Rộ nghi vấn chứng nhận FDA kẹo rau củ của team Chị Em Rọt

Hoa hậu Thùy Tiên từng cho biết sản phẩm kẹo dẻo rau củ do cô và team "Chị Em Rọt" (CER Group) của Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục kết hợp ra mắt.

Trước những ồn ào chưa kịp lắng về thành phần chất xơ thực tế trong kẹo rau củ - sản phẩm được Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục và Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên quảng bá với lời khẳng định thay thế rau - nhiều người dùng tiếp tục phát hiện thêm điểm bất thường trong loạt chứng nhận quốc tế mà thương hiệu này công bố.

Trên website chính thức, thương hiệu kẹo rau củ K* liệt kê các chứng nhận chuẩn GMP, EFC, ISO và thậm chí cả FDA cho sản phẩm. Tuy nhiên, đến sáng 7/3, các giấy chứng nhận này đã không còn trên website.

Cùng với những số liệu dinh dưỡng gây tranh cãi trước đó, nghi vấn về tính minh bạch của các giấy chứng nhận sản phẩm khiến người tiêu dùng đặt dấu hỏi lớn.

Giấy chứng nhận FDA là gì?

Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA), trực thuộc Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ, là cơ quan chịu trách nhiệm giám sát và quản lý các lĩnh vực ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng, bao gồm: Thuốc thú y, thức ăn chăn nuôi; sản phẩm sinh học; mỹ phẩm; thực phẩm bổ sung, dược phẩm, thực phẩm và đồ uống, thiết bị y tế và sản phẩm phát bức xạ.

Để bảo vệ người tiêu dùng, FDA đặt ra các tiêu chuẩn an toàn và chất lượng cho một số sản phẩm trước khi chúng được phép lưu hành tại Mỹ. Chứng nhận FDA là sự xác nhận rằng sản phẩm đã đáp ứng các tiêu chuẩn và có thể được phân phối hợp pháp tại quốc gia này. Điều này giúp người tiêu dùng yên tâm hơn khi sử dụng sản phẩm, đồng thời nâng cao tính minh bạch trong quản lý chất lượng.

Trong số các ngành hàng được quản lý, mức độ kiểm soát của FDA là khác nhau tùy theo loại sản phẩm, quy định của pháp luật và mức độ rủi ro đối với người tiêu dùng.

Hoa hậu Thùy Tiên cho biết kẹo dẻo được làm ra từ 10 loại rau củ, có thể bổ sung chất xơ cho người từ 3 tuổi trở lên. Ảnh: K**.

Việc phê duyệt, chứng nhận nghiêm ngặt là bắt buộc đối với các nhóm sản phẩm tác động trực tiếp đến sức khỏe như thuốc, vaccine, thiết bị y tế, phụ gia thực phẩm, sữa công thức và thuốc dành cho động vật.

Lấy ví dụ, thuốc phải trải qua thử nghiệm lâm sàng trước khi Trung tâm Đánh giá và Nghiên cứu Thuốc (CDER) của FDA xem xét và quyết định phê duyệt dựa trên tính rủi ro. Với thuốc thú y, quá trình này bao gồm đánh giá độ an toàn, hiệu quả, quy trình sản xuất, ghi nhãn và đóng gói. Trong khi đó, các sản phẩm như thiết bị X-quang, lò vi sóng cũng cần đáp ứng tiêu chuẩn hiệu suất.

Đáng chú ý, thực phẩm bổ sung là ngành hàng không cần yêu cầu phê duyệt trước khi lưu hành trên thị trường. Đạo luật Sức khỏe và Giáo dục về Thực phẩm Bổ sung (DSHEA) năm 1994 đã thay đổi cách FDA quản lý thực phẩm bổ sung.

Theo luật này, FDA không đánh giá độ an toàn hay hiệu quả của thực phẩm bổ sung trước khi chúng được đưa ra thị trường. Trên thực tế, nhiều sản phẩm có thể được lưu hành mà không cần thông qua FDA.

Kể từ khi DSHEA có hiệu lực, thị trường thực phẩm bổ sung đã mở rộng đáng kể, với số lượng sản phẩm tăng gần 20 lần so với năm 1994. Trách nhiệm đảm bảo sản phẩm an toàn và tuân thủ quy định pháp luật thuộc về doanh nghiệp sản xuất, thay vì được FDA phê duyệt trước khi lưu hành.

Giấy chứng nhận FDA có phải "át chủ bài" của ngành thực phẩm bổ sung?

Trong lần ra mắt "đứa con tinh thần đầu tiên" - kẹo rau củ K**, Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên đã viết trong bài đăng trên trang Facebook cá nhân (ngày 12/12/2024) là có giấy chứng nhận tiêu chuẩn chất lượng của FDA. Nhiều giấy chứng nhận quốc tế này cũng được website thương hiệu K** đăng tải.

Ông Nguyễn Hồng Vũ, Tiến sĩ Sinh học phân tử trong y học, đang làm việc tại Mỹ, cho biết giấy chứng nhận này không phải do FDA của Mỹ cấp mà là từ một bên thứ 3 cấp. Trong trường hợp kẹo rau củ K** là công ty TCF FDA.

"Do vậy, nói giấy này của FDA là chưa chính xác. Công ty thứ 3 này chỉ làm nhiệm vụ thay mặt công ty chính để 'đăng ký' (registration) và in ra giấy chứng nhận đã đăng ký. Nếu bạn coi nó là 'hóa đơn' như đi ra bưu điện gửi đồ thì cũng không sai", ông Vũ nhấn mạnh.

Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên đã viết rõ trong bài đăng trên trang Facebook cá nhân (ngày 12/12/2024) là có giấy chứng nhận tiêu chuẩn chất lượng của FDA.

Đáng chú ý, TS Nguyễn Hồng Vũ phân tích trong giấy chứng nhận này có câu: "The U.S FDA do not issue a certificate of registration" tạm dịch là "Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ không cấp giấy chứng nhận đăng ký".

Tại sao lại cần đăng ký (registration) cho FDA Mỹ? Câu trả lời là bất cứ ai muốn bán sản phẩm một cách chính ngạch ở Mỹ, đây là một trong những bước phải làm. Điều này cũng có nghĩa bất cứ công ty nào có ý định, hay không có ý định bán sản phẩm ở Mỹ đều có thể đăng ký, giống như ghi tên lên danh sách.

Đối với thực phẩm, theo quy định của FDA, chủ sở hữu, nhà điều hành hoặc đại lý phụ trách các cơ sở trong hoặc ngoài nước sản xuất /chế biến, đóng gói hoặc lưu trữ thực phẩm để tiêu thụ ở Mỹ được yêu cầu phải đăng ký cơ sở với FDA. Việc đăng ký này có thể làm trực tiếp ở website của FDA hoặc qua đơn vị trung gian như công ty Registrar Corp hoặc công ty TCF FDA như trên.

Điều này cũng đồng nghĩa FDA không có trách nhiệm đảm bảo chất lượng cũng như độ an toàn của sản phẩm thực phẩm chức năng, sản xuất ra từ bất cứ nhà máy nào dù là có đăng ký hay không đăng ký trên website của FDA.

FDA chỉ quản lý theo phương pháp "hậu kiểm", sản phẩm ra thị trường nếu gây tác hại cho người tiêu dùng cơ quan này thu mẫu, xét nghiệm và nếu tìm thấy chất độc thì sẽ thông báo không sử dụng và cấm lưu hành.

Phương Anh - Kỳ Duyên