Rút kinh nghiệm cách giải quyết 2 vụ án hành chính liên quan đến đất đai

VKSND Cấp cao tại Đà Nẵng đã ban hành thông báo rút kinh nghiệm về kiểm sát việc giải quyết vụ án hành chính.

Theo thông báo, VKSND Cấp cao tại Đà Nẵng đã rút kinh nghiệm hai vụ án hành chính về khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai vì áp dụng không đúng Điều 116 Luật Tố tụng hành chính (TTHC) năm 2015 về thời hiệu khởi kiện.

Hình minh họa. Ảnh: YC

Áp dụng sai điều luật

Vụ thứ nhất: Người khởi kiện là bà T, người bị kiện là UBND và Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi.

Theo đó, ngày 28-9-2004, UBND tỉnh Quảng Ngãi ban hành Quyết định 2420 thu hồi đất của một số tổ chức và công dân tại huyện Sơn Tịnh để xây dựng khu dân cư. Không đồng tình, bà T khởi kiện yêu cầu TAND tỉnh Quảng Ngãi hủy một phần quyết định này. Ngày 11-9-2006, TAND tỉnh Quảng Ngãi có công văn trả lời đơn khởi kiện của bà T.

Ngày 7-11-2005, bà T có đơn khiếu nại đòi lại đất cũ gửi Chủ tịch UBND huyện Sơn Tịnh. Chủ tịch UBND huyện Sơn Tịnh ban hành quyết định giải quyết đơn khiếu nại của bà. Không đồng ý, bà T gửi đơn đến Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi yêu cầu trả lại đất cho bà.

Ngày 25-5-2006, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi ban hành Quyết định số 1252 về việc giải quyết đơn khiếu nại của bà. Ngày 14-6-2006, bà T nhận quyết định số 1252 nêu trên.

Từ năm 2006 đến trước ngày 21-7-2020, bà T không thực hiện việc khởi kiện. Đến ngày 21-7-2020, bà T có đơn khởi kiện yêu cầu TAND tỉnh Quảng Ngãi hủy một phần Quyết định số 2420 và Quyết định số 1252 nêu trên.

Ngày 5-7-2021, TAND tỉnh Quảng Ngãi căn cứ điểm a khoản 2 Điều 116 Luật TTHC năm 2015 ban hành quyết đình chỉ giải quyết vụ án hành chính vì thời hiệu khởi kiện đã hết. Bà T kháng cáo.

Ngày 20-1-2022, TAND Cấp cao tại Đà Nẵng ban hành quyết định về việc giải quyết việc kháng cáo giữ nguyên quyết định đình chỉ nêu trên.

Theo VKSND Cấp cao tại Đà Nẵng, về thời hiệu khởi kiện, từ năm 2006 đến trước ngày 21-7-2020, bà T không thực hiện việc khởi kiện nên thời hiệu khởi kiện đã quá 1 năm theo quy định của Luật TTHC năm 2015.

Về việc áp dụng pháp luật, theo điểm a khoản 2 Điều 116 Luật TTHC năm 2015 quy định thời hiệu khởi kiện là 1 năm kể từ ngày nhận được hoặc biết được quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi việc.

Trong vụ án nêu trên, bà T đã thực hiện việc khởi kiện đối với Quyết định số 1252 của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi là quyết định hành chính về việc giải quyết khiếu nại nhưng TAND tỉnh Quảng Ngãi áp dụng điểm a khoản 2 Điều 116 LTTHC năm 2015 để xác định thời hiệu khởi kiện đối với quyết định giải quyết khiếu nại là không đúng điểm a khoản của Điều 116 nêu trên.

Trường hợp này phải áp dụng điểm a khoản 3 Điều 116 Luật TTHC năm 2015. Cụ thể, trường hợp đương sự khiếu nại theo đúng quy định của pháp luật đến cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại thì thời hiệu khởi kiện là 1 năm kể từ ngày nhận được hoặc biết được quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu hoặc quyết định giải quyết khiếu nại lần hai mới chính xác.

Không thống nhất trong việc áp dụng pháp luật

Vụ thứ hai: Người khởi kiện là ông V, bà D với người bị kiện là Chủ tịch UBND huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi và Chủ tịch UBND xã Phổ An, huyện Đức Phổ.

Theo hồ sơ, ngày 5-11-2013, UBND xã Phổ An ban hành văn bản trả lại hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của ông V. Ông V khiếu nại. Ngày 21-3-2014, UBND xã Phổ An trả lời khiếu nại có nội dung hồ sơ của ông V không đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận.

Ông V tiếp tục khiếu nại đến UBND xã Phổ An và UBND huyện Đức Phổ. Ngày 20-6-2014 UBND xã Phổ An ban hành Quyết định số 83 về việc giải quyết khiếu nại bác đơn khiếu nại của ông V. Ngày 16-4-2015, UBND huyện Đức Phổ ban hành Quyết định số 984 giải quyết khiếu nại (lần hai) của ông V giữ nguyên Quyết định số 83 nêu trên. Ông V nhận được Quyết định số 984 vào ngày 27-4-2015.

Ngày 6-11-2018, ông V, bà D có đơn khởi kiện yêu cầu TAND tỉnh Quảng Ngãi hủy Quyết định số 83 của UBND xã Phổ An và Quyết định số 984 của Chủ tịch UBND huyện Đức Phổ.

Ngày 29-3-2019, TAND tỉnh Quảng Ngãi ban hành quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính do hết thời hiệu khởi kiện theo điểm a khoản 2 Điều 116 Luật TTHC năm 2015. Ông V kháng cáo.

Sau đó, TAND Cấp cao tại Đà Nẵng ban hành quyết định giải quyết việc kháng cáo giữ nguyên quyết định đình chỉ nêu trên.

Theo VKSND Cấp cao tại Đà Nẵng, về việc áp dụng pháp luật, tại phần căn cứ của quyết định đình chỉ áp dụng điểm a khoản 3 Điều 116 Luật TTHC năm 2015. Tuy nhiên tại phần nhận định, TAND tỉnh Quảng Ngãi lại nhận định ông V, bà D khởi kiện các quyết định giải quyết khiếu nại đã hết thời hiệu khởi kiện theo điểm a khoản 2 Điều 116 Luật TTHC năm 2015 là không thống nhất trong việc áp dụng pháp luật.

Trong vụ án này, tòa án cần phải áp dụng điểm a khoản 3 Điều 116 Luật TTHC năm 2015 (như đã viện dẫn trên) để xác định thời hiệu khởi kiện không còn đối với quyết định giải quyết khiếu nại mới đúng.

VKSND Cấp cao tại Đà Nẵng cho rằng qua hai vụ án nêu trên cho thấy tòa án cấp sơ thẩm quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính do đã hết thời hiệu khởi kiện và tòa án cấp phúc thẩm giải quyết việc kháng cáo giữ nguyên quyết định đình chỉ giải quyết vụ án về bản chất là đúng. Tuy nhiên, trong hai trường hợp này phải áp dụng điểm a khoản 3 Điều 116 Luật TTHC năm 2015 mới chính xác.

YẾN CHÂU