Rà soát, bổ sung các chính sách đặc thù, vượt trội để tạo sự phát triển bứt phá cho Thủ đô

Báo cáo một số nội dung liên quan đến việc thực hiện Kế hoạch xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi) tại cuộc làm việc, Phó Vụ trưởng Vụ Công tác xây dựng VBQPPL Lê Tuấn Phong cho biết, thực hiện nhiệm vụ được giao, Bộ Tư pháp và UBND TP Hà Nội đã phối hợp ban hành kế hoạch đánh giá kết quả thi hành Luật Thủ đô; nghiên cứu, lập hồ sơ dự án Luật Thủ đô (sửa đổi). Bộ Tư pháp đã thành lập Tổ soạn thảo xây dựng dự án Luật.

Các đơn vị thuộc Bộ Tư pháp và các cơ quan chuyên môn thuộc UBND TP đã phối hợp chặt chẽ để rà soát các quy định của Luật Thủ đô; nghiên cứu, rà soát các chủ trương của Đảng, các quy định của các luật hiện hành, đặc biệt là các luật mới được Quốc hội thông qua; nghiên cứu, đề xuất cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô.

Về xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi), Phó Vụ trưởng Lê Tuấn Phong nhấn mạnh, Luật cần xây dựng trên cơ sở tiếp tục kế thừa các quy định còn phù hợp tại Luật Thủ đô và đề xuất các cơ chế chính sách đặc thù cho Thủ đô Hà Nội.

Đặc biệt, cần nghiên cứu, đánh giá các cơ chế đặc thù vừa được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 258/2025/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô.

Việc đề xuất chính sách này phải trên cơ sở nhu cầu và đề xuất của TP Hà Nội. Các cơ chế, chính sách đặc thù phải đảm bảo thúc đẩy phát triển Thủ đô theo hướng hiện đại, văn minh, bền vững, nâng cao chất lượng sống của người dân; đồng thời củng cố và tăng cường vị thế, vai trò của Hà Nội là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học – công nghệ, đóng vai trò hạt nhân và động lực tăng trưởng quan trọng của Vùng đồng bộ sông Hồng và cả nước.

Đại diện các đơn vị thuộc Bộ cũng nhấn mạnh đề nghị TP Hà Nội phối hợp chặt chẽ với Bộ trong việc xây dựng và hoàn thiện hồ sơ dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) để trình Chính phủ thông qua vào đầu tháng 2/2026; đề xuất điều chỉnh Chương trình lập pháp năm 2026 để đưa dự án Luật trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua tại Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội Khóa XVI (tháng 4/2026).

Tại cuộc họp, nhấn mạnh yêu cầu nghiên cứu, đề xuất cơ chế đặc thù, vượt trội cho Thủ đô, đáp ứng yêu cầu phát triển của Thủ đô trong giai đoạn mới, các ý kiến phát biểu cho rằng cần tập trung vào một số nội dung như tạo đột phá để phân quyền cho Thủ đô trên một số lĩnh vực nhằm tạo sự chủ động, tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại của Thủ đô gắn với cơ chế kiểm soát quyền lực, bảo đảm tính chặt chẽ, hợp lý, tránh lạm dụng trong việc phân cấp, phân quyền.

Đồng thời, tiếp tục rà soát, bổ sung các cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô đích đáng hơn, nhất là trong những lĩnh vực, vấn đề đã được chỉ đạo, định hướng rõ tại dự thảo Nghị quyết thay thế Nghị quyết số 15-NQ/TW của Bộ Chính trị như xây dựng đô thị, đất đai, cơ chế hợp tác công tư, thu hút nguồn lực, cơ chế tài chính - ngân sách, khoa học - công nghệ, hạ tầng kỹ thuật, quản lý quy hoạch, đất đai, xây dựng....

Với mỗi đề xuất, cần xác định rõ mục tiêu, chẳng hạn như chính sách đầu tư cho khoa học - công nghệ là để xây dựng Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, nghiên cứu, phát triển, chuyển giao công nghệ hàng đầu của cả nước và khu vực; phát triển mạnh thị trường khoa học - công nghệ... và xác định cụ thể nội hàm để thuận lợi cho việc chuyển hóa thành các điều khoản trong dự thảo Luật (sửa đổi).

Trên cơ sở đó, các đại biểu đề nghị rà soát, làm rõ nội dung các chính sách đặc thù, vượt trội đề xuất để xây dựng dự thảo Luật đảm bảo chất lượng; đồng thời xác định rõ các mốc thời hạn cần tiến hành, giao trách nhiệm cụ thể cho từng đơn vị để đảm bảo tiến độ xây dựng dự án Luật.

Kết luận nội dung cuộc làm việc, Thứ trưởng Phan Chí Hiếu biểu dương Vụ Công tác xây dựng VBQPPL trong thời gian ngắn đã tham mưu cho lãnh đạo Bộ thực hiện và hoàn thành một số công việc liên quan đến việc triển khai xây dựng dự án Luật.

Thứ trưởng nêu rõ, Bộ Tư pháp luôn xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, tập trung cao độ cho việc phối hợp với TP Hà Nội chuẩn bị kỹ, xây dựng dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) với chất lượng cao nhất để trình Quốc hội xem xét, thông qua.

Nêu một số yêu cầu đối với Luật Thủ đô (sửa đổi), Thứ trưởng Phan Chí Hiếu lưu ý việc phải xử lý được vướng mắc lớn trong Luật Thủ đô hiện hành, như tạo cơ chế áp dụng pháp luật linh hoạt. Theo đó, Thứ trưởng gợi mở quy định rõ các nội dung đã được quy định tại Luật Thủ đô thì phải áp dụng theo Luật Thủ đô; trong trường hợp các luật khác có quy định chính sách vượt trội hơn, tốt hơn thì được lựa chọn áp dụng theo các luật khác nhau, không lệ thuộc vào Luật.

Cùng với đó, cần rà soát các cơ chế đặc thù, vượt trội khác đã được áp dụng riêng cho các địa phương, xác định những nội dung phù hợp cho Thủ đô Hà Nội để đưa vào Luật; đồng thời bổ sung các cơ chế đặc thù, vượt trội chưa được quy định trong các nghị quyết hay trong luật đã được ban hành để tạo sự phát triển bứt phá cho Thủ đô trong giai đoạn tới.

Thứ trưởng bày tỏ nhất trí với định hướng tăng quyền chủ động cho Hà Nội trong việc quyết định một số vấn đề như phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường…, trừ những nội dung liên quan trực tiếp đến quyền con người, quyền công dân đã được quy định trong Hiến pháp với tinh thần chung là tạo cơ chế chủ động nhất cho Thủ đô Hà Nội.

Ngoài ra, Thứ trưởng đề nghị rà soát để lược bỏ những cơ chế đặc thù, vượt trội đã được quy định trong Luật Thủ đô nhưng nay đã được phổ quát hóa trong các luật khác.

Theo Kế hoạch, Luật Thủ đô (sửa đổi) sẽ trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội khóa XVI.

Tường Minh