấp thuận lợi, linh hoạt
VIAC đã phát triển Nền tảng Quản lý Vụ tranh chấp trực tuyến - một nền tảng với nhiều cải tiến nhằm giúp trải nghiệm tố tụng trọng tài trở nên linh hoạt và thuận lợi.
Giải quyết tranh chấp trực tuyến đã và đang là xu hướng
TS. Vũ Tiến Lộc, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Đại biểu Quốc hội, Chủ tịch Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) nhấn mạnh, ở góc nhìn vĩ mô, kinh tế số là 1 trong 3 trụ cột của chuyển đổi số quốc gia.
TS. Vũ Tiến Lộc, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Đại biểu Quốc hội, Chủ tịch Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) dẫn báo cáo “Tình hình Kinh tế Thế giới và Triển vọng 2024” của Liên Hợp Quốc giữa năm 2024 cho biết kinh tế toàn cầu được dự báo sẽ tăng trưởng 2,7% trong năm 2024 và 2,8% trong năm 2025.
Tuy nhiên, chính trong báo cáo này, Ủy ban Kinh tế và Xã hội của Liên Hợp Quốc cũng chỉ ra rằng sự tăng trưởng này cần phải được xem xét một cách thận trọng vì những yếu tố đe dọa làm giảm triển vọng tăng trưởng, bao gồm lãi suất chính sách cao hơn trong thời gian dài hơn ở các nền kinh tế phát triển lớn, và đặc biệt là những căng thẳng địa chính trị leo thang và rủi ro khí hậu ngày càng tăng.
Thị trường Việt Nam dù được đánh giá là một trong những nền kinh tế phục hồi tốt sau đại dịch COVID-19, vẫn bị ảnh hướng trực tiếp hay gián tiếp của những yếu tố trên.
Bên cạnh đó, xu hướng chuyển đổi số, kinh tế số đã thực sự bước vào giai đoạn bùng nổ ở mọi quốc gia đặt ra cùng lúc những áp lực, thách thức mới và cả những cơ hội mới chưa từng có.
Trong bối cảnh đó, hoạt động thương mại và đầu tư của doanh nghiệp bên cạnh việc đón nhận các cơ hội gia tăng cùng xu hướng chuyển đổi số rõ rệt của thị trường thì cũng phải đối mặt với những thách thức và rủi ro ngày càng gia tăng về tranh chấp trong thương mại và đầu tư quốc tế trong xu thế hội nhập.
Các chuyên gia, luật sư đều nhận định hiện nay, giải quyết tranh chấp trực tuyến hay ứng dụng công nghệ vào một phần hoặc toàn bộ quá trình giải quyết tranh chấp đã và đang là xu hướng được áp dụng tại nhiều quốc gia trên thế giới.
Tại Việt Nam, ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, nhất là những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, thực hiện chuyển đổi số quốc gia là chủ trương được Nhà nước thúc đẩy mạnh mẽ.
Trong lĩnh vực tư pháp, hệ thống Tòa án hiện đang là đơn vị tiên phong trong việc thực hiện chủ trương trên và bước đầu đã tạo dựng được những nền tảng quan trọng trong quá trình xây dựng Tòa án điện tử.
VIAC eCase - Nền tảng hỗ trợ doanh nghiệp giải quyết tranh chấp
VIAC đã phát triển Nền tảng Quản lý Vụ tranh chấp trực tuyến - một nền tảng với nhiều cải tiến nhằm giúp trải nghiệm tố tụng trọng tài trở nên linh hoạt và thuận lợi hơn nữa.
TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VIAC cho biết, ngay từ đầu năm 2018, VIAC đã thực hiện nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm từ hoạt động chuyển đổi số của Tòa án cũng như kinh nghiệm từ quốc tế và bước đầu hình thành rõ nét ý tưởng về việc xây dựng một nền tảng trực tuyến giúp Hội đồng trọng tài, ban thư ký, các bên tranh chấp và chủ thể liên quan trong một thủ tục trọng tài có thể quản lý một cách hệ thống và hiệu quả các vụ tranh chấp.
“VIAC đã phát triển Nền tảng Quản lý Vụ tranh chấp trực tuyến - một nền tảng với nhiều cải tiến nhằm giúp trải nghiệm tố tụng trọng tài trở nên linh hoạt và thuận lợi, hơn nữa, tiết kiệm thời gian và chi phí cho các bên tranh chấp, đồng thời, nâng cao tính hiệu quả của một phương thức hỗ trợ cho hoạt động thương mại và đầu tư xuyên biên giới,” Chủ tịch VIAC Vũ Tiến Lộc chia sẻ.
TS. Vũ Tiến Lộc nhấn mạnh, ở góc nhìn vĩ mô, kinh tế số hiện là 1 trong 3 trụ cột của chuyển đổi số quốc gia. Kinh tế số được triển khai từ nền tảng là các giao dịch thực hiện trên không gian số - Giao dịch điện tử (các hợp đồng điện tử).
