Sản xuất nông nghiệp sạch - hướng đi bền vững

Thành viên Hợp tác xã điều hữu cơ trảng cỏ Bù Lạch (xã Thọ Sơn, tỉnh Đồng Nai) tham quan mô hình trồng cà phê xen dưới tán điều. Ảnh: Vũ Thuyên

Sản xuất nông nghiệp sạch, hữu cơ trở thành hướng đi tất yếu, bền vững trong giai đoạn hiện nay.

Hướng đi đúng

Ổi Trân Châu ruột đỏ gốc Đài Loan là một trong những cây trồng chủ lực ở xã Tân Quan (tỉnh Đồng Nai) hơn 10 năm nay. Với chất lượng thơm ngon, giòn và màu sắc bắt mắt, được người tiêu dùng ưa chuộng, tiêu thụ khắp nơi trong nước, loại cây trồng này là “chìa khóa” để tạo việc làm ổn định, nâng cao thu nhập cho người dân. Tuy vậy, để tạo dựng được sản phẩm sạch, đảm bảo phát triển bền vững, các nông hộ không ngừng đổi mới tư duy, xây dựng thương hiệu ổi Trân Châu phù hợp với xu thế hội nhập.

Bà Chu Thị Mai Là, Chủ nhiệm THT trồng ổi xã Tân Quan chia sẻ: “Những năm trước, việc tiêu thụ sản phẩm ổi Trân Châu dễ dàng. Tuy nhiên, càng về sau, thị trường càng quan tâm đến sản phẩm sạch, an toàn và yêu cầu phải có giấy chứng nhận, nguồn gốc xuất xứ. Từ đó, tôi quyết định thành lập THT trồng ổi để gây dựng thương hiệu ổi Trân Châu”.

Xuất xứ từ Đài Loan (Trung Quốc) nhưng ổi Trân Châu phù hợp với chất đất của vùng Tân Quan và cho năng suất cao, chất lượng vượt trội. Vì vậy, từ một vài hộ ban đầu, đến nay, THT trồng ổi đã thu hút hàng chục thành viên tham gia với diện tích khoảng 100ha. Qua thời gian gầy dựng thương hiệu, sản phẩm ổi Trân Châu đã có chứng nhận VietGAP, chứng nhận OCOP (Chương trình Mỗi xã một sản phẩm) 3 sao năm 2022 và năm 2023 được chứng nhận Sản phẩm tiêu biểu của tỉnh Bình Phước trước đây.

Bên cạnh đó, THT này còn đẩy mạnh chuyển đổi số, sản phẩm luôn đầy đủ tem, nhãn mác nên khách hàng muốn biết nguồn gốc ổi Trân Châu chỉ cần quét mã QR sẽ có đầy đủ thông tin khi tìm hiểu để mua sản phẩm. Với việc được chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao cùng với việc sẽ gắn mã vùng trồng không chỉ cung ứng cho thị trường trong nước mà còn mở ra cơ hội xuất khẩu ở nhiều nước trên thế giới.

Cũng giống như nhiều địa phương khác, những năm trước, giá hồ tiêu xuống thấp cộng với nhiều loại dịch bệnh khiến nhiều hộ nông dân ở xã Phước Sơn (tỉnh Đồng Nai) không còn mặn mà, yên tâm với loại cây trồng này. Tuy nhiên, sau khi được vận động tham gia HTX Tiêu sạch, các nông hộ trên địa bàn xã đã yên tâm bám trụ, tích cực chăm sóc theo quy trình, giúp năng suất, chất lượng cao hơn trước.

Ông Hoàng Văn Đình, Chủ tịch Hội Nông dân xã Phước Sơn cho biết: Những năm trước, bà con bón phân hóa học, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không đúng quy trình, liều lượng dẫn đến cây tiêu bị chết. Để ổn định sản xuất, Hội Nông dân xã đã vận động bà con vào HTX Tiêu sạch liên kết với Công ty TNHH Chế biến gia vị Nedspice - Việt Nam để họ hướng dẫn về quy trình chăm sóc, bón phân, xử lý sâu bệnh trên cây; tuyệt đối không dùng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học, các chất cấm mà chỉ bón phân chuồng, xịt thuốc sinh học để tạo cho vườn tiêu sạch, đẹp, xanh tốt, năng suất, chất lượng cao. Tiêu sạch được HTX liên kết với Công ty TNHH Chế biến gia vị Nedspice - Việt Nam bao tiêu 100% sản phẩm đầu ra với cam kết giá cao hơn thị trường.

“Từ thành công của HTX Tiêu sạch, đến nay, Phước Sơn đã thành lập thêm 4 HTX sản xuất sạch theo hướng hữu cơ, tạo chuỗi giá trị để cung ứng cho thị trường, đem lại giá trị kinh tế cao. Từ tiềm năng này, Đại hội Đại biểu Đảng bộ xã Phước Sơn nhiệm kỳ 2025-2030 đã đề ra chương trình đột phá đẩy mạnh khai thác lợi thế để phát triển kinh tế nông nghiệp, ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn, xây dựng thương hiệu hàng hóa và liên kết tiêu thụ sản phẩm gắn với du lịch trải nghiệm” - ông Hoàng Văn Đình chia sẻ.

