'Sấm vang Lạch Hới' tham gia Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc

Poster vở cải lương Sấm vang Lạch Hới của Nhà hát nghệ thuật Lam Sơn Thanh Hóa.

Qua 4 kỳ liên hoan, bằng ngôn ngữ nghệ thuật sân khấu, hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân được thể hiện như một bức tranh đa sắc màu. Nổi bật nhất là rất nhiều vở diễn tập trung khai thác đề tài “khó và nhạy cảm” như công tác đấu tranh, phòng chống tham nhũng tiêu cực; cập nhật chủ trương lớn của công an trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm phi truyền thống như tội phạm công nghệ cao, tội phạm ma túy xuyên quốc gia, tội phạm buôn tiền, tội phạm khủng bố...

Theo chia sẻ của NSND Vũ Trọng Hải (Vương Hải), Phó Giám đốc Nhà hát nghệ thuật Lam Sơn: Từ gần một năm trước, khi có kế hoạch tham gia Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an”, chúng tôi đã bắt tay vào tìm và lựa chọn kịch bản cho phù hợp.

Thời gian khá dài vì thế có nhiều băn khoăn và đắn đo trong việc lựa chọn kịch bản. “Tôi nghĩ như những liên hoan trước, đề tài tội phạm, phòng chống ma túy sẽ được nhiều đơn vị lựa chọn. Ngoài ra, đề tài chống tham nhũng cũng rất nóng bỏng. Những đề tài ấy không chỉ trùng lặp mà còn rất khó khi làm “cho tới”, cho đến tận cùng của vấn đề trong khuôn khổ 120 phút của vở diễn. Đứng trước những “toan tính” ấy, Nhà hát nghệ thuật Lam Sơn Thanh Hóa đã quyết định lựa chọn kịch bản về nữ Anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân Nguyễn Thị Lợi với sự kiện tiêu diệt Thông báo hạm Amyot D’Inville ở Lạch Hới (Sầm Sơn).

Đó là sự kiện diễn ra vào cuối năm 1947. Thực dân Pháp thấy không thể kết thúc chiến tranh bằng cuộc hành quân chớp nhoáng, chúng đã chuyển hướng chiến lược, sử dụng quân bài Bảo Đại, lập một Chính phủ bù nhìn theo lý tưởng quốc gia rồi trao trả độc lập giả hiệu cho Việt Nam.

Ngày 5/6/1948, Hiệp ước Pháp - Việt được ký kết. Cơ quan Tình báo chiến lược Pháp ra sức tìm kiếm, mua chuộc những phần tử kháng chiến ly khai về hợp tác với chính phủ quốc gia. Nắm được ý đồ của địch, Ty Điệp báo Nha Công an Trung ương đã khéo léo đưa các điệp báo viên: Kim Sơn (bí danh số A14); Hoàng Đạo (bí danh số A13) vào hoạt động trong lòng địch, lập ra tổ chức ly khai kháng chiến gọi là “Phục Việt cách mạng đảng” với một chiến khu giả ở vùng núi thuộc huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa.

Trước tình hình đó, Trung ương chỉ đạo: Không nên tiếp tục gây cho Pháp một ảo tưởng về một lực lượng ly khai chống lại kháng chiến, không có lợi về chính trị, ảnh hưởng đến đoàn kết dân tộc. Ty Điệp báo Nha Công an Trung ương đã chỉ đạo Tổ điệp báo A13 đánh một đòn thật mạnh vào mưu đồ đen tối của thực dân Pháp và bè lũ tay sai. Mục tiêu của trận đánh chính là Thông báo hạm Amyot D”Inville neo đậu ở cửa biển Lạch Hới, Sầm Sơn.

Câu chuyện về nữ Anh hùng Nguyễn Thị Lợi được nhiều người biết tới. Bởi, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa tượng đài Nguyễn Thị Lợi đã được dựng ở Sầm Sơn và trụ sở Công an tỉnh. “Ngay sau khi khai trương vở, chúng tôi đến tượng đài, đi cùng với đạo diễn, tác giả và diễn viên chính. Được nghe những câu chuyện về người con gái quê ở Châu Đốc (An Giang), lấy chồng người Bắc, sinh 4 người con, trong đó, 1 người con chết vì bệnh, một người chết trên tay chị vì bom đạn. Ấy thế nhưng chị vẫn chấp nhận đóng vai phu nhân Quốc vụ khanh, mang bom nổ chiến hạm, sẵn sàng đối diện với sự hy sinh, để lại chồng và 2 đứa con bé bỏng... Tất cả những điều đó khiến chúng tôi thực sự xúc động”, NSND Vương Hải chia sẻ.

