Rừng dự án chết do... thời tiết

Ông Nguyễn Minh Cường, Chánh Thanh tra Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) tỉnh Thừa Thiên - Huế, cho biết lãnh đạo sở này đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc liên quan thực hiện nghiêm kết luận thanh tra của Thanh tra tỉnh Thừa Thiên - Huế về công tác quản lý các dự án trên địa bàn tỉnh. Trong đó có dự án đầu tư phát triển rừng ven biển, đầm phá tỉnh Thừa Thiên - Huế.

Mắc nhiều sai sót

Dự án trên do Chi cục Kiểm lâm tỉnh Thừa Thiên - Huế làm chủ đầu tư, có tổng mức đầu tư hơn 110 tỉ đồng, triển khai tại 5 huyện, thị xã của tỉnh Thừa Thiên - Huế từ năm 2015, dự kiến kết thúc năm 2024 với 2 hạng mục lâm sinh và công trình phụ trợ.

Trong hạng mục lâm sinh, dự án trồng cây trên diện tích khoảng 450 ha rừng ngập mặn, ngập ngọt và cát ven biển. Mục đích là bảo vệ, trồng mới, phục hồi các hệ sinh thái ven biển và đầm phá nhằm hạn chế cát bay, cát nhảy, xói lở, xâm nhập mặn, phòng chống thiên tai... Theo kết luận thanh tra, đến hết năm 2018, việc xây dựng các công trình phụ trợ lâm sinh đã hoàn thành; khoán bảo vệ rừng 4.601 ha (đạt 92%); trồng rừng mới 416,64 ha, đạt 91,4% theo phê duyệt điều chỉnh.

Tuy nhiên, quá trình thanh tra của Thanh tra tỉnh Thừa Thiên - Huế phát hiện nhiều sai sót. Cụ thể, một số hạng mục đầu tư chưa phù hợp với mục tiêu của dự án; quy hoạch dự án trồng rừng tại thời điểm lập dự án ngoài diện tích quy hoạch của tỉnh Thừa Thiên - Huế; không thu thập thông tin một cách chính xác dẫn đến diện tích trùng với dự án khác, trùng diện tích đã giao cho hộ gia đình, cá nhân hoặc tổ chức; việc chọn đơn vị tư vấn lập dự án đầu tư không đáp ứng năng lực, kinh nghiệm; đề xuất hình thức quản lý dự án đối với công trình lâm sinh không đúng quy định.

Bên cạnh đó, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Thừa Thiên - Huế tham mưu cho UBND tỉnh phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu đối với các gói thầu trồng rừng của dự án theo hình thức hợp đồng "đặt hàng trọn gói", không tuân thủ Luật Đấu thầu và các văn bản hướng dẫn và Nghị định 130/2013/NĐ-CP ngày 16-10-2013 của Chính phủ về sản xuất và cung ứng dịch vụ công ích.

Khu vực từng triển khai trồng cây dương ở thị trấn Thuận An nay chỉ là bãi cát trống

"Gặp gió heo may là chết"

Đáng nói là ngoài những sai sót được chỉ rõ, quá trình triển khai dự án đã để xảy ra nhiều diện tích .

Cụ thể, tại xã Điền Hương, huyện Phong Điền, 18,7 ha trồng rừng ngập ngọt bị chết. Thanh tra tỉnh Thừa Thiên - Huế yêu cầu Chi cục Kiểm lâm tỉnh Thừa Thiên - Huế có biện pháp buộc đơn vị thi công trồng lại diện tích rừng bị chết này.

Ông Phạm Ngọc Dũng, Chi cục phó Chi cục Kiểm lâm tỉnh Thừa Thiên - Huế, cho biết diện tích này do HTX Thanh Hương (xã Điền Hương) thực hiện, trồng vào năm 2016 với loại cây tràm ốc, tổng kinh phí 210 triệu đồng. Cây bị chết, ông Dũng nói là do thời tiết nắng nóng, khô hạn kéo dài.