Giá trị kinh tế từ xuất khẩu

Sau nhiều năm gắn bó với cây cà tím Nhật tại tỉnh Lâm Đồng, chàng thanh niên trẻ Nguyễn Văn Huy đã mạnh dạn đưa loại cây trồng này về vùng đất quê nhà ở xã Đồng Phú (tỉnh Đồng Nai) trồng thử nghiệm hơn một năm nay. Điều đáng nói, hàng chục hécta đất trồng cà tím lại là đất thuê nông trường cao su nhưng đã tạo nguồn thu hàng ngàn tấn phục vụ chế biến xuất khẩu đem lại giá trị kinh tế lớn.

Cà tím Nhật là loại cây trồng ngắn ngày, xuống giống 45 ngày cho thu bói và nếu chăm sóc tốt có thể thu hoạch liên tục từ 4-6 tháng với năng suất đạt từ 60-80 tấn/hécta.

Anh Huy cho biết: “Sau thời gian ngắn trồng thử nghiệm, tôi nhận thấy cây cà tím rất phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng ở Đồng Nai, cùng với đó là chu kỳ sinh trưởng, phát triển ngắn nên có thể tận dụng bất kỳ khu đất nào để trồng, chăm sóc”.

Chỉ hơn một năm trồng thử nghiệm, đến nay, mô hình trồng cà tím Nhật của anh Nguyễn Văn Huy đã nhân rộng quy mô 50ha. Sản phẩm cà tím sau khi thu hoạch được cung ứng cho đối tác chế biến xuất khẩu sang Nhật Bản với giá cố định nên không lo lắng về đầu ra, nhưng phải tuân thủ nghiêm ngặt quy trình sản xuất sạch.

Với hiệu quả kinh tế vượt trội cùng với kinh nghiệm lâu năm nên anh Huy cho biết: Sẽ sẵn sàng phối hợp chuyển giao kỹ thuật trồng, chăm sóc cũng như kết nối tìm đầu ra cho người dân nếu thực sự quyết tâm đầu tư loại cây trồng này.

Ông Bùi Văn Tất, Chủ tịch Hội Nông dân xã Đồng Phú cho biết: Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ xã Đồng Phú nhiệm kỳ 2025-2030 về chuyển đổi mô hình sản xuất sang nông nghiệp sạch, hữu cơ, công nghệ cao, Hội Nông dân xã đang tiến hành khảo sát tình hình thực tế từ cơ sở để nhân rộng mô hình hay, cách làm hiệu quả, trong đó có mô hình trồng cà tím Nhật của anh Huy. Bởi Đồng Phú có diện tích đất nông nghiệp lớn, bằng phẳng nên từng bước hình thành vùng chuyên canh gắn với liên kết tiêu thụ bền vững, đặc biệt là phục vụ xuất khẩu.

Không chỉ ứng dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng tăng năng suất, chất lượng mà để đáp ứng nhu cầu thị trường khó tính, những năm qua, hàng trăm hộ dân xã Thọ Sơn (tỉnh Đồng Nai) đã chủ động sản xuất theo chuỗi giá trị theo hướng hữu cơ. Đó cũng là lý do hình thành nên HTX Điều hữu cơ trảng cỏ Bù Lạch, xã Thọ Sơn năm 2022.

Tìm được hướng đi đúng nên chỉ trong thời gian ngắn, HTX Điều hữu cơ trảng cỏ Bù Lạch đã thu hút 220 thành viên người dân tộc thiểu số tham gia với diện tích trên 1,2 ngàn hécta điều, trong đó đạt chuẩn châu Âu 500ha, trồng xen rau nhíp 200ha.

Với người nông dân dân tộc thiểu số, ngoài được giao lưu học hỏi kinh nghiệm sản xuất, việc tham gia vào HTX Điều hữu cơ trảng cỏ Bù Lạch đã mở ra một hướng đi mới, không chỉ được hưởng nhiều quyền lợi mà còn là chỗ dựa tin cậy để tạo sản phẩm chất lượng, phát triển theo hướng bền vững.

Bà Thị Khưi, Giám đốc HTX Điều hữu cơ trảng cỏ Bù Lạch cho biết: Nhờ vùng nguyên liệu sạch nên những năm qua HTX được 4 đối tác ở châu Âu ký kết bao tiêu sản phẩm. Riêng vụ điều năm 2025, HTX xuất khẩu được 1,5 ngàn tấn điều thô với giá 45 ngàn đồng/kg, cao hơn nhiều so với bán ở thị trường trong nước. Sản xuất hữu cơ sạch nên sau khi thu hoạch vụ điều hằng năm, các thành viên HTX tiếp tục thu hoạch rau nhíp dưới tán cây điều. Đây là loại rau rừng đặc sản của cộng đồng các dân tộc S’tiêng, M’nông, Châu Mạ trên vùng cao Thọ Sơn. Trước đây, loài rau này sinh tồn trong những cánh rừng nguyên sinh, thế nhưng trong những năm gần đây, loài rau này lại “tái sinh” trong các vườn điều hữu cơ nên đã tạo ra nguồn thu mới cho người nông dân.

Vũ Thuyên