Chỉ còn rất ít ngày nữa là vở diễn tổng duyệt để tham gia Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về Hình tượng người chiến sĩ Công an. Đến thời điểm này, theo NSND Hàn Văn Hải, Giám đốc Nhà hát nghệ thuật Lam Sơn: Thông qua vở diễn Sấm vang Lạch Hới, khán giả sẽ hiểu thêm về sự hy sinh của tập thể những con người sẵn sàng quên lợi ích cá nhân, vì Tổ quốc, vì Nhân dân. Đặc biệt là nhân vật Nguyễn Thị Lợi, người đã khẳng định: “Tôi được hy sinh cho Tổ quốc đã là vinh dự lớn lao, huống chi tôi được tự tay trả mối thù nhà sau bao tháng năm uất nghẹn. Tôi mãn nguyện lắm rồi, xin đừng ai thương cảm”. Bên cạnh đó, căn cứ vào lực lượng diễn viên của nhà hát, vở diễn sẽ phát huy được năng lực của các nữ nghệ sĩ đang ở độ chín và trưởng thành.

Chia sẻ về áp lực lần đầu tiên làm vai chính trong vở dài và là tác phẩm tham gia liên hoan sân khấu, hai diễn viên Phạm Thị Ngọc trong vai Nguyễn Thị Lợi, và Trương Văn Phong trong vai Cả Lộc (chồng của Nguyễn Thị Lợi) rất hào hứng: Từ khi nhận vai diễn đến nay, dưới sự hướng dẫn của lãnh đạo nhà hát cùng đạo diễn, trợ lý đạo diễn, chúng tôi đã nghiên cứu kịch bản, luyện tập hết sức. Vở diễn có sự tham gia của hơn 40 diễn viên. Với thời lượng gần 120 phút, là một câu chuyện mộc mạc, nhẹ nhàng, không cố tình tạo ra nhiều tình huống éo le nhưng đầy cảm xúc. Hy vọng sẽ được đồng nghiệp và khán giả ghi nhận.

Điều băn khoăn nhất với NSND Vương Hải chính là: Liệu khán giả có chấp nhận sự thay đổi của kịch bản không? Nghệ thuật là sáng tạo, vì thế để câu chuyện hấp dẫn, tác giả Nguyễn Toàn Thắng cùng đạo diễn NSND Triệu Trung Kiên đã thêm một vài chi tiết, trong đó có chi tiết để chồng chị Nguyễn Thị Lợi tìm cách quay lại tàu mở kíp nổ. Có thể không hoàn toàn sát với thực tế nhưng tôi cho rằng sự sáng tạo này sẽ tạo nên những rung cảm và hiệu quả tốt nhất về mặt cảm xúc cho khán giả. Điều quan trọng là những con người cách mạng họ đã dám hy sinh tính mạng và gia đình cho quê hương và cho Tổ quốc.

Xem các diễn viên tập luyện, phân cảnh nào cũng tạo cảm xúc riêng. Chẳng hạn như lời dặn dò của chị Nguyễn Thị Lợi với chồng: “Rồi mai đây hòa bình lập lại, mình hãy thay em gắng gỏi nuôi con. Và cứ mỗi chiều hướng về phía trùng khơi, nơi Lạch Hới cửa sông có hồn em vương vấn. Tiếng sóng vỗ bờ như lời thì thầm nhắn gửi, lời của tình yêu vang vọng mãi muôn đời”; hay như phân đoạn cuối cùng, A13 Hoàng Đạo cố nén tiếng khóc, mà nước mắt vẫn cứ rơi. Những lời anh nói: “Chúng tôi đã sát cánh bên nhau và đã cùng nhau làm nên chiến công Amyot d’Inville. Có những hy sinh, mất mát và đau đớn, nhưng tất cả chúng tôi đều tự hào và không bao giờ quên được trận đánh tuyệt vời nhất của đời mình. Và bản thân tôi cũng không bao giờ quên được nữ liệt sĩ Anh hùng Nguyễn Thị Lợi, người em ruột thịt, người đồng chí của chúng tôi”. Và bóng chị Lợi thấp thoáng trên nền trời xanh thẳm... là hình ảnh rất đẹp, rất xúc động và rất tự hào về người phụ nữ Việt Nam.

Theo kế hoạch, ngày 19/6 sẽ tổng duyệt vở cải lương “Sấm vang Lạch Hới”. NSND Vương Hải khẳng định: "Tôi tin là khán giả sẽ thích vở diễn. Bởi thông qua ngôn ngữ nghệ thuật cải lương, khán giả hiểu thêm về vùng đất và văn hóa xứ Thanh, đồng thời ngợi ca tinh thần dũng cảm dám hy sinh của nhân vật nữ Anh hùng Nguyễn Thị Lợi tuy không sinh ra ở mảnh đất này nhưng đã gửi trọn máu xương nơi cửa biển Lạch Hới, để tiếng sóng biển ngày đêm vẫn rì rầm kể lại lịch sử và chiến công oai hùng".

Bài và ảnh: Kiều Huyền