Rèn luyện phẩm chất cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân

Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với đại biểu dự Đại hội Đảng toàn quốc lần II, tháng 2-1951. Ảnh: Tư liệu

1. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, ở đời thì phải thân dân, hết sức gần gũi quần chúng, tôn trọng phục vụ quần chúng. Đó là lòng nhân ái bao la, thương yêu, tôn trọng, tin cậy con người. Lòng nhân ái của Người sâu thẳm như biển cả, nhưng đồng thời lại thiết thực như hạt gạo, hạt muối.

Mục đích cao nhất của cuộc đời Bác Hồ là làm sao cho mọi người đều có cơm ăn, áo mặc và được học hành. Giữa mùa đông rét mướt, Bác từng cởi chiếc áo của mình cho một tù binh. Bác không thích gọi một trận đánh tiêu diệt nhiều địch là một trận đánh đẹp. Bác thích cái đẹp, cái nghĩa ở đời là tình người “Thương yêu lẫn nhau”. Người đã đúc kết lại truyền thống của dân tộc là “Nhân dân ta từ lâu sống với nhau có tình có nghĩa. Từ khi có Đảng lãnh đạo giáo dục, tình nghĩa ấy càng cao đẹp hơn, trở thành đồng bào, đồng chí, tình nghĩa năm châu bốn biển một nhà”.

Trước khi đi vào cõi vĩnh hằng, Bác không quên dặn lại: “Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”. Phải chăng Bác muốn nhắn nhủ mỗi người chúng ta rằng “Tình yêu thương lẫn nhau” là điều quan trọng hàng đầu để đảm bảo đoàn kết và bao trùm lên tất cả trong các quan hệ giữa người với người. Nếu không xuất phát từ tình yêu thương lẫn nhau sẽ chẳng có điều gì có nghĩa cả. Vì vậy, Bác đã dạy “Trong lúc tranh đấu rất dễ mất một người cán bộ. Vì vậy, Đảng phải yêu thương cán bộ. Nhưng thương yêu không phải là vỗ về, nuông chiều, thả mặc. Thương yêu là giúp họ học tập thêm, tiến bộ thêm... Thương yêu luôn luôn chú ý đến công tác của họ, kiểm thảo họ... cốt làm cho họ thêm hăng hái, thêm gắng sức. Phải vun đắp chí khí của họ, để đi đến chỗ “Bại cũng không nản, thắng cũng không kiêu... Kiêu ngạo là bước đầu của thất bại”.

Trong cuộc sống hằng ngày, chính Bác Hồ đã lấy tình thương của mình để che chở, nâng đỡ mọi người và lẽ đó Người là một người đầy lòng nhân ái cao cả, đẹp lạ thường. Và chính tình yêu bao la của Bác tạo nên một huyền thoại thẩm mỹ về lòng nhân ái Hồ Chí Minh, đó là lòng yêu trẻ, kính già, tôn trọng phụ nữ, thương yêu mọi người, nhất là nhân dân lao động. Bác sống hiền hòa với mọi người, nhưng khi cần kiên quyết, Bác kiên quyết đến mức quyết liệt, tất cả vì dân, vì nước. Bác đau lòng khi phải phê chuẩn lệnh án tử hình đối với đại tá quân nhu Trần Dụ Châu, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp Trương Việt Hùng khi họ phạm tội tham ô, hủ hóa, ăn chơi trác táng. Nhưng đó là việc cần làm để lấy lại cho Đảng, Nhà nước sự trong sạch, lấy lại niềm tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước.

2. Bác Hồ đã dành cả cuộc đời của mình để phấn đấu cho chữ “Hiếu trung”. Sinh ra trong hoàn cảnh đất nước bị thực dân đô hộ, nhân dân của Người sống trong cuộc đời bần cùng của kiếp người mất độc lập, tự do, Người đã nghẹn ngào nuốt nước mắt, đau nỗi đau dân tình và Người đã hy sinh cả tuổi thanh xuân để đi tìm đường cứu nước. Người tuyệt đối trung thành với nhân dân, với đất nước “Độc lập cho Tổ quốc tôi, tự do cho đồng bào tôi, đó là tất cả những gì tôi muốn”.

Với lý tưởng Người đã tìm được trên hành trình tìm đường cứu nước, Người tuyệt đối trung thành và phụng sự. Điều đó như Người đã khẳng định: “Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mạng nhất là chủ nghĩa Lênin”. May mắn thay cho dân tộc ta, nhờ lòng trung thành của lãnh tụ Hồ Chí Minh với lý tưởng Người đã tìm thấy, đất nước, nhân dân lại trung thành với Người, nên đã vượt qua được sự biến động khắc nghiệt của thời cuộc. Bởi vậy, nhân loại đã ca ngợi lòng trung thành của chúng ta: Sự vững vàng của nhân dân Việt Nam trong bối cảnh quốc tế hiện nay là may mắn có Bác Hồ và Đảng của Bác Hồ.

Khi phải đi xa, Người biểu thị lòng trung thành của mình với non sông đất nước, với đồng bào: “Suốt đời tôi hết lòng, hết sức phục vụ Tổ quốc, phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân. Nay dù phải từ biệt thế giới này, tôi không có điều gì phải hối hận, chỉ tiếc rằng không được phục vụ lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa”.

