Sân chơi cho trẻ em ở Hà Nội, đã thiếu lại bị lấn chiếm

Thực trạng thiếu hụt và lấn chiếm diện tích của các sân chơi công cộng ở nhiều khu chung cư, dân cư là vấn đề đã được báo chí và dư luận nhắc đến nhiều lần, nhưng đến nay vẫn còn đầy rẫy bất cập. Giải pháp mang tính bền vững từ chuyên gia cho vấn đề nêu trên là gì?

Ghi nhận tại nhiều khu dân cư chung cư, dân cư nội đô, không khó để trông thấy cảnh những không gian sinh hoạt chung, sân chơi của trẻ em bị lần chiếm, biến thành nơi kinh doanh, buôn bán hàng quán.

Không khó để trông thấy cảnh những không gian sinh hoạt chung, sân chơi của trẻ em bị lần chiếm tại nhiều khu dân cư, chung cư

Thậm chí có những khu chung cư hay khu dân cư không có nổi sân chơi, trẻ em buộc phải chơi trên vỉa hè, sảnh chung cư hay tại hành lang các tầng của tòa nhà.

Điển hình là khu đô thị tây nam Linh Đàm, phường Hoàng Liệt, Hà Nội. Tại đây, tình trạng hàng quán, bãi trông xe lấn chiếm phần diện tích vui chơi của trẻ em diễn ra phổ biến.

Theo quan sát của phóng viên, sân của tòa chung cư Rainbow, mỗi buổi chiều đều có lượng lớn trẻ em vui chơi, với hoạt động phổ biến như đạp xe, đá bóng, đánh cầu lông… ngay cạnh những chiếc ô tô gửi ngày đêm. Diện tích vui chơi bị thu hẹp, trong khi nguy cơ va chạm hay hư hỏng phương tiện hoàn toàn có thể xảy ra.

Sân chơi bị biến thành nơi trông giữ ô tô

Tương tự, phần sân phía trước và xung quanh chung cư B1 – B2 tây nam Linh Đàm cũng bị biến thành nơi trông giữ ô tô và nhiều hàng quán ăn uống. Cách đây vài tháng, một khu vực sân chơi nho nhỏ đã được bố trí cho trẻ em trên vỉa hè phía trước tòa nhà.

Tuy nhiên, việc vui chơi của các em cũng khó thoải mái vì thường xuyên “va chạm” với bàn ghế của hàng quán, còn phần thảm cỏ của khu vui chơi cũng khó giữ được vệ sinh.

Một số người dân phàn nàn khi được hỏi về tình trạng sân chơi của trẻ em: “Có mỗi cái sân chơi của trẻ em, ở khu chung cư thì có chỗ chơi nhưng mà cửa hàng thì bán hàng ăn rồi lấn chiếm hết ra sân, chiếm hết, bàn ghế bày ra, nó ảnh hưởng đến cái sân chơi của các cháu. Thứ hai nữa là theo tôi phường quản lý hoặc như nào thì xem xét lại những khu vực mà sân chơi của trẻ em để cho các cháu nó có sân chơi. Trường hợp như nhà tôi cũng có 2 đứa cháu thế nhưng mà đi lớp về thì cho chơi nhưng mà vì chật quá cuối cùng lại phải đưa về nhà chơi quanh quẩn ở nhà, chỉ chơi hành lang thôi. Mong là các cấp chính quyền thường xuyên để ý những cái việc sân chơi và nhắc nhở nhà hàng không lấn chiếm ra khu vực của sân chơi trẻ em nữa".

Diện tích vui chơi bị thu hẹp, trong khi nguy cơ va chạm hay hư hỏng phương tiện hoàn toàn có thể xảy ra

“Bàn, ghế, quán ăn, xe máy xếp bừa ra. Khoảng chơi thì rất là hẹp. Tôi thấy không còn cái chỗ nào mà cho các cháu chơi. Khoảng chơi rất chật và rất là nguy hiểm. Mỗi một chung cư thì không biết bao nhiêu hộ dân và mỗi hộ dân ít nhất thì có 1 cháu, nhà nào nhiều thì 2-3 cháu. Cho nên tôi thấy là thiếu cái sân chơi cho các cháu".

Câu chuyện thiếu hụt sân chơi trẻ em hoặc có nhưng bị lấn chiếm tại không ít chung cư đã tồn tại trong nhiều năm qua tại Hà Nội. Giống như “giọt nước tràn ly”, sự việc 3 bé trai trong quá trình chơi đùa, sau đó vô tình ném dép trúng vòi phun nước phòng cháy chữa cháy tự động ở hành lang tầng 5, chung cư CT12B Khu đô thị Kim Văn - Kim Lũ (phường Định Công, TP Hà Nội) cuối tháng 9 vừa qua khiến dư luận khó có thể xem nhẹ câu chuyện thiếu thốn sân chơi trẻ em.

