Rào cản chính sách khiến xuất khẩu vàng 'vô cùng khó khăn'

Theo TS. Cấn Văn Lực, trên cả nước hiện có khoảng 5,2 triệu hộ kinh doanh, nhưng chỉ có gần 2,1 triệu hộ đăng ký kinh doanh và nộp thuế đầy đủ. Như vậy, vẫn còn hơn 3 triệu hộ kinh doanh còn lại chưa đăng ký và chủ yếu nộp thuế khoán. Cơ chế nộp thuế này nhanh và gọn, nhưng không minh bạch, dễ dẫn đến thất thu ngân sách và tạo ra cơ chế xin – cho.

Doanh nghiệp cần mạnh dạn “đòi” thay đổi chính sách

Đứng từ phía doanh nghiệp, ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT Intimex Group cho hay, công ty là một đơn vị xuất khẩu chủ đạo 4 ngành hàng gồm gạo, cà-phê, hạt tiêu, hạt điều. Năm ngoái, công ty ghi nhận doanh thu đạt 78.000 tỉ đồng và năm nay dự kiến đạt 99.000 tỉ đồng. Thế nhưng không phải lúc nào đi vay cũng dễ dàng.

"Chẳng hạn, khi chúng tôi tiếp cận với ngân hàng để thảo luận về khoản vay với hạn mức 600 tỉ đồng, ngân hàng phải nâng lên đặt xuống cả năm trời rồi mới quyết định phê duyệt khoản vay này. Bên cạnh đó, việc hoàn thuế của doanh nghiệp cũng gặp rất nhiều khó khăn", ông Nam nói.

Chia sẻ về khó khăn của doanh nghiệp, ông Lê Trí Thông, Tổng giám đốc PNJ nhấn mạnh: Chúng ta khẳng định ngành trang sức là ngành sản xuất ra sản phẩm tiêu dùng thông thường. Bên cạnh đó, đây cũng là một ngành có tiềm năng xuất khẩu rất lớn. Nếu so sánh về thị trường Thái Lan thì kinh nghiệm của thợ kim hoàn Việt Nam đủ khả năng chế tác những sản phẩm vàng trang sức để xuất khẩu.

Thế nhưng hiện nay chính sách đang đánh đồng vàng trang sức và vàng vật chất. Do đó đã nhiều năm nay, các doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức trong đó có PNJ không hề được nhập khẩu bất cứ một lượng vàng nguyên liệu nào để sản xuất vàng trang sức.

"Rào cản của chính sách đã khiến cho câu chuyện xuất khẩu vàng trang sức hiện tại vô cùng khó khăn", ông Lê Trí Thông đúc kết.

PGS-TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhận định: Trong một nền kinh tế phát triển, thông thường khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân nội địa phải đóng góp từ 60% - 80% vào GDP. Song thực tế trong thời gian qua, khu vực doanh nghiệp tư nhân Việt Nam vẫn đang lép vế so với doanh nghiệp FDI - có vốn đầu tư nước ngoài.

Đội ngũ doanh nghiệp tư nhân còn nhỏ, yếu, gặp nhiều khó khăn, lãi suất cho vay có khi cao hơn so với doanh nghiệp lớn. Trong khi đó, khu vực kinh tế tư nhân lẽ ra cũng phải được nhận nhiều ưu đãi, bởi đây là nhóm doanh nghiệp đóng vai trò nền tảng cho phát triển nền kinh tế.

“Do đó, đã đến lúc khu vực doanh nghiệp tư nhân phải tạo ra áp lực “đòi” thay đổi chính sách, chứ không chỉ dừng lại ở việc "xin – cho". Việc tạo ra áp lực là cần thiết để thúc đẩy sự thay đổi chính sách, qua đó tạo động lực phát triển cho kinh tế tư nhân trong bối cảnh hiện nay”- ông Thiên nói.

Hình ảnh tại tọa đàm Thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân.

Cần xóa bỏ cơ chế "đi đánh golf" để xử lý công việc

Đồng quan điểm, TS Nguyễn Quốc Việt, chuyên gia chính sách công bày tỏ: Việc thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân trong nước là một chiến lược quan trọng nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam. Và trọng tâm của chính sách phát triển kinh tế tư nhân là nhà nước cần chọn lọc các lĩnh vực và công trình ưu tiên phát triển theo từng giai đoạn, phù hợp với khả năng huy động và phân bổ nguồn lực.

Việc đặt hàng cho doanh nghiệp thực hiện các dự án trọng điểm phải được thực hiện trên cơ sở các tiêu chí lựa chọn rõ ràng, công khai và có giới hạn phạm vi cụ thể. Bên cạnh đó, nhà nước cần ban hành các chính sách ưu đãi cụ thể về tiếp cận nguồn lực, bao gồm vốn, đất đai, chính sách ưu đãi về thuế, đơn giản hóa các thủ tục hành chính để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong quá trình triển khai các dự án.

GS-TS Vũ Minh Khương, giảng viên Trường Chính sách công Lý Quang Diệu - Đại học Quốc gia Singapore cũng khẳng định: "Ở nước ngoài họ rất coi trọng khu vực kinh tế tư nhân, nhưng hiện nay doanh nghiệp tư nhân trong nước đang chịu nhiều khó khăn nhất định. Các chính sách hiện chỉ mới dừng ở việc cho doanh nghiệp tư nhân tồn tại nhưng chưa tạo dư địa, động lực, khuyến khích họ phát triển.

Cho nên nếu giờ đây các chính chỉ thúc đẩy về động cơ để doanh nghiệp tư nhân phát triển là chưa đủ mà chúng ta phải tạo ra sự thúc đẩy về mọi mặt, phải tránh tình trạng “đi đánh golf để xử lý công việc”.

Để “nâng tầm” doanh nghiệp, TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV kiến nghị một số giải pháp đột phá: Thứ nhất, cần coi kinh tế tư nhân là "động lực quan trọng nhất" trong tăng trưởng kinh tế và là lực lượng nòng cốt trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Thứ hai, nên sửa đổi Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, giảm thuế cho doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ xuống "15% – 17%" thay vì "20%" hiện tại. Cần quyết liệt cắt giảm 30% thủ tục hành chính, chi phí kinh doanh và thời gian giải quyết công việc hành chính.

Thứ ba, cần phân loại chính sách và cơ chế hỗ trợ phải khác nhau cho doanh nghiệp lớn, vừa và nhỏ, tránh áp dụng chung một khung quản lý cho tất cả.

Thứ tư, cần xây dựng chiến lược phát triển kinh tế tư nhân, hỗ trợ doanh nghiệp dựa trên mức độ đóng góp thực tế cho ngân sách, việc làm và xã hội. Thứ năm, cần đảm bảo doanh nghiệp tư nhân được thực hiện đầy đủ ba quyền cơ bản gồm quyền tài sản, quyền tự do kinh doanh những ngành nghề mà pháp luật không cấm và quyền cạnh tranh bình đẳng.

Thứ sáu, để khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp siêu nhỏ, cần miễn thuế thu nhập trong 3 – 5 năm đầu để nuôi dưỡng nguồn thu. Đồng thời, phải đơn giản hóa thủ tục thành lập và hỗ trợ họ trong công tác kế toán, quản lý.

Cuối cùng, bản thân doanh nghiệp tư nhân cũng cần tuân thủ pháp luật, nâng cao chuẩn mực và đạo đức kinh doanh, đóng góp tích cực cho sự phát triển của đất nước.

THÙY LINH