Bác Hồ cho rằng, lòng trung thành là thước đo thái độ, bản chất của từng con người đối với sự nghiệp chung của Đảng, của dân tộc, của đất nước. Có trung thành mới dám xả thân vì Tổ quốc, vì nhân dân. Có trung thành mới biết đặt lợi ích của Tổ quốc lên trên hết, trước hết. Bác dạy: “Sự dân nguyện tận hiếu” (Thờ dân trọn đạo hiếu), “Sự Quốc nguyện tận trung” (Thờ nước vẹn lòng trung), “Trọn đời trung thành với sự nghiệp cách mạng, với Tổ quốc, với Đảng, với giai cấp”.

3. Bác Hồ coi đức tính khiêm tốn, giản dị là chân lý của cuộc sống. Người khuyên “người đảng viên, người cán bộ tốt muốn trở nên người cách mạng chân chính... do lòng mình mà ra. Lòng mình chỉ biết vì Đảng, vì Tổ quốc, vì đồng bào thì mình sẽ tiến đến chỗ chí công vô tư. Mình đã chí công vô tư, thì khuyết điểm sẽ càng ít, mà những tính tốt ngày càng thêm... Tính tốt ấy gồm: Nhân, nghĩa, trí, dũng, liêm... Nó là đạo đức vĩ đại, nó không phải vì danh vọng của cá nhân, mà vì lợi ích chung của Đảng, của dân tộc, của loài người”. Vì vậy, Người luôn nhắc nhở mọi người “Phải học lấy bốn đức tính: Cần, kiệm, liêm, chính.

Đối với cán bộ công chức nhà nước, Bác dạy rằng: “Những người trong các công sở từ làng cho đến Chính phủ trung ương đều có nhiều ít quyền hành... Cấp cao thì quyền to, cấp thấp thì quyền nhỏ. Nếu không giữ đúng cần, kiệm, liêm, chính thì dễ trở nên hủ bại, biến thành sâu mọt của dân”... “Người mà không liêm không bằng súc vật, ai cũng ham lợi thì nước sẽ nguy”. Người luôn mong “Mỗi đồng chí ta phải có thái độ khiêm tốn, càng cựu, càng giỏi, càng phải khiêm tốn, phải có lòng cầu tiến bộ... Tự mãn, tự túc là co mình lại, không cho mình tiến bộ thêm”. Khiêm tốn, giản dị giúp cho con người đặc biệt là cán bộ, đảng viên tránh được cái hư hỏng của con người, mà như Bác dạy: Xét cho cùng cái xấu trong con người là danh và lợi, bao nhiêu thứ bệnh quy về đấy, bao nhiêu tác hại là do đấy.

Ở Bác Hồ, lời nói phải đi đôi với hành động, lý luận đi đôi với thực tiễn, nói để mà làm, làm phải đúng như điều đã nghĩ, đã nói. Thống nhất giữa lời nói và việc làm là nguyên tắc đạo đức của Bác Hồ, bởi đó là sự thể hiện ở tấm gương đạo đức của bản thân Người và những lời Người răn về đạo đức. Bác nêu cho cán bộ đảng viên một luận điểm quan trọng “Trước mặt quần chúng không phải ta cứ viết lên trán chữ cộng sản mà ta được họ yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”... “Tự mình phải chính trước, mới giúp được người khác chính. Mình không chính, mà muốn người khác chính là vô lý”. “Nếu chính mình tham ô bảo người ta liêm khiết có được không? Không được. Mình trước tiên phải siêng năng, trong sạch thì mới bảo người ta trong sạch, siêng năng được”.

Người đề xuất toàn dân tiết kiệm gạo để giúp đồng bào bị đói thì Người thực hiện nhịn ăn trước. Khi kinh tế khó khăn, đời sống dân còn khổ, mọi người ăn cơm độn ngô, khoai, sắn, Bác bảo cán bộ ăn độn bao nhiêu phần trăm, độn cho Bác từng ấy giống như cán bộ, như dân. Khi về thăm các địa phương, Bác mang cơm nắm với muối vừng để tiết kiệm gạo, tiền của nhân dân. Người khuyên cán bộ phải cần, kiệm, liêm, chính thì Người đã sống giản dị, thanh bạch: Người khước từ ở ngôi nhà sang trọng thuộc thời Toàn quyền Đông Dương, mà chỉ ở ngôi nhà của người công nhân phục vụ Toàn quyền thời đó.

Những lẽ sống ở đời mà Bác Hồ đã nêu gương sáng, là mẫu hình của vị Anh hùng dân tộc vĩ đại, Danh nhân văn hóa của nhân loại, người cộng sản mẫu mực và chiến sĩ quốc tế trong sáng, thủy chung, tấm gương sáng ngời về lòng yêu nước thương dân, về tư tưởng, trí tuệ, về nhân cách, đạo đức, lối sống cho các thế hệ Việt Nam.

Chỉ học tập và làm theo lẽ sống ấy của Người thì mới đáp đền sự mong muốn của Người “Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”.

TS Trần Viết Hoàn