Rủi ro cho kinh tế Mỹ khi sự độc lập của Fed bị đe dọa

Thống đốc Fed Lisa Cook. Ảnh: AFP/TTXVN

Điều này cuối cùng có thể gây rủi ro cho tài chính của các hộ gia đình Mỹ. Ông Trump ngày 25/8 đã sa thải bà Cook với cáo buộc gian lận thế chấp. Đáp lại, bà Cook đã từ chối từ chức, và vào ngày 26/8, bà cho biết đang có kế hoạch đệ đơn kiện đối với quyết định trên của ông Trump.

Bà Cook hiện là thành viên của Ủy ban Thị trường mở Liên bang (FOMC) – cơ quan chịu trách nhiệm thiết lập lãi suất cho nền kinh tế Mỹ. Để xác định mức lãi suất phù hợp, các thành viên FOMC sẽ cân nhắc rủi ro đối với tỷ lệ thất nghiệp và lạm phát.

Khi thị trường việc làm có dấu hiệu suy yếu, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) có xu hướng giảm lãi suất. Khi những rủi ro từ lạm phát lớn hơn, Fed có xu hướng tăng lãi suất. Cả hai động thái này đều tiềm ẩn những nguy cơ: Lãi suất cao hơn có thể kìm hãm tăng trưởng kinh tế, trong khi lãi suất thấp hơn có thể khiến lạm phát tăng vọt.

Gạt bỏ những lo ngại về lạm phát, ông Trump đã kêu gọi giảm lãi suất kể từ khi nhậm chức để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đồng thời. Mặc dù các tổng thống trước đây cũng từng bày tỏ quan điểm về chính sách tiền tệ, nhưng những nỗ lực gây ảnh hưởng của ông Trump là chưa từng có tiền lệ – chưa có thành viên nào của Fed bị bãi nhiệm.

Việc này đang gióng lên hồi chuông cảnh báo lớn, không chỉ vì những bất đồng về mức lãi suất, mà còn vì những hậu quả nghiêm trọng mà những ảnh hưởng không đáng có lên Fed có thể gây ra cho nền kinh tế. Các nhà nghiên cứu từ lâu đã kết luận rằng, khi sự độc lập của các ngân hàng trung ương như Fed bị can thiệp, lạm phát có thể trở nên tồi tệ hơn. Lý do là, việc này đã loại bỏ một cơ chế kiểm soát giúp kiềm chế xu hướng vay mượn càng nhiều tiền càng tốt của chính phủ.

Viện Chính sách Kinh tế cho biết "việc Tổng thống kiểm soát Fed sẽ báo hiệu cho các nhà hoạch định chính sách trong toàn bộ nền kinh tế rằng, lãi suất sẽ không còn được thiết lập dựa trên dữ liệu hoặc tình hình kinh tế nữa – mà thay vào đó là theo ý muốn của Tổng thống".

Bà Elizabeth Wilkins, cựu Chánh văn phòng của Chủ tịch Ủy ban Thương mại Liên bang dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama và Joe Biden, cho biết việc can thiệp vào sự độc lập của Fed "sẽ làm cho thị trường kém ổn định hơn và thúc đẩy áp lực lạm phát, từ đó gây tổn hại cho người lao động và làm suy yếu toàn bộ nền kinh tế”.

Cho đến nay, các nhà đầu tư vẫn đang bình tĩnh trước vụ việc liên quan đến bà Cook. Chứng khoán Mỹ mở cửa phiên giao dịch ngày 26/8 trong sắc đỏ nhưng cuối cùng đã trở lại vùng tăng điểm, với chỉ số S&P 500 tăng 0,2% và chỉ số công nghiệp Dow Jones tăng 0,1%.

Tuy nhiên, lợi suất – tức mức lợi nhuận mà các nhà đầu tư yêu cầu khi cho chính phủ vay – đối với trái phiếu chính phủ kỳ hạn 30 năm đã tăng vọt lên mức cao nhất trong tháng 8, khoảng 4,9%. Đây là dấu hiệu cho thấy các nhà đầu tư đang lo ngại về lạm phát dài hạn.

Một số nhà phân tích tin rằng thị trường đang xem nhẹ mối đe dọa đối với sự độc lập của Fed. Trong một báo cáo gửi khách hàng, ông George Saravelos, Trưởng bộ phận nghiên cứu ngoại hối tại ngân hàng Deutsche Bank, đã cảnh báo về nguy cơ “thống trị tài khóa” - chỉ tình trạng mà tổng thống có quá nhiều quyền can thiệp vào chính sách tiền tệ và lãi suất.

Ông nhận định rằng Fed rõ ràng đang phải đối mặt với rủi ro "thống trị tài khóa" ngày càng gia tăng, nhưng điều đáng ngạc nhiên hơn là thị trường dường như không mấy lo ngại về điều này.

Khánh Ly/vnanet.vn