Sản phẩm OCOP phải gắn với câu chuyện văn hóa, đặc trưng vùng miền

Tính đến tháng 9/2025, khu vực ĐBSCL đã có hơn 3.900 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên (tăng 956 sản phẩm so với tháng 9 năm 2024, đứng thứ 2 cả nước, chỉ sau đồng bằng sông Hồng), trong đó 77,8% sản phẩm 3 sao, 20,3% sản phẩm 4 sao, 38 sản phẩm 5 sao. Tại khu vực này cũng hơn 2.000 chủ thể OCOP (tăng 488 chủ thể so với tháng 9 năm 2024), trong đó có 16,3% là hợp tác xã, 17,9% là doanh nghiệp nhỏ, 65,1% là cơ sở sản xuất hoặc hộ kinh doanh, còn lại là tổ hợp tác.

Tại Hội nghị, các đại biểu là lãnh đạo Bộ, ngành, nhà quản lý, nhà phân phối, hợp tác xã, chủ thể OCOP… đã thảo luận, chia sẻ những kinh nghiệm thực tế và những vấn đề đặt ra trong triển khai thực hiện OCOP; đưa ra các giải pháp về chính sách, hỗ trợ kết nối tiêu thụ, xúc tiến thương mại cho các sản phẩm OCOP…từ đó nhằm thúc đẩy kết nối giao thương, quảng bá sản phẩm OCOP và phát triển kinh tế nông thôn bền vững.

Toàn cảnh hội nghị

Theo các đại biểu, chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đã đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng vẫn đối mặt với nhiều hạn chế như nhận thức và kinh nghiệm của đội ngũ cán bộ còn thiếu sót, một số sản phẩm chưa đạt chuẩn, sự phối hợp giữa các cấp ngành chưa đồng bộ, thiếu vốn đầu tư, và việc xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm còn yếu kém… Nhiều chủ thể chưa quan tâm đến thương hiệu; Nhận thức và năng lực còn hạn chế (nhận diện, định vị, chiến lược xây dựng thương hiệu; loại thương hiệu,...; Sự dễ dãi trong xây dựng thương hiệu (lựa chọn, thay đổi, sử dụng logo, dấu hiệu); Hiểu chưa đúng và đủ về thương hiệu và đăng ký nhãn hiệu; Sử dụng và khai thác nhãn hiệu chưa đúng quy định và chưa có kế hoạch, chiến lược để phát triển thành thương hiệu; Nhận thức về vai trò của các chỉ dẫn nguồn gốc địa lý còn hạn chế.

Có một số nhóm sản phẩm thực phẩm tại ĐBSCL, nhiều sản phẩm đã đạt tiêu chuẩn cao và có thể đề nghị công nhận cấp quốc gia, nhưng vẫn tồn tại không ít hạn chế: hồ sơ thiếu minh chứng, bao bì đơn giản, chưa gắn kết rõ nét với bản sắc địa phương, hay chưa đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm quốc tế. Một số sản phẩm còn vi phạm ghi nhãn, thiếu chứng nhận vùng nguyên liệu, chưa xây dựng kế hoạch thu hồi sản phẩm hay truy xuất nguồn gốc điện tử.

Các đại biểu cho rằng, để khắc phục, cần chuẩn hóa đồng bộ từ hồ sơ minh chứng, hệ thống quản lý chất lượng đến chiến lược thị trường. Sản phẩm OCOP phải gắn với tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP; áp dụng HACCP, ISO 22000; tiến tới các chứng chỉ quốc tế như IFS, FSSC 22000 để đủ điều kiện xuất khẩu.

Đồng thời, cần đầu tư mạnh hơn cho bao bì, nhãn mác đa ngữ, mã QR truy xuất điện tử, và mở rộng hợp đồng dài hạn với nông dân, hợp tác xã. Đây không chỉ là nơi tiêu thụ mà còn là điểm quảng bá hình ảnh, gắn kết sản phẩm với văn hóa, làng nghề và du lịch bản địa. Chú trọng xây dựng thương hiệu hấp dẫn, tập trung vào chất lượng và tính độc đáo của sản phẩm, tận dụng kênh tiếp thị số và các điểm giới thiệu OCOP, đồng thời xây dựng lòng tin với khách hàng thông qua bao bì, nhãn mác và dịch vụ hậu mãi. Chính quyền địa phương nên đồng hành bằng cách quy hoạch không gian giới thiệu, tạo hạ tầng cơ bản và khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp xã hội, HTX trong vận hành. Chỉ khi chất lượng, sự độc đáo và tính bền vững được đặt lên hàng đầu, sản phẩm OCOP mới đủ sức chinh phục người tiêu dùng trong và ngoài nước.

Sản phẩm OCOP ngày nay phải đi theo hướng bền vững, thân thiện với môi trường, ưu tiên công nghệ sinh học, hữu cơ và vi sinh. Chủ thể mang sản phẩm chào hàng tại hội chợ, triển lãm trong khu vực, cần đẩy mạnh thương mại điện tử, kết nối với hệ thống bán lẻ hiện đại, siêu thị, cửa hàng tiện lợi, cũng như xây dựng điểm bán OCOP tại các tuyến du lịch và trung tâm hành chính địa phương.

Phát triển thị trường bền vững cho sản phẩm OCOP không chỉ dừng lại ở việc nâng hạng sao, mà còn gắn liền với trách nhiệm xã hội, bảo vệ môi trường và gia tăng thu nhập cho người dân. ĐBSCL có đầy đủ lợi thế để trở thành trung tâm OCOP chất lượng cao, nếu kiên trì thực hiện lộ trình: chuẩn hóa, nâng cấp, mở rộng và phát triển bền vững. Đây chính là con đường đưa nông sản Việt Nam vươn ra thị trường toàn cầu.

"Việt Nam có rất nhiều sản phẩm, nhiều cái là sản phẩm truyền thống của Việt Nam, mình phải xây thương hiệu cho khách hàng hiểu liền. Một sản phẩm bán ra nước ngoài và vào siêu thị phải có thương hiệu, phải rõ một câu chuyện, sản phẩm đó phải hợp với siêu thị, mà ở nước ngoài thì phần nhiều là sản phẩm ở siêu thị", ông Paul Lê, Phó chủ tịch Tập đoàn CenTral retail, Siêu thị Go chia sẻ.

Hàng chục sản phẩm OCOP của An Giang trưng bày tại Diễn đàn kết nối sản phẩm OCOP vùng ĐBSCL năm 2025

Phát biểu tại Hội nghị, ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh, các địa phương tăng cường vai trò điều phối, tạo điều kiện kết nối sản phẩm OCOP với hệ thống siêu thị, sàn thương mại điện tử và các kênh phân phối hiện đại, nhằm mở rộng thị trường tiêu thụ bền vững. Bên cạnh đó, việc xây dựng thương hiệu gắn với câu chuyện văn hóa, đặc trưng vùng miền được xem là yếu tố cốt lõi để nâng tầm giá trị sản phẩm. Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ các địa phương về Chương trình Mỗi xã một sản phẩm, từ đó góp phần phát triển kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới nâng cao và bền vững.

"Các cơ quan chức năng nghiên cứu về cơ chế chính sách để hình thành Hiệp hội đại diện cho ĐBSCL chuyên về sản phẩm OCOP, bảo vệ quyền lợi và sản phẩm OCOP; đồng thời kết nối với thị trường, thúc đẩy sản phẩm OCOP của ĐBSCL phát triển”, Thứ trưởng Trần Thanh Nam nhấn mạnh.

Phan Văn Ánh/VOV-ĐBSCL