Robot AI: Vũ khí bí mật của Trung Quốc trong chiến tranh thương mại

Các cánh tay máy đang thực hiện các công đoạn lắp ráp xe tại nhà máy của hãng xe điện Zeekr. Ảnh: Nytimes.

Robot giúp giảm mạnh giá thành sản phẩm

Các nhà máy trên khắp Trung Quốc đang tự động hóa với tốc độ rất nhanh. Các kỹ sư và thợ điện quản lý đội robot hoạt động tự động giúp giảm giá thành sản xuất đồng thời cải thiện chất lượng sản phẩm.

Vì thế, các nhà máy Trung Quốc sẽ có thể giữ giá thấp cho nhiều mặt hàng xuất khẩu, mang lại cho họ lợi thế trong việc đối phó với cuộc chiến thương mại và mức thuế quan cao của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Trung Quốc cũng đang phải đối mặt với các rào cản thương mại mới từ EU và các nước đang phát triển như Brazil, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và Thái Lan.

Mức độ tự động hóa tại các nhà máy Trung Quốc hiện nay đã vượt xa Mỹ, Đức hoặc Nhật Bản. Theo Liên đoàn Robot quốc tế (IFR), Trung Quốc chỉ đứng sau Hàn Quốc và Singapore về số lượng robot nhà máy trên 10.000 công nhân sản xuất.

Tiến trình tự động hóa của Trung Quốc được định hướng bằng chính sách và được đầu tư quy mô lớn. Với việc robot thay thế công nhân, tự động hóa sẽ cho phép Trung Quốc tiếp tục thống trị sản xuất quy mô lớn ngay cả khi lực lượng lao động của nước này già đi và mọi người ngày càng không muốn đảm nhận các công việc trong ngành công nghiệp.

Robot lắp ốc vít trong nhà máy sản xuất ô tô của Zeekr. Ảnh: NYT.

Hạ Lượng, người sáng lập kiêm CEO của Yunmu Robotics, một trong những nhà sản xuất robot hình người hàng đầu Trung Quốc, cho biết bước tiếp theo của Trung Quốc sẽ là nỗ lực xây dựng công nghệ robot thành một lĩnh vực kinh doanh mới.

"Kỳ vọng đối với robot hình người là tái tạo ngành công nghiệp ô tô điện", ông nói. “Vì vậy, xét theo góc độ này, đây là chiến lược quốc gia”.

Robot không chỉ thay thế công nhân trong các nhà máy ô tô mà còn thay thế công nhân tại hàng nghìn xưởng nhỏ trên khắp Trung Quốc.

Elon Li có một xưởng nhỏ ở Quảng Châu, có 11 công nhân cắt và hàn kim loại để sản xuất lò nướng và thiết bị nướng giá rẻ. Ông chuẩn bị chi hơn 290.000 NDT mua một cánh tay robot có gắn camera của một công ty Trung Quốc. Thiết bị này sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để theo dõi cách công nhân hàn các mặt của lò nướng với nhau, sau đó thực hiện các động tác đó với sự can thiệp tối thiểu của con người.

4 năm trước, hệ thống tương tự chỉ có thể nhập khẩu từ các công ty robot nước ngoài với giá gần 1 triệu tệ. Li cho biết: “Trước đây tôi thậm chí không dám nghĩ đến nó”, đồng thời nói thêm “công nhân chỉ có thể làm trong 8 giờ, nhưng robot có thể làm 24 giờ mỗi ngày”.

Công việc hàn bằng con người trong xưởng làm lò nướng thế này tới đây sẽ do robot thực hiện. Ảnh: NYtimes.

Các công ty đang đầu tư nhiều hơn vào tự động hóa

Nhà sản xuất ô tô điện Trung Quốc Zeekr có 500 robot tại nhà máy khổng lồ ở Ninh Ba khi mở cửa cách đây 4 năm, hiện đã có 820 con và dự kiến sẽ tăng thêm.

Những chiếc xe tải tự động, phát nhạc Kenny G để cảnh báo mọi người nó đang đến gần, mang các thỏi nhôm đến một thang máy tự động đưa chúng vào lò nung cao 12 mét, phía dưới là một cỗ máy do Trung Quốc sản xuất. Sau khi các thỏi nhôm được nấu chảy, máy sẽ đúc nhôm thành các tấm thân xe và các bộ phận khác. Các xe nâng tự động và đôi khi là xe nâng thủ công sẽ vận chuyển những bộ phận này vào kho.

Những robot khác mang các tấm nhôm đến dây chuyền lắp ráp, nơi hàng trăm cánh tay robot làm việc theo nhóm gồm 16 chiếc để hàn vào thân xe. Khu vực hàn này được gọi là "xưởng tối", nghĩa là robot có thể hoạt động mà không cần sự can thiệp của con người và không cần bật đèn.

Cánh tay robot trong nhà máy của Zeekr. Ảnh: NYtimes.