Theo đó, các yếu tố về khung pháp lý để giúp thúc đẩy Hợp đồng điện tử có thể kể đến như Luật Giao dịch điện tử, Định danh điện tử (xác minh nhân thân các bên trên môi trường số), Chữ ký điện tử (là công cụ chính thể hiện ý chí của các bên trên môi trường số), chứng thực giao dịch điện tử, đang được các Bộ, ngành cho triển khai mạnh mẽ.
Hiện nay, các chỉ số thương mại điện tử cũng cho thấy những tiềm năng của nền kinh tế số ở Việt Nam: Quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam ước đạt 14,7 tỷ USD trong năm 2024 và dự kiến sẽ đạt 23,77 tỷ USD vào năm 2029. Mua sắm hàng hóa qua thương mại điện tử hiện đã trở thành phương thức phân phối chủ yếu, phát huy hiệu quả, góp phần duy trì chuỗi cung ứng và chuỗi lưu thông.
Nhìn sâu hơn ở góc nhìn vi mô, hợp đồng điện tử cũng như các hợp đồng thông thường, muốn được các chủ thể dân sự sử dụng thì cần có các yếu tố đảm bảo cho việc giao kết, việc thực hiện và nếu trong quá trình thực hiện gặp trục trặc thì phải có cơ chế bảo đảm thực thi hợp đồng hiệu quả. Hiện nay, Bộ Công Thương đã được Chính phủ giao nhiệm vụ rất quan trọng là thúc đẩy việc sử dụng hợp đồng điện tử.
Trong bối cảnh này, VIAC đã phát triển và ra mắt nền tảng nộp đơn điện tử và quản lý vụ kiện trực tuyến mới của VIAC (VIAC eCase), phản ánh xu hướng chuyển đổi số rõ rệt của thị trường và sự thích nghi của VIAC phát triển cùng nhịp với sự vận động chung của trọng tài quốc tế.
Theo TS. Vũ Tiến Lộc, nền tảng này sẽ là cơ chế bảo đảm thực thi hợp đồng phù hợp cho các hợp đồng điện tử, góp phần vào mục tiêu hướng tới kinh tế số của đất nước.
Cách thức hoạt động của nền tảng VIAC eCase
Ông Vũ Ánh Dương, Tổng Thư ký VIAC giới thiệu về cách thức sử dụng của nền tảng VIAC eCase.
Theo ông Vũ Ánh Dương, Tổng Thư ký VIAC cho biết, với nền tảng này, doanh nghiệp Việt Nam giao kết hợp đồng với doanh nghiệp nước ngoài, nếu xảy ra tranh chấp thì có thể nộp đơn và giải quyết tranh chấp trực tuyến qua VIAC eCase. Điều này giúp giảm tối đa chi phí đi lại, làm thủ tục nhưng vẫn đạt được mục tiêu hòa giải, bảo đảm lợi ích chính đáng của các bên.
Để làm rõ hơn, Tổng Thư ký VIAC đưa ra ví dụ cụ thể, một doanh nghiệp Việt Nam giao kết hợp đồng với đối tác là doanh nghiệp Nhật Bản để xuất khẩu quả vải thiều của Việt Nam sang thị trường Nhật Bản. Phía doanh nghiệp Việt Nam đã thực hiện ký hợp đồng xuất khẩu vải thiều với các đối tác ở một số thị trường khác như Mỹ hay EU. Tuy nhiên, tranh chấp phát sinh vì hai bên có những tranh cãi về việc cung cấp thư tín dụng đúng thời hạn và quyết định đưa tranh chấp ra trọng tài tại VIAC.
“Vì vậy, với nền tảng VIAC eCase, việc giải quyết tranh chấp giữa các bên sẽ thuận lợi hơn rất nhiều cho các doanh nghiệp thông qua cơ chế giải quyết trực tuyến” ông Vũ Ánh Dương chia sẻ.
Theo đó, để bắt đầu việc giải quyết tranh chấp tại VIAC, doanh nghiệp Nhật Bản không cần bay sang Việt Nam và tới văn phòng trực tiếp của VIAC để nộp đơn khởi kiện. Luật sư của doanh nghiệp Nhật Bản cũng không cần phải di chuyển tới VIAC nhiều lần để nộp các tài liệu trong quá trình giải quyết tranh chấp mà hoàn toàn có thể thực hiện trực tuyến trên VIAC eCase.
