Sản phẩm, hàng hóa có mức độ rủi ro trung bình, mức độ rủi ro cao được quản lý theo danh mục

Các đại biểu Quốc hội bấm nút thông qua Luật (Ảnh: Quang Vinh)

Theo đó, Luật này quy định biện pháp quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa; quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh sản phẩm, hàng hóa và tổ chức, cá nhân khác có hoạt động liên quan đến chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Luật áp dụng đối với tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh sản phẩm, hàng hóa và tổ chức, cá nhân khác có hoạt động liên quan đến chất lượng sản phẩm, hàng hóa tại Việt Nam.

Về nguyên tắc phân loại và quản lý chất lượng sản phẩm,â hàng hóa, quy định sản phẩm, hàng hóa được phân loại dựa trên mức độ rủi ro, phù hợp thông lệ quốc tế; cảnh báo của tổ chức quốc tế có liên quan đối với sản phẩm, hàng hóa; khả năng quản lý của cơ quan nhà nước trong từng thời kỳ.

Sản phẩm, hàng hóa được phân thành ba loại sau: Sản phẩm, hàng hóa có mức độ rủi ro thấp; sản phẩm, hàng hóa có mức độ rủi ro trung bình; sản phẩm, hàng hóa có mức độ rủi ro cao.

Luật cũng quy định, tiêu chí đánh giá rủi ro bao gồm mức độ tác động đến sức khỏe, môi trường, khả năng kiểm soát chuỗi cung ứng và cảnh báo từ tổ chức quốc tế. Quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa được thực hiện theo các nguyên tắc việc quản lý sản phẩm, hàng hóa phải bảo đảm hiệu quả, công khai, minh bạch, khách quan, phù hợp với mức độ rủi ro; không phân biệt đối xử về xuất xứ hàng hóa và chủ thể có liên quan, phù hợp với thông lệ quốc tế, không tạo rào cản kỹ thuật không cần thiết; bảo vệ quyền của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Sản phẩm, hàng hóa có mức độ rủi ro thấp phải được tổ chức, cá nhân tự công bố tiêu chuẩn áp dụng. Sản phẩm, hàng hóa có mức độ rủi ro trung bình phải được tổ chức, cá nhân tự công bố tiêu chuẩn áp dụng; phải tự đánh giá hoặc do tổ chức chứng nhận được công nhận thực hiện chứng nhận phù hợp quy chuẩn kỹ thuật quốc gia tương ứng theo quy định của pháp luật về tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật. Sản phẩm, hàng hóa có mức độ rủi ro cao phải được tổ chức, cá nhân tự công bố tiêu chuẩn áp dụng và do tổ chức chứng nhận được chỉ định thực hiện chứng nhận phù hợp quy chuẩn kỹ thuật quốc gia tương ứng theo quy định của pháp luật về tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật.

Sản phẩm, hàng hóa có mức độ rủi ro trung bình, mức độ rủi ro cao phải được quản lý theo danh mục gắn với yêu cầu quản lý chất lượng tương ứng, trong đó xác định rõ sản phẩm, hàng hóa được áp dụng biện pháp quản lý khác theo quy định của luật có liên quan.

Trước đó báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, ông Lê Quang Huy, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội cho biết, về nguyên tắc phân loại và quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa (khoản 1 Điều 1 sửa đổi, bổ sung Điều 5 Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa) có ý kiến đề nghị rà soát các quy định theo thông lệ quốc tế về quản lý rủi ro, đảm bảo các việc chuyển từ quản lý hàng hóa theo nguy gây cơ mất an toàn sang quản lý hàng hóa theo mức độ rủi ro không gây cản trở hoạt động của doanh nghiệp.

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã rà soát, chỉnh lý, bổ sung quy định phân loại sản phẩm, hàng hóa dựa trên mức độ rủi ro (khoản 1, khoản 2 Điều 5) để phù hợp với thông lệ quốc tế về quản lý rủi ro; đồng thời bổ sung các nguyên tắc quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa (khoản 4 Điều 5) đảm bảo chuyển từ quản lý hàng hóa theo nguy gây cơ mất an toàn sang quản lý hàng hóa theo mức độ rủi ro và giao Chính phủ quy định chi tiết (khoản 5 Điều 5).

Về trách nhiệm quản lý nhà nước (khoản 1 Điều 1 bổ sung Điều 6a Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa) có ý kiến đề nghị tiếp tục rà soát các quy định cụ thể trong dự thảo Luật liên quan đến trách nhiệm của Bộ Khoa học và Công nghệ và các bộ, ngành trong quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm hàng hóa; hạn chế tối đa việc quy định trách nhiệm, nhiệm vụ quyền hạn cụ thể của các bộ, ngành trong dự án Luật mà giao Chính phủ quy định chi tiết theo thẩm quyền, bảo đảm nguyên tắc mỗi việc chỉ giao cho một cơ quan thực hiện và chịu trách nhiệm toàn diện theo phạm vi ngành, lĩnh vực mình quản lý.

Tiếp thu ý kiến nêu trên, dự thảo Luật đã rà soát, chỉnh lý quy định rõ Bộ Khoa học và Công nghệ chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc thực hiện thống nhất quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Còn trách nhiệm của các bộ, ngành giao Chính phủ quy định chi tiết (khoản 3 Điều 6a). Riêng đối với sản phẩm, hàng hóa thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh, cơ yếu, bảo đảm bí mật, an ninh quốc gia có những đặc thù riêng. Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị cho giữ quy định như dự thảo Luật.

Về hiệu lực thi hành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với đề xuất của Chính phủ đối với quy định hiệu lực của Luật từ ngày 1/1/2026.

Việt Thắng