Nhưng một số bước kiểm soát chất lượng tiếp theo cũng đang được tự động hóa với sự trợ giúp của AI. Ở cuối dây chuyền lắp ráp của Zeekr, hàng chục camera có độ phân giải cao sẽ chụp ảnh từng chiếc ô tô. Máy tính sẽ so sánh những hình ảnh đó với cơ sở dữ liệu gồm nhiều hình ảnh về những chiếc xe được lắp ráp chính xác và cảnh báo công nhân nhà máy nếu phát hiện thấy sự khác biệt. Máy tính hoàn thành nhiệm vụ này chỉ trong vài giây.

"Hầu hết công việc của đồng nghiệp chúng tôi chỉ là ngồi trước màn hình máy tính", một nhân viên của Zeekr nói.

Zeekr và các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc khác cũng đang sử dụng AI để thiết kế ô tô và chức năng của chúng hiệu quả hơn.

Các công ty Trung Quốc cũng đã mua lại một số nhà cung cấp robot tiên tiến nước ngoài, như Kuka của Đức, và chuyển phần lớn hoạt động sang Trung Quốc. Khi nhà máy sản xuất ô tô điện của Volkswagen ở Hợp Phì đi vào sản xuất cách đây một năm, chỉ có một robot của Đức, 1.074 robot còn lại đều được sản xuất tại Thượng Hải.

Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ robot nhà máy ở Trung Quốc được thúc đẩy từ trên xuống. Kế hoạch “Made in China 2025” được đưa ra cách đây một thập kỷ đã liệt kê 10 ngành công nghiệp mà Trung Quốc đặt mục tiêu cạnh tranh toàn cầu và robot là một trong số đó.

Robot chạy thi với con người trong giải bán marathon Bắc Kinh. Ảnh: NYtimes.

Ví dụ, trong nỗ lực thúc đẩy ngành công nghiệp ô tô suy nghĩ về cách sử dụng robot hình người có hai tay và hai chân, năm ngoái chính phủ Trung Quốc đã yêu cầu các nhà sản xuất ô tô lớn thuê một số robot và gửi video ghi lại cảnh chúng làm việc trong các nhà máy cho chính phủ.

Các robot chỉ thực hiện những công việc cơ bản, chẳng hạn như phân loại phụ tùng ô tô trong kho. Nhưng động thái này tạo động lực cho các nhà sản xuất ô tô đạt được tiến bộ trong lĩnh vực này.

Để thể hiện nỗ lực tự động hóa của mình, vào tuần trước chính quyền thành phố Bắc Kinh đã tổ chức cuộc chạy bán marathon, với sự tham gia của 12.000 vận động viên và 20 robot hình người. Cuối cùng chỉ có 6 robot hoàn thành cuộc đua, trong đó robot nhanh nhất chạy mất thời gian nhiều gấp gần ba lần so với người về đích đầu. Nhưng cuộc thi đã giúp thu hút sự chú ý tới robot.

Tháng trước, Thủ tướng Lý Cường đã phát biểu trong báo cáo công tác chính phủ trình lên Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc rằng kế hoạch của Trung Quốc trong năm nay bao gồm "phát triển mạnh mẽ" robot thông minh. Cơ quan hoạch định kinh tế hàng đầu của Trung Quốc đã công bố quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia trị giá 1 nghìn tỷ NDT để hỗ trợ phát triển robot, trí tuệ nhân tạo và các công nghệ tiên tiến khác.

Con người vẫn phải đảm nhiệm khâu kiểm tra chất lượng sản phẩm. Ảnh: NYT.

Nhiều công nhân lo lắng

Cảnh Nguyên Kiệt, 27 tuổi, lái xe nâng tại nhà máy Zeekr, nơi anh đã làm việc được hai năm cho biết trước đây từng làm việc tại một nhà máy của Volkswagen, nơi có ít robot hơn nhiều. Hiện tại, anh bị bao quanh bởi những con robot và có rất ít đồng nghiệp để trò chuyện.

“Tôi có thể cảm nhận được, mọi thứ đều tự động”, Cảnh nói khi nhìn một chiếc xe tải sàn phẳng tự động chở phụ tùng ô tô đi qua trước xe nâng của mình. Anh cho biết mình chỉ có bằng tốt nghiệp phổ thông, có thể không đủ trình độ để theo học các khóa lập trình robot và lo rằng một ngày nào đó robot sẽ thay thế công việc của anh.

Một nhân tố thúc đẩy quá trình tự động hóa ở Trung Quốc là cuộc khủng hoảng nhân khẩu học. Số lượng trẻ sơ sinh ở Trung Quốc mỗi năm hiện đã giảm gần hai phần ba so với 1987. Đồng thời, hai phần ba số người 18 tuổi hiện đang theo học đại học, trình độ học vấn đã mang đến cho thế hệ mới khát vọng về những công việc khác ngoài công nhân nhà máy.

Stephen Dyer, giám đốc bộ phận công nghiệp châu Á tại Công ty tư vấn AlixPartners, cho biết: "Lợi tức dân số của Trung Quốc đã kết thúc. Họ hiện đang phải đối mặt với tình trạng dân số giảm sút và cách duy nhất để giải quyết là tăng năng suất".

Theo The New York Times

Thu Thủy