Sân vận động Cao Bằng - chứng nhân lịch sử của quê hương cội nguồn cách mạng - Bài 1

Bài 1: Từ khán đài gỗ mộc mạc - nơi Bác để lại muôn vàn tình thương yêu

Sân vận động Cao Bằng ngày 21/2/1961 - một ngày mùa Xuân rực rỡ, đã khắc sâu vào tâm khảm người dân Cao Bằng như một dấu son thiêng liêng. Đó không chỉ là một chuyến thăm sau 20 năm của vị lãnh tụ vĩ đại, Danh nhân văn hóa thế giới mà là khoảnh khắc lịch sử khi ông Ké, Già Thu… Người là Cha, là Bác, là Anh bằng xương bằng thịt của đồng bào Cao Bằng về “thăm nhà”. Giữa biển người nồng nhiệt, lời căn dặn của Bác ấm áp, giản dị đã tiếp thêm sức mạnh vô biên, biến những khó khăn, gian khổ thành động lực sắt son để bao thế hệ người dân Cao Bằng vững bước vượt qua thách thức, phấn đấu trên con đường mà Đảng, Bác Hồ đã vạch ra.

Đầu năm 1961, trong không khí thi đua sôi nổi của những ngày đầu Xuân Tân Sửu, Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Cao Bằng vô cùng vinh dự và phấn khởi được đón Bác Hồ cùng các đồng chí lãnh đạo Trung ương về thăm sau 20 năm xa cách. Bác về Cao Bằng như trở về quê hương. Đồng bào và cán bộ, chiến sĩ ở Cao Bằng đón Bác - người lãnh đạo cao nhất của Đảng và Nhà nước như đón một người thân lâu ngày về thăm quê hương. Bác xúc động nói: “Tôi về thăm nhà, làm sao lại phải đón tôi!”. Chiều 19/2/1961, Bác đến thăm Pác Bó, xã Trường Hà và sáng 21/2/1961, Người dành thời gian thăm Bệnh viện Đa khoa tỉnh, sau đó tham dự mít tinh lớn tại SVĐ Thị xã (nay là SVĐ Cao Bằng, tại Tổ dân phố Hợp Giang 8, phương Thục Phán).

Tại khu vực khán đài A Sân vận động Cao Bằng, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện và căn dặn nhân dân các dân tộc tỉnh Cao Bằng tại buổi mít tinh ngày 21/02/1961. Ảnh: T.L

Sáng 21/2/1961, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đứng tại khán đài SVĐ (tức vị trí khán đài A bây giờ) để nói chuyện với cán bộ, chiến sĩ và nhân dân các dân tộc Cao Bằng, lúc đó khán đài được xây dựng bằng gỗ, cột, kèo vuông, hoành tròn. Cấu trúc nhà khán đài theo kiểu nhà đất 4 gian 3 cột nhưng chiều dọc gồm 2 cột: Cột nóc và cột mái sau, chiều ngang gồm 5 cột. Diện tích sử dụng của khán đài là 100m2, chiều ngang 20m, chiều dọc 5m. Khán đài được dựng quay mặt ra hướng Đông, mái gồm 2 mái được lợp bằng ngói máng âm dương, mái ngắn khoảng 60cm ở phía trước của sân, mái dài che kín cả khán đài về phía sau dài khoảng 6m. Ghế ngồi vẫn là xây gạch lát xi măng gồm có 3 bậc, mỗi bậc dài khoảng 1,2m, bậc trên cao hơn bậc dưới khoảng 30cm. Tại đây, gần 20.000 người bao gồm cán bộ, chiến sĩ và nhân dân các dân tộc tỉnh Cao Bằng đã tề tựu. Trong không khí trang nghiêm, phấn khởi, đông vui nhưng mọi người đều hết sức nén xúc động, cố gắng giữ trật tự và im lặng để nghe lời Bác dạy. Đó là khoảnh khắc lịch sử, nơi tình cảm cha con, đồng bào được thể hiện mãnh liệt qua những lời căn dặn của Bác và giọt nước mắt xúc động, sự quyết tâm thực hiện lời Bác căn dặn của nhân dân Cao Bằng.

