Sân vận động Cao Bằng - chứng nhân lịch sử của quê hương cội nguồn cách mạng - Bài cuối

Với gần một thế kỷ tuổi đời, tình cảm nhân dân Cao Bằng dành cho Sân vận động (SVĐ) không chỉ là sự trân trọng một di tích lịch sử mà là sự gắn bó máu thịt với một không gian chứa đựng những thăng trầm lịch sử của cả dân tộc và đời người đã đi qua. Tuy nhiên, trước những biến cố của thiên nhiên, công trình đang đặt ra yêu cầu, hành động cấp bách về việc bảo tồn, phục hồi và phát huy di tích xứng tầm.

Di sản vô giá trong lòng nhân dân

Đối với nhân dân các dân tộc Cao Bằng, SVĐ này không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là niềm tự hào. Là bài học sâu sắc trong công tác giáo dục truyền thống về quê hương cách mạng. Trong quá khứ, di tích đã động viên Đảng bộ và nhân dân Cao Bằng dồn sức xây dựng và đấu tranh. Trong suốt những năm qua SVĐ là nơi sinh hoạt cộng đồng, rèn luyện sức khỏe và là điểm nhấn thể thao, văn hóa, chính trị của tỉnh. Nhân dân các dân tộc Cao Bằng rất tự hào về các sự kiện lịch sử quan trọng đã diễn ra tại di tích SVĐ.

Lễ mít tinh kỷ niệm 50 năm giải phóng thị xã Cao Bằng tại Sân vận động (3/10/1950 - 3/10/2000). Ảnh: TL

Bà Nông Thị Hà, 70 tuổi, có căn nhà nép mình ngay sau khu khán đài B của SVĐ Cao Bằng, xúc động chia sẻ: Gia đình tôi cả 3 thế hệ đã sống cùng nơi này, ông bà đi bộ hít thở không khí buổi sớm, con cái tôi chơi thể thao rèn luyện, rồi các cháu nhỏ chạy nhảy mỗi chiều. Chúng tôi đã cùng SVĐ chứng kiến biết bao sự kiện văn hóa, thể thao lớn nhỏ của tỉnh. Nhưng tháng 10/2025, khi cơn lũ dữ tàn phá SVĐ hoang tàn khiến tôi rất xót xa.

Có lẽ, nỗi lòng của bà Hà không hề đơn độc, dọc khu vực SVĐ những ngày này là hình ảnh người dân Cao Bằng các thế hệ, đặc biệt là các cụ cao niên không vội vã đi qua, họ dừng lại rất lâu, ánh mắt dõi theo từng bậc khán đài cũ bị máy móc nhấc lên, bị chở đi, như thể đang nhìn lại từng ký ức tươi đẹp của đời mình gắn bó với nơi đây. Mỗi tiếng động cơ, mỗi lớp bụi bay lên, là một nhịp đập nuối tiếc trong lòng những người con Cao Bằng. Nỗi niềm tiếc nuối khi công trình bị hư hại và tháo dỡ đã minh chứng cho sự gắn bó máu thịt giữa con người và không gian văn hóa, lịch sử này. SVĐ không chỉ là bê tông và sắt thép, nó là nơi lưu giữ tiếng reo hò chiến thắng, là nơi in dấu chân Bác Hồ, là không gian mà các gia đình đã gắn bó cả một đời người.

Ông Nông Thanh Phẩm, Tổ trưởng Tổ dân phố Hợp Giang 8, phường Thục Phán cho biết: Tại cuộc họp tổ dân phố ngay sau cơn bão 11, người dân rất quan tâm và bày tỏ nhiều ý kiến để gìn giữ và phát huy những giá trị lịch sử vốn có của SVĐ. Mong muốn lớn nhất của các hộ dân là SVĐ sớm được quan tâm, khắc phục, xây mới nhưng vẫn giữ nguyên được các giá trị cốt lõi về lịch sử, trở thành biểu tượng văn hóa và thể thao của tỉnh.

Hồn thiêng non nước, xây mới xứng tầm

Trước sự mất mát do thiên tai đối với SVĐ Cao Bằng và hiểu rõ ý nghĩa, tình cảm của nhân dân các dân tộc tỉnh dành cho di tích này, cấp ủy, chính quyền địa phương đã thể hiện quyết tâm hành động mạnh mẽ, kết hợp hài hòa giữa việc khắc phục khẩn cấp và bảo tồn giá trị cốt lõi SVĐ. UBND phường Thục Phán với tinh thần trách nhiệm cao nhất đã khẩn trương ban hành thông báo tạm dừng di chuyển qua đường tránh và tổ chức phá dỡ các hạng mục hư hỏng nặng, nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người dân và quá trình thi công khắc phục SVĐ.