Về cách thức hoạt động, ông Vũ Ánh Dương cho biết, các doanh nghiệp và luật sư thực hiện truy cập vào nền tảng VIAC eCase thông qua cổng vào từ Website VIAC hoặc trực tiếp trên 3 tên miền của VIAC eCase. Ở đây, Nền tảng cho phép người dùng có thể trực tiếp tạo đơn khởi kiện theo form có sẵn hoặc có thể tải một đơn khởi kiện đã có sẵn lên nền tảng. Những thông tin cơ bản của người trực tiếp thực hiện thao tác nộp đơn được hệ thống lưu lại để đảm bảo tính trung thực của việc nộp đơn.
Như vậy doanh nghiệp nước ngoài không cần sang Việt Nam, có thể tới văn phòng VIAC nộp đơn đề nghị giải quyết tranh chấp thông qua VIAC eCase; luật sư hai bên cũng không cần phải đến trụ sở VIAC nhiều lần để nộp các tài liệu. Toàn bộ quá trình có thể giải quyết trực tuyến thông qua VIAC eCase.
Với sự tiện lợi này, trong quá trình tố tụng trọng tài, các bên tranh chấp bao gồm cả doanh nghiệp Nhật Bản (nguyên đơn), doanh nghiệp Việt Nam (bị đơn) và các luật sư của họ đều có thể đệ trình các tài liệu, chứng cứ tới VIAC và Hội đồng trọng tài thông qua việc tải các tài liệu lên VIAC eCase thông qua các tài khoản được cấp.
“Chỉ cần truy cập vào VIAC eCase, dù họ đang ở đâu, múi giờ nào mà không phụ thuộc giờ làm việc của các văn phòng của VIAC. VIAC eCase tự động tạo Biên nhận điện tử để xác nhận việc tài liệu đã được tải thành công lên hệ thống.” Tổng Thư ký VIAC cho hay.
Với nền tảng VIAC eCase, việc giải quyết tranh chấp giữa các bên sẽ thuận lợi hơn rất nhiều cho các doanh nghiệp thông qua cơ chế giải quyết trực tuyến.
Ngoài ra, cơ chế giải quyết trực tiếp trên nền tảng VIAC eCase còn bao gồm những ưu điểm khác.
Cụ thể, trong suốt quá trình diễn ra các bước của thủ tục giải quyết tranh chấp tại VIAC, VIAC eCase giúp các bên, các luật sư và các trọng tài viên quản lý cùng lúc các vụ tranh chấp mà họ đang tham gia tại VIAC. Bao gồm việc tra cứu tài liệu, quản lý lịch biểu tố tụng, trong suốt quá trình tố tụng trọng tài.
Các bên đều có thể thực hiện việc truy cập hồ sơ vụ tranh chấp cụ thể của mình. Các tài liệu của phía nguyên đơn nẳm ở thư mục của nguyên đơn và tương tự với bị đơn; các văn bản/chỉ thị/quyết định của VIAC và Hội đồng trọng tài cũng được quản lý riêng ở một thư mục. Toàn bộ các hồ sơ tài liệu được sắp xếp theo thời gian tải lên Thư mục Vụ kiện (Case Folder) và có cách đặt tên thống nhất để tiện tra cứu.
Bên cạnh đó, các lịch tổ chức các cuộc họp, các phiên họp giải quyết tranh chấp và các lịch quan trọng khác (như các thời hạn thực hiện việc đệ trình của các bên) được cập nhật trên Lịch công việc. Thông qua các lịch phiên họp các bên có thể dễ dàng tham gia các cuộc họp và phiên họp trực tuyến trong Vụ tranh chấp của mình.
Các thông báo được VIAC eCase tự động gửi tới email của các bên tranh chấp, các luật sư và các trọng tài viên ngay khi có tài liệu mới (các tài liệu do các bên đệ trình hoặc các văn bản quyết định/chỉ thị/thông báo của VIAC hoặc Hội đồng Trọng tài), các lịch sự kiện mới được đưa vào Vụ tranh chấp.
Đồng thời, các nhắc lịch cũng được VIAC eCase tự động gửi qua email khi tới gần thời điểm các thời hạn tố tụng; thời điểm tổ chức các cuộc họp, phiên họp.
“Đặc biệt, khi thực hiện các hoạt động trên môi trường Internet, vấn đề bảo mật luôn là nội dung được VIAC quan tâm hàng đầu để đảm bảo an ninh an toàn của các bên liên quan, doanh nghiệp.” ông Vũ Ánh Dương, Tổng Thư ký VIAC nhấn mạnh.
Thêm vào đó, việc cung cấp thêm cách thức tham gia tố tụng trọng tài trực tuyến bên cạnh cách thức truyền thống sẽ góp phần hưởng ứng các chiến dịch phát triển xanh và bền vững, giảm thiểu ảnh hưởng của carbon đối với môi trường thông qua việc giảm thiểu nhu cầu sử dụng giấy trong quá trình giải quyết tranh chấp, từ đó, góp phần bảo vệ tài nguyên rừng và giảm thiểu rác thải giấy và hạn chế tác động của khí thải nhà kính.