Đại diện nhân dân Cao Bằng tặng Chủ tịch Hồ Chí Minh thổ cẩm truyền thống, ngày 21/2/1961. Ảnh: T.L

Đứng trước khán đài gỗ mộc mạc, Bác Hồ dành những lời dạy quý báu cho nhân dân Cao Bằng. Người khen ngợi những thành tích của nhân dân Cao Bằng, căn dặn một số vấn đề đồng bào và cán bộ Cao Bằng cần chú ý. Đó là phải đoàn kết giữa các dân tộc, xây dựng hợp tác xã, phát triển công nghiệp, văn hóa, giáo dục, tăng cường sức mạnh của các đoàn thể quần chúng, quân đội nhân dân, dân quân, tự vệ và công an nhân dân vũ trang. Người yêu cầu đảng viên và cán bộ Cao Bằng phải một lòng, một dạ phục vụ nhân dân, Người nói: “Đồng bào tỉnh ta đã anh dũng trong cách mạng và trong kháng chiến thì chắc đồng bào càng anh dũng trong lao động sản xuất để hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch năm nay, làm đà tốt cho cả kế hoạch 5 năm. Như thế là đồng bào tỉnh ta sẽ góp phần xứng đáng trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, làm cơ sở vững mạnh để thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà”.

Cuối cùng, Người trao cho nhân dân Cao Bằng nhiệm vụ vẻ vang: Người mong đồng bào và cán bộ Cao Bằng ra sức phấn đấu để "Cao Bằng sớm trở thành một trong những tỉnh gương mẫu trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc như trước đây Cao Bằng là một trong những tỉnh đi đầu trong công cuộc cách mạng giải phóng dân tộc".

Bút tích của Chủ tịch Hồ Chí Minh viết ở góc trái bài nói chuyện với nhân dân các dân tộc Cao Bằng tại Sân vận động thị xã Cao Bằng ngày 21/02/1961.

Theo đồng chí Ngô Thị Cẩm Châu, Giám đốc Bảo tàng tỉnh, hiện nay, các hiện vật gắn với di tích SVĐ Cao Bằng, gồm: Cuốn băng ghi âm Bác Hồ nói chuyện với cán bộ, chiến sĩ và nhân dân các dân tộc Cao Bằng sáng 21/2/1961; một số ảnh tư liệu: ảnh Bác đứng trên khán đài nói chuyện với cán bộ, chiến sĩ và nhân dân các dân tộc Cao Bằng; ảnh toàn cảnh buổi mít tinh; bút tích của Chủ tịch Hồ Chí Minh viết ở góc trái bài nói chuyện (hiện vật do ông Trần Viết Hoàn, nguyên Giám đốc Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch cung cấp).

Ngắm nhìn những bức ảnh tư liệu quý giá: hình ảnh Bác Hồ kính yêu đứng trên khán đài, ánh mắt trìu mến nhìn xuống cán bộ, chiến sĩ và nhân dân các dân tộc đang tụ họp; bức ảnh toàn cảnh buổi mít tinh rộn ràng. Mỗi bức ảnh là một khoảnh khắc lịch sử sống động, một minh chứng cho tình cảm sâu nặng của Người dành cho mảnh đất này. Đặc biệt, bút tích thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh hiện hữu nơi góc trái của bài nói chuyện. Dù chỉ là vài nét chữ đơn sơ nhưng nó mang trong mình cả một chân trời ý nghĩa, là lời khẳng định, là sự ghi nhận, là dấu ấn cá nhân của Người tại mảnh đất này. Những hiện vật này không chỉ là tài sản của di tích mà còn là di sản vô giá của dân tộc, là niềm tự hào và là nguồn động lực tinh thần vô tận cho nhân dân Cao Bằng.

Những năm sau mùa Xuân 1961 ấy, vì tuổi cao sức yếu, bước chân Người không thể trở về quê hương cội nguồn cách mạng “thăm nhà” nữa nhưng tình cảm Bác dành cho đồng bào các dân tộc Cao Bằng thì chưa bao giờ nguôi ngoai. Mỗi tấc đất nơi đây vẫn như vẹn nguyên thấm đẫm hơi ấm, âm hưởng từ những lời Người căn dặn, trở thành ngọn đuốc vĩnh cửu soi đường cho Cao Bằng đi tới tương lai, để mỗi khi nhìn về SVĐ Cao Bằng, người dân lại cảm nhận được niềm tin yêu vô bờ bến của Bác dành cho nhân dân các dân tộc Cao Bằng.

Bài cuối: "Hồi sinh" Sân vận động - trách nhiệm thiêng liêng, hành động cấp bách

Thúy Hằng