Cũng theo ông Dũng, vào năm 2019, hội đồng kiểm kê rừng gồm Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai, Sở Tài chính, Sở NN-PTNT tỉnh cùng chính quyền địa phương kiểm tra hiện trạng rừng này. Sau đó, Sở Tài chính tỉnh Thừa Thiên - Huế đã có tham mưu, đề xuất thanh lý diện tích rừng chết do thời tiết. "Đây là nguyên nhân khách quan chứ không phải chúng tôi làm ẩu. Việc thanh lý phải lập hội đồng từ dưới lên, sau đó đề xuất để nhà nước tìm nguồn kinh phí trồng lại theo quy định" - ông Dũng giải thích thêm.

Tại khu vực bờ biển ở thị trấn Thuận An, huyện Phú Vang, cuối năm 2016, chủ đầu tư dự án cũng cho trồng 9 ha phi lao với kinh phí 22 triệu đồng/ha. Tuy nhiên sau đó, phần lớn diện tích rừng bị chết, mặc dù đã 2 lần trồng lại nhưng đến nay vẫn thất bại. Lần này, nguyên nhân cây chết được ông Dũng lý giải: "Cát thường di chuyển ngầm, cây dương rễ ngắn, khi vừa trồng mà gặp gió heo may là chết…".

Trong khi đó, tại xã Hải Dương, thị xã Hương Trà, Thanh tra tỉnh Thừa Thiên - Huế chỉ rõ việc lập dự án trồng rừng dương trên cát không phù hợp quy định. Về dự án này, lãnh đạo Chi cục Kiểm lâm tỉnh Thừa Thiên - Huế khẳng định dự án đưa vào trồng bổ sung 1.100 cây/ha keo lưỡi mác, sinh trưởng, phát triển tốt. Đối với kết luận "không phù hợp quy định", ông Dũng lập luận: "Thanh tra về kiểm kê cũng ghi nhận đúng số lượng cây trồng mới nhưng họ nói nên trồng ở đất trống chứ không phải nơi đã có cây. Theo quy định ngành kiểm lâm thì khác, cây mỏng quá, không thành rừng nên phải trồng để giữ đất và đều có hồ sơ kỹ thuật"...

Kiểm điểm, rút kinh nghiệm

Liên quan đến những thiếu sót, vi phạm tại dự án này, Thanh tra tỉnh Thừa Thiên - Huế xác định đơn vị tư vấn lập thiết kế dự toán, bộ phận thẩm định, chủ đầu tư và ông Hồ Sỹ Nguyên, Giám đốc Sở NN-PTNT, chịu trách nhiệm sai sót trong quyết định phê duyệt thiết kế, dự toán các gói thầu không đúng thẩm quyền quy định; phê duyệt dự toán không đúng hồ sơ thiết kế, định mức đơn giá quy định dẫn đến tăng giá trị xây lắp hơn 655 triệu đồng.

Chi cục Kiểm lâm tỉnh Thừa Thiên - Huế và đơn vị tư vấn thiết kế chịu trách nhiệm về lựa chọn nhà thầu thi công trồng rừng không bảo đảm điều kiện về năng lực chuyên môn, kinh nghiệm theo quy định; thiết kế trồng rừng với diện tích, công thức trồng không đúng với thiết kế cơ sở của dự án được duyệt; thực hiện không đúng với quyết định, kế hoạch lựa chọn nhà thầu được duyệt... Đối với Sở Kế hoạch và Đầu tư, sở này để xảy ra thiếu sót trong việc tham mưu phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu đối với dự án.

Trên cơ sở đó, Thanh tra tỉnh Thừa Thiên - Huế kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo các sở - ngành liên quan có biện pháp khắc phục sai sót, nghiêm túc kiểm điểm, rút kinh nghiệm.

ĐƠN VỊ ĐỒNG HÀNH

Bài và ảnh: QUANG NHẬT