Sách tham khảo đặc biệt: Nền tảng tri thức cho giáo dục Việt Nam trong kỷ nguyên số

Vừa qua, tại Hà Nội đã diễn ra tọa đàm "Sách tham khảo đặc biệt của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam và vai trò trong phát triển văn hóa đọc, khoa học, công nghệ và nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo". Chương trình có sự tham gia của hai diễn giả uy tín trong lĩnh vực giáo dục và nghiên cứu khoa học là Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Tùng - Thành viên Hội đồng thành viên NXB Giáo dục Việt Nam và Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hà Văn Minh - Trưởng khoa Ngữ văn, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.

Giá trị tư tưởng, khoa học và chuẩn mực học thuật

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Tùng - Thành viên Hội đồng thành viên NXB Giáo dục Việt Nam, điểm nổi bật của hệ thống sách tham khảo đặc biệt trước hết nằm ở giá trị tư tưởng, nhân văn và chuẩn mực đạo đức. Nhiều ấn phẩm viết về đạo đức, lối sống được biên soạn phù hợp với từng đối tượng bạn đọc, đặc biệt là học sinh - góp phần hình thành nền tảng tư tưởng và nhân cách cho thế hệ trẻ.

"Bên cạnh đó là giá trị khoa học với hệ thống tri thức chuẩn mực, được xây dựng trên cơ sở các công trình nghiên cứu công phu, có tính hàn lâm và độ tin cậy cao. Các ấn phẩm đều trải qua quy trình biên tập chặt chẽ, nhiều vòng phản biện chéo và phản biện độc lập của các nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành. Đây cũng là những công trình có tính cập nhật, phản ánh các kết quả nghiên cứu mới, đáp ứng nhu cầu học tập, giảng dạy và nghiên cứu trong bối cảnh hiện nay", ông Tùng nhận định.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Tùng.

Theo ông Tùng, không chỉ dừng ở giá trị học thuật, sách tham khảo đặc biệt còn mang tính thực tiễn cao, phục vụ trực tiếp cho hoạt động đào tạo, nghiên cứu ở các cơ sở giáo dục, đặc biệt là bậc đại học và sau đại học.

"Có thể khẳng định, dòng sách này đã và đang góp phần xây dựng nền tảng tri thức cho quốc gia", ông Tùng nhấn mạnh.

Trụ cột tri thức cho đào tạo và nghiên cứu ngữ văn

Từ góc nhìn của một nhà nghiên cứu và đào tạo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hà Văn Minh - Trưởng khoa Ngữ văn, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đánh giá cao vai trò của mảng sách ngôn ngữ và văn học trong hệ thống sách tham khảo đặc biệt của NXB Giáo dục Việt Nam.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hà Văn Minh - Trưởng khoa Ngữ văn, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.

Theo ông Hà Văn Minh, tri thức ngôn ngữ và văn học là nền tảng của khoa học xã hội và nhân văn. Vì vậy, việc mảng sách này chiếm tỷ lệ lớn trong các ấn phẩm là điều hoàn toàn phù hợp. Các công trình không chỉ cung cấp hệ thống lý luận khoa học hiện đại mà còn đóng vai trò như những "sách công cụ", hỗ trợ hiệu quả cho hoạt động nghiên cứu và đào tạo giáo viên.

"Trong thực tiễn giảng dạy tại các trường sư phạm, đặc biệt là Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, hệ thống sách tham khảo đặc biệt đã được cập nhật thường xuyên vào chương trình đào tạo, được giới thiệu có hệ thống cho sinh viên. Qua đó, góp phần hình thành năng lực tư duy khoa học, năng lực thẩm mỹ và khả năng phân tích, giải mã văn bản - những yêu cầu cốt lõi đối với nhà giáo trong tương lai" ông Minh nhận định.

Nguồn lực chiến lược cho chuyển đổi số và lan tỏa văn hóa đọc

Trong tiến trình tái cấu trúc và xây dựng hệ sinh thái học liệu số, sách tham khảo đặc biệt được xác định là một nguồn tài nguyên có ý nghĩa chiến lược. Theo ông Nguyễn Văn Tùng, đây là hệ thống ấn phẩm có bản quyền rõ ràng, giá trị học thuật cao, đóng vai trò là nguồn dữ liệu "sạch" phục vụ xây dựng học liệu số và phát triển trí tuệ nhân tạo trong giáo dục.

"Từ các công trình khoa học này, NXB Giáo dục Việt Nam có thể trích xuất tri thức, phương pháp và cách tiếp cận hiện đại để tích hợp vào các nền tảng số, hỗ trợ giáo viên đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao năng lực chuyên môn và tiệm cận với chuẩn mực giáo dục quốc tế. Khi được kết nối đồng bộ giữa sách in, sách điện tử, học liệu tương tác và công nghệ trí tuệ nhân tạo, sách tham khảo đặc biệt sẽ góp phần hình thành mô hình nhà xuất bản giáo dục số toàn diện.

Song song với chuyển đổi số, việc lan tỏa văn hóa đọc và đưa dòng sách vốn được xem là "kén độc giả" đến gần hơn với cộng đồng cũng được NXB Giáo dục Việt Nam chú trọng. Nhiều hoạt động đã được triển khai như xét duyệt đề tài sách hàng năm thông qua hội đồng khoa học; khuyến khích các nhà trường xây dựng tủ sách tham khảo đặc biệt; tổ chức ngày hội văn hóa đọc, giao lưu tác giả - tác phẩm, tọa đàm ra mắt sách", ông Tùng cho biết.

Từ phía các trường sư phạm, ông Hà Văn Minh cho rằng cần tăng cường mối quan hệ hợp tác hai chiều giữa NXB và cơ sở đào tạo.

"Thông qua các câu lạc bộ học thuật, hoạt động giới thiệu sách, sinh viên không chỉ được tiếp cận nguồn tri thức chính thống mà còn hình thành ý thức đạo đức học thuật, tôn trọng bản quyền - nền tảng quan trọng đối với đội ngũ giáo viên trong tương lai" ông Minh chia sẻ.

Hoàng Nhung