Rủi ro tiềm ẩn với thị trường tài chính toàn cầu

Phân kỳ chính sách

Lạm phát tiếp tục hạ nhiệt, trong khi tăng trưởng ảm đạm và sự suy yếu của thị trường lao động đã khiến nhiều NHTW lớn trên thế giới như NHTW châu Âu (ECB), NHTW Anh (BOE)… bắt đầu cắt giảm lãi suất; thậm chí NHTW Canada đã cắt giảm lãi suất tới 2 lần.

Hiện các nhà hoạch định chính sách của ECB cũng đang hướng tới lần cắt giảm lãi suất tiếp theo vào tháng 9. “Rủi ro tăng trưởng âm trong khu vực đồng euro đang gia tăng trong thời gian gần đây, đã củng cố lý do cắt giảm lãi suất tại cuộc họp chính sách tiền tệ tiếp theo của ECB vào tháng 9”, Olli Rehn - người thiết lập lãi suất của ECB cho biết.

Ngay cả Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cũng phát đi tín hiệu sẽ cắt giảm lãi suất vào tháng 9 tới. Trong bài phát biểu tại Hội nghị Jackson Hole cuối tuần trước, Chủ tịch Fed Jerome Powell cũng xác nhận việc bắt đầu cắt giảm lãi suất sắp xảy ra, đồng thời tuyên bố rằng thị trường việc làm tiếp tục hạ nhiệt là điều không mong muốn.

Trong khi đó, NHTW Nhật Bản (BOJ) vẫn khẳng định lại quyết tâm thoát khỏi chính sách tiền tệ siêu nới lỏng vốn đã được duy trì nhiều năm qua trong bối cảnh ngày càng có nhiều dấu hiệu cho thấy lạm phát sẽ đạt mục tiêu 2% của BOJ một cách bền vững.

Sự khác biệt trong định hướng chính sách là một rủi ro tiềm ẩn đối với thị trường tài chính toàn cầu. Trên thực tế, thị trường tài chính toàn cầu vừa trải qua đợt biến động mạnh sau khi dữ liệu việc làm yếu kém tại Mỹ được công bố đã làm dấy lên nỗi lo nền kinh tế lớn nhất thế giới rơi vào suy thoái, lại được cộng hưởng bởi đợt tăng lãi suất bất ngờ của BOJ vào tháng 7.

Sự bất định càng thêm lớn khi lộ trình tăng lãi suất của BOJ vẫn chưa chắc chắn. Nguyên nhân do dữ liệu lạm phát gần đây cho thấy sự chậm lại do nhu cầu nội địa yếu ớt có thể làm phức tạp thêm các quyết định tăng lãi suất của BOJ. “Nhu cầu trong nước rất yếu”, Sayuri Shirai - cựu thành viên hội đồng quản trị BOJ hiện là học giả tại Đại học Keio ở Tokyo cho biết. “Về mặt kinh tế, có rất ít lý do để BOJ tăng lãi suất”, ông nói.

Sự khác biệt trong định hướng chính sách là một rủi ro tiềm ẩn đối với thị trường tài chính toàn cầu

Kinh tế ảm đạm

Trong khi đó ngày càng có nhiều dấu hiệu cho thấy triển vọng không mấy tươi sáng của kinh tế toàn cầu. Cho đến nay, nhiều nhà phân tích đồng ý với dự báo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) rằng nền kinh tế toàn cầu chỉ đạt được mức tăng trưởng khá thấp trong những năm tới khi kinh tế Mỹ hạ cánh mềm, tăng trưởng của châu Âu tăng tốc và Trung Quốc thoát khỏi tình trạng trì trệ.

Nhưng dự báo này cũng không chắc chắn. Hiện đã xuất hiện những nghi ngờ về triển vọng hạ cánh mềm của kinh tế Mỹ. Trong khi khu vực đồng euro hầu như không tăng trưởng trong quý trước, sản xuất vẫn trong tình trạng suy thoái sâu và xuất khẩu đã chững lại, chủ yếu là do nhu cầu yếu từ Trung Quốc.

Còn nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới là Trung Quốc - hiện cũng đang phải đối mặt với nhiều khó khăn do cầu nội địa yếu và sự yếu kém dai dẳng của thị trường bất động sản. Tăng trưởng quý II yếu hơn dự kiến đã buộc NHTW Trung Quốc phải cắt giảm lãi suất vào tháng trước. “Trung Quốc là một nhân tố lớn trong nền kinh tế toàn cầu. Tăng trưởng yếu hơn ở Trung Quốc có tác động lan tỏa đến phần còn lại của thế giới”, Pierre-Olivier Gourinchas - nhà kinh tế trưởng của IMF cho biết.

Mặc dù các NHTW lớn đã, đang và sẽ cắt giảm lãi suất, nhưng vẫn còn quá sớm để nói những động thái này là nới lỏng tiền tệ để hỗ trợ tăng trưởng hay chỉ đơn thuần là “bình thường hóa” chính sách tiền tệ thắt chặt thời gian trước.

Kinh tế toàn cầu ảm đạm, trong khi sự không chắc chắn về lộ trình chính sách tiền tệ của các NHTW lớn có thể khiến cổ phiếu và tiền tệ toàn cầu dễ bị biến động mạnh.

“Chúng ta có thể thấy những đợt biến động thị trường khác khi thị trường đang ở trong một vùng đất chưa được khám phá", khi các NHTW lớn bước vào chu kỳ nới lỏng tiền tệ sau khi thắt chặt chính sách để đối phó với tình trạng lạm phát bùng nổ, Pierre-Olivier Gourinchas cho biết. “Nhật Bản đang ở trong một chu kỳ hơi khác. Thị trường phải tìm ra ý nghĩa của tất cả những điều này và thị trường phản ứng thái quá. Vì vậy, chúng ta sẽ có thêm biến động”, ông nói thêm.

Hoàng Nguyên