Sản phẩm thất bại của Big Tech

Đã 10 năm kể từ khi Jeff Bezos hào hứng phác thảo tầm nhìn về Alexa, và 12 năm kể từ khi Apple giới thiệu Siri trên iPhone. Các sếp Amazon, Apple, Google, Microsoft đều từng hứa hẹn trợ lý giọng nói là "bước ngoặt tiếp theo", giúp người dùng thực hiện tất cả các tác vụ như mua sắm trực tuyến, điều khiển các thiết bị hoặc thậm chí đọc sách truyện.

Bây giờ, trong bối cảnh ngành công nghệ gặp khó khăn, các công ty liên tục phải cắt giảm chi phí, trợ lý giọng nói lộ mặt là một gánh nặng cho Big Tech thay vì "bước ngoặt" như từng được hứa hẹn. Về phía người dùng, một số thông tin được tìm kiếm nhiều nhất về trợ lý ảo vẫn là "cách tắt Google assistant", "cách tắt Cortana".

Trợ lý giọng nói vẫn chỉ là hứa hẹn hão

Amazon, dưới nhiệm kỳ của Giám đốc điều hành mới Andy Jassy, đã quyết định sa thải phần lớn nhóm Alexa vào cuối năm ngoái khi ban giám đốc cân nhắc đóng góp của sản phẩm vào lợi nhuận của công ty.

Ở Microsoft, CEO Satya Nadella đã tuyên bố vào năm 2016 rằng “bot là các app của tương lai”. Giờ đây Nadella thừa nhận rằng các trợ lý giọng nói, bao gồm cả Cortana của hãng, không như những lời quảng cáo rầm rộ.

Amazon tìm cách đưa ra nhiều trường hợp sử dụng thực tế cho Alexa, nhưng thực tế trợ lý giọng nói này vẫn cứng nhắc khi giao tiếp và nhiều khi hoạt động không như yêu cầu. Ảnh: Reuters.

“Tất cả các trợ lý giọng nói ngày nay đều ngớ ngẩn, cho dù là Cortana hay Alexa hay Google Assistant hay Siri, không cái nào trong số này hoạt động", Nadella nói với Financial Times. Nadella có thể thẳng thắn như vậy vì Microsoft gần đây giới thiệu chatbot AI (dựa trên ChatGPT) cho công cụ tìm kiếm Bing, và đang được coi là công ty dẫn đầu trong lĩnh vực chatbot.

Khả năng giao tiếp của ChatGPT khiến các trợ lý giọng nói hiện có trông tương đối ngu ngốc, Adam Cheyer, một trong những người đầu tiên phát triển Siri, trợ lý giọng nói được Apple mua lại vào năm 2010 và giới thiệu trên iPhone một năm sau đó, cho biết.

Không chỉ ít tác dụng, trợ lý ảo còn có thể làm người dùng bức xúc. Tính năng "bạn có biết" của Alexa cuối các câu trả lời là một ví dụ. “Sự kiên nhẫn của người dùng có hạn và họ sẽ tức giận, đó không phải là thông tin mà họ yêu cầu", Carolina Milanesi, chủ tịch nhóm nghiên cứu thị trường Creative Strategies, cho biết.

Trong khi đó, Amazon cho biết họ hoàn toàn tin tưởng vào định hướng phát triển Alexa và “lạc quan hơn bao giờ hết”, nói rằng mức độ tương tác đã tăng hơn 30% trên toàn cầu vào năm 2022, với hơn 50% khách hàng của Alexa hiện sử dụng trợ lý giọng nói để mua sắm.

Cortana là trợ lý ảo của Microsoft trên Windows 10 và một số Windows Phone nhưng gần như đã bị người dùng bỏ quên. Ảnh: CNET.

Amazon chiếm 66% thị trường trợ lý giọng nói, theo Insider Intelligence. Công ty phân tích này cũng thống kê khoảng 20% dân số Mỹ có Alexa trong nhà. Nhóm nghiên cứu IDC ước tính rằng hơn một nửa số chủ sở hữu Alexa tương tác với thiết bị ít nhất một lần mỗi ngày, tỷ lệ này cao hơn cả Apple Siri và Google Assistant.

Khó tạo ra doanh thu

Cho dù vậy, giá trị trực tiếp của những tương tác này đối với Amazon vẫn nhỏ và ít có tác động đến với chi tiêu khách hàng, theo các nguồn tin quen thuộc với chiến lược kinh doanh của Alexa.

“Mục tiêu của chúng tôi không phải là làm cho chương trình Alexa có lãi”, cựu giám đốc tiếp thị của Amazon cho biết. Thay vào đó, Alexa là "mồi nhử" để bán các thiết bị loa thông minh, và vị cựu giám đốc cho biết Amazon đã làm được điều này.

Sau khi bỏ lỡ sự bùng nổ của điện thoại thông minh, gã khổng lồ thương mại điện tử đã hy vọng rằng Alexa sẽ mở ra một hệ sinh thái mới gồm các ứng dụng điều khiển bằng giọng nói. Amazon gọi những ứng dụng này là “Skills” và mở Alexa cho các nhà phát triển bên thứ ba. Hãng cho biết hiện có hơn 130.000 "Skills" trong cửa hàng Amazon.

Google không còn tập trung phát triển ứng dụng cho assistant, thay thế bằng các tính năng đàm thoại trên các ứng dụng. Ảnh: Android Central.

Nhưng hầu hết ứng dụng điều khiển bằng giọng nói này là miễn phí, ít người biết đến và việc kiếm tiền từ Alexa là gần như không thể, theo Brian Tarbox của Wabi Sabi Software, một công ty phát triển "Skills".

Google gặp phải những thách thức tương tự, trợ lý giọng nói không mang lại nhiều giá trị. Vào tháng 6 tới, hãng sẽ chấm dứt quyền truy cập bên thứ ba đối với “hành động nói chuyện”, được thiết kế dành riêng cho trợ lý giọng nói. Thế chỗ sẽ là các tính năng thoại ngay trên các ứng dụng của máy tính bảng và điện thoại thông minh Android.

Theo một nhân viên Amazon, các sếp lớn tại công ty này đang tìm hướng đi mới cho Alexa dựa trên công nghệ chatbot như ChatGPT. “Có một chỉ thị đến từ một số giám đốc cấp cao yêu cầu các nhóm suy nghĩ xem Alexa sẽ như thế nào thông minh hơn", nguồn tin này cho biết.

Cheyer cũng kỳ vọng rằng công nghệ chatbot AI mới sẽ cho phép các trợ lý giọng nói trở nên linh hoạt và phức tạp hơn, giống như những hứa hẹn về công nghệ này trước đây. "Tôi nghĩ rằng sẽ có một giai đoạn phục hưng với công nghệ trợ lý giọng nói", ông nói.

Hoàng Nam