Sâm quý trên đất đồi An Nha

Cuối tháng 9-2019, dược liệu sâm Bố Chính lần đầu tiên trồng thử nghiệm tại Quảng Trị vào vụ thu hoạch. Hàng tấn củ sâm đã được công ty liên kết thu mua và sắp xếp lên kệ chuỗi cửa hàng nông sản sạch. Nhiều người mua lẻ cũng phải đợi cả năm để được thỏa nguyện mua sâm tươi tại vườn.

Lãnh đạo tỉnh Quảng Trị cùng đoàn công tác thăm mô hình dự án sâm.

Chúng tôi có mặt tại dự án thí điểm ở vùng đồi An Nha (xã Gio An, H. Gio Linh), cùng lúc nhiều nhóm tham quan cũng dừng chân tại đây. Họ trầm trồ, cho rằng "sâm tiến vua" trên đất đồi An Nha không chỉ đặc biệt khác hẳn với nơi khác do yếu tố khí hậu, thổ nhưỡng, keo đất... mà còn gắn với lịch sử mảnh đất anh hùng. Càng tìm hiểu, càng thấy nhiều thú vị, ngay cả với những người bén duyên dự án.

Anh Lê Phước Hiếu (1982), 1 trong 3 thành viên của mô hình dự án thí điểm trồng sâm Bố Chính là một nhân vật đặc biệt. Hiện anh Hiếu là Phó Chủ tịch UBND xã Gio An, phụ trách mảng nông nghiệp. Năng động trong công việc, anh Hiếu đã kết nối với người đam mê cây dược liệu là anh Võ Văn Linh. Lớn lên từ mảnh đất bazan, thấm hiểu sự màu mỡ của loại thổ nhưỡng này, cả anh Hiếu và anh Linh tiếp tục kết nối đam mê cho người bạn nữa để xây dựng mô hình trồng sâm Bố Chính đầu tiên tại Quảng Trị. Sâm Bố Chính là một loài thực vật có hoa, thuộc họ cẩm quỳ, là loại sâm hoang dã bản địa của Việt Nam. Sở dĩ có tên gọi Bố Chính vì cây sâm này được phát hiện và sử dụng làm dược liệu đầu tiên ở Châu Bố Chính (nay là vùng Bố Trạch, Quảng Bình) mấy trăm năm trước. Là loại dược liệu quý với 26 tác dụng chữa bệnh tuyệt vời, sâm Bố Chính còn là đặc sản tiến vua năm xưa. Trước đây, sâm Bố Chính phân bố ở nhiều vùng thuộc miền Trung nhưng do thời gian, lịch sử, loài cây này càng trở nên quý hiếm. Nhưng với khát vọng, táo bạo của những người trẻ, sâm Bố Chính đã chính thức khai hoa trên mảnh đất nổi tiếng An Nha.

Anh Lê Phước Hiếu kiểm tra sâm củ vừa thu hoạch.

Dự án khởi động từ tháng 10-2018, trên diện tích 3ha tại đồi An Nha với kinh phí 1,6 tỷ đồng. Nhắc lại thời điểm 1 năm về trước, anh Hiếu, anh Linh vẫn còn nhớ rõ diện tích dự án ngổn ngang 18 hố bom lớn, dấu tích tàn khốc chiến tranh của 50 năm trước. Hình ảnh khiến ai nấy bỗng như sống lại hào khí chiến đấu của Bộ đội Giải phóng, của bà con anh dũng ở phía tây Gio Linh này. Điều đó càng thôi thúc, động viên những thành viên dự án càng nỗ lực, hành động để tri ân. Máy móc cơ giới được thuê về để san lấp, có hố bom phải tốn một ngày dài mới san lấp xong.. Đến tháng 1-2019, các anh bắt đầu xuống giống, tạo nhiều việc làm cho lao động địa phương. Do lần đầu thí điểm, anh Hiếu không khỏi lo lắng. Thế nhưng, dự án này không chỉ được lãnh đạo xã ủng hộ mà còn nhận được quan tâm của lãnh đạo tỉnh, hỗ trợ kinh phí từ Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới 2019. Trong một chuyến thăm mô hình dự án, Bộ Trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cùng lãnh đạo tỉnh Quảng Trị đã đánh giá cao tinh thần khởi nghiệp cũng như tin tưởng vào ý nghĩa, thành công của dự án sẽ mở ra cơ hội cho nhiều nông dân khác. Bên cạnh hệ thống giếng cổ hơn 5.000 năm tuổi, đặc sản ngọt lành rau Liệt, sâm Bố Chính đang tạo thêm điểm nhấn khiến Gio An càng thêm cuốn hút.

Không phụ sự kỳ vọng, qua 9 tháng coi sóc, 3 ha sâm Bố Chính tại Quảng Trị đã cho thu hoạch, sản lượng vượt dự tính. Anh Hiếu cho hay mỗi ha thu về khoảng 4 tấn củ sâm. Sau phân loại, sâm có giá cao nhất là 600 ngàn đồng/kg gồm loại 6 củ, loại thấp nhất 120 ngàn đồng/kg. Tính nhẩm, dự án thu lãi lớn. Vụ mùa thành công cũng là bởi các anh đã liên kết với Cty CP Nông nghiệp công nghệ cao Tuệ Lâm bao tiêu sản phẩm, đồng thời chủ động hợp tác với nhiều siêu thị, chuỗi cửa hàng. Đến nay, chỉ còn một diện tích nhỏ đang đợi thu hoạch. Dù vậy, người dân khắp nơi vẫn đổ về Gio An, mong sở hữu tận tay một nhánh sâm từ chính vùng đồi đất An Nha.

Bảo Hà