Song song với các biện pháp kỹ thuật khẩn cấp đó, Thường trực Tỉnh ủy đã thể hiện sự quan tâm sâu sắc. Tại Hội nghị lần thứ 6 Ban Thường vụ Tỉnh ủy khóa XX, nhiệm kỳ 2025 - 2030, Ban Thường vụ Tỉnh ủy nhất trí thực hiện công trình Cải tạo, chỉnh trang khu đất SVĐ phường Thục Phán theo trình tự, thủ tục dự án đầu tư công khẩn cấp. Chỉ đạo thiết kế công trình đảm bảo chia thành 3 phân khu chức năng chính: khu tĩnh (không gian văn hóa Hồ Chí Minh), khu động (khu hoạt động cộng đồng), khu cảnh quan hỗ trợ và hạ tầng kỹ thuật, bãi đỗ xe. Lựa chọn mẫu tượng Hồ Chí Minh dựa trên 3 cơ sở: tính phù hợp lịch sử, tính tương đồng về nghệ thuật và tính khả thi về thủ tục. Công trình khi hoàn thành giải quyết dứt điểm tình trạng mất an toàn và ô nhiễm môi trường do các cấu kiện sụp đổ và bùn đất tồn đọng tại khu đất. Hình thành hệ thống hạ tầng thể thao ngoài trời miễn phí cho nhân dân, tạo dựng không gian văn hóa Hồ Chí Minh trang trọng, có giá trị giáo dục và nghệ thuật, trở thành điểm nhấn văn hóa - chính trị của tỉnh.

Từ ngày 16/11/2025, UBND phường Thục Phán triển khai tháo dỡ các hạng mục mất an toàn, triển khai kế hoạch cải tạo Sân vận động.

Ông Đinh Ngọc Viện, nguyên Trưởng Phòng Lý luận chính trị và Lịch sử Đảng, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy (nay là Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy) đã có 50 năm nghiên cứu lịch sử, là một trong những học giả nghiên cứu chuyên sâu về Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Cao Bằng, chia sẻ: Tôi cũng như mọi người dân Cao Bằng đều mong muốn trong quá trình tu sửa, xây dựng lại SVĐ phải dựa trên nguyên tắc tôn vinh ký ức, bảo tồn nguyên trạng hoặc phục dựng một cách tinh tế, đảm bảo công trình mới không chỉ đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật mà còn là nơi lưu giữ vẹn nguyên linh hồn lịch sử di tích, tiếp tục là nguồn động lực tinh thần vô giá cho nhân dân Cao Bằng. Đặc biệt, nên có một bức phù điêu tái hiện lễ mít tinh trọng đại ngày 21/2/1961, khi Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện và căn dặn đồng bào các dân tộc Cao Bằng. Bức phù điêu sẽ khắc họa lại khoảnh khắc thiêng liêng, góp phần làm sống dậy không khí lịch sử hào hùng của buổi lễ năm xưa.

Việc xây dựng bức phù điêu ngay trong khuôn viên SVĐ mới sẽ mang lại nhiều ý nghĩa: Giữ gìn và phát huy giá trị lịch sử, luôn nhắc nhở thế hệ hôm nay và mai sau về bài học lịch sử quý báu, về tình cảm đặc biệt của Bác Hồ dành cho Cao Bằng; nâng tầm ý nghĩa di tích, không chỉ là một không gian văn hóa, thể thao mà còn là “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống, một nơi để tưởng nhớ, tri ân. Tạo điểm nhấn văn hóa riêng của miền non nước, tăng thêm vẻ đẹp và chiều sâu văn hóa cho SVĐ mới thu hút sự quan tâm và tự hào của người dân địa phương cũng như du khách. Đồng thời, kết nối quá khứ và tương tai, trở thành cầu nối vững chắc giúp thế hệ trẻ hôm nay và mai sau hiểu rõ hơn về quá khứ, từ đó, thêm động lực để xây dựng tương lai tỉnh phát triển bền vững, xứng đáng với lời căn dặn của Người.

SVĐ Cao Bằng là một di sản vô giá chứa đựng ký ức, niềm tự hào và những dấu ấn lịch sử sâu đậm của nhân dân các dân tộc tỉnh. Chính vì thế, việc "hồi sinh" SVĐ không chỉ là trách nhiệm quản lý hành chính mà còn là mệnh lệnh từ trái tim cộng đồng. Mong rằng, công trình xây dựng lại SVĐ thời gian tới sẽ sớm triển khai thực hiện hiệu quả, là nhịp cầu vững chắc, kết nối quá khứ hào hùng với tương lai phát triển bền vững, nơi tiếng reo hò vui mừng trước những đổi thay, thành tựu đất nước của thế hệ hôm nay sẽ hòa vang trên nền ký ức hào hùng của cha ông.

Thúy Hằng