Câu chuyện thiếu hụt sân chơi trẻ em hoặc có nhưng bị lấn chiếm tại không ít chung cư đã tồn tại trong nhiều năm qua tại Hà Nội

Phân tích kĩ hơn về thực trạng và nguyên nhân, Kiến trúc sư Trần Huy Ánh nhấn mạnh một số điều sau: “Giai đoạn những năm 2000 thì nhiều khu chung cư đã được thiết kế theo những đơn vị ở và tiêu chuẩn về không gian công cộng hay là sân chơi đã được chú trọng. Tuy nhiên trong quá trình quản lý đô thị thì cũng để lỏng lẻo và nhiều không gian chung đó đã bị chiếm dụng để trở thành nơi đỗ xe, kinh doanh buôn bán hoặc sử dụng sai mục đích.

Hà Nội cũng nhận thức được chuyện đó và nhiều khu chung cư đã có cuộc thảo luận để giành lại những không gian đó thành khu sân chơi cho trẻ em và người già. Khi chuyển sang kinh tế thị trường, tại các khu nhà ở thương mại thì chúng ta thấy ngay là người ta tận dụng tối đa để xây dựng, để bán thu tiền. Cho nên những diện tính chung là không được chú ý cho nên rất nhiều khu bây giờ là không còn không gian để phát triển nữa.

Việc sân chơi bị xâm lấn không chỉ làm mất đi không gian sinh hoạt cộng đồng mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất và sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ

Đến giai đoạn sau đó thì một số chung cư thương mại người ta thấy rằng diện tích đó nó làm gia tăng giá trị bất động sản. Cho nên người ta quan tâm đến và phần đó được đưa vào trong giá thành, làm hấp dẫn thương mại. Còn những khu chung cư còn lại thì hoàn toàn là bế tắc và đây cũng là một sự lựa chọn của rất là nhiều phía. Người bán hàng muốn tận dụng tối đa không gian để kinh doanh. Với người mua thì vì ham rẻ cho nên lựa chọn những nơi mà không có diện tích đó, thì nó cũng phù hợp với kinh tế của họ”

Việc sân chơi bị xâm lấn không chỉ làm mất đi không gian sinh hoạt cộng đồng mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất và sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ. Các nghiên cứu khoa học đã nhấn mạnh vui chơi là nhu cầu đầu tiên và thiết yếu nhất trong những năm đầu đời của trẻ. Thế nhưng hiện nay, nhiều phụ huynh vì lo ngại vấn đề an toàn nên đành hạn chế cho con em ra ngoài vận động.

Cho ý kiến về giải pháp góp phần giải quyết câu chuyện thiếu hụt sân chơi cho trẻ em tại các khu chung cư, KTS Trần Huy Anh nói thêm: “Sân chơi cho trẻ em thì có ở các quy mô khác nhau, và phải ở ngay trong khu đó. Trẻ con chơi là phải nằm trong tầm mắt kiểm soát của cha mẹ, cho nên là định ra những tiêu chuẩn khu chung cư. Đầu tiên là phải đặt ra tiêu chuẩn cấp đất, cấp giấy phép xây dựng, cấp kế hoạch thì đấy là vai trò của nhà quản lý. Vai trò thứ hai chính là thị trường, tức là người mua lựa chọn thì phải đặt ra những tiêu chí trong điều kiện của mình. Thị trường đòi hỏi những sản phẩm nào thì người đầu tư sẽ phải cung cấp điều đó. Và các chủ đầu tư nào không có các đặc điểm sân chơi thì bất động sản của họ bị ế ẩm, và họ khó khăn trong kinh doanh thì đương nhiên là họ sẽ bị loại ra khỏi cuộc chơi.

Thứ hai là các sân chơi thể đặt ngoài khu sinh sống, tức là trong khoảng cách xa hơn, có thể là trong khu vực hoặc là trong thành phố thì Hà Nội có một không gian vô cùng lớn và rất là tiềm năng. Đấy chính là hành lang thoát lũ sông Hồng, nơi mà có thể làm sân chơi cho trẻ em toàn thành phố, có 10 triệu công dân trong đó là có hơn 3 triệu trẻ em”

Thực trạng sân chơi công cộng bị "chiếm dụng" để kinh doanh, làm bãi đỗ xe không chỉ là hành vi vi phạm trật tự đô thị, mà còn là sự tước đoạt trực tiếp nhu cầu thiết yếu nhất của trẻ em - nhu cầu được vui chơi để phát triển toàn diện cả về thể chất và kỹ năng xã hội. Đây rõ ràng là khoảng trống lớn trong chiến lược phát triển không gian công cộng của Thủ đô.

Đã đến lúc chính quyền địa phương và các đơn vị chức năng cần có những biện pháp quyết liệt nhằm giải tỏa triệt để, chấn chỉnh tình trạng chiếm dụng trái phép và khôi phục đúng công năng của các không gian chung. Nhưng trên hết, yếu tố quyết định vẫn là ý thức và sự chung tay của cộng đồng. Mỗi người dân cần nâng cao trách nhiệm bảo vệ không gian sống chung, không chiếm dụng và không chấp nhận hành vi lấn chiếm dưới bất kỳ hình thức nào.

Xuân Tú/VOV Giao thông