Sáng đèn những lớp học bên sông

Thiếu tá Hơ Văn Di, Đội Vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Trung Lý, phụ trách đứng lớp xóa mù bản Cánh Cộng, xã Trung Lý.

Chiều ngả bóng, Đại úy Sùng A Ư, Đội trưởng Đội vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Trung Lý, đứng phía bên này sông Mã cất tiếng gọi đò. Chỉ chừng dăm phút sau, chúng tôi đã chạm bờ sông phía bên kia. Từ bến đò, chúng tôi men theo con đường trơn trượt đến tổ công tác liên ngành số 5 và số 6 tại bản Cánh Cộng. Đây là nơi làm việc, sinh hoạt của 6 cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Trung Lý được giao phụ trách các bản: Cá Giáng, Cánh Cộng, Tà Cóm.

Bữa cơm chiều đã dọn sẵn, Thiếu tá Hơ Văn Di nói với đồng đội: “Anh em mình ăn cơm sớm rồi khẩn trương ra lớp. Mấy hôm nay mưa gió, bà con không đi làm nên sẽ đi học sớm”. 3 tháng trước, Đồn Biên phòng Trung Lý phối hợp với Hội LHPN xã Trung Lý và Trường Tiểu học Trung Lý 2 mở lớp xóa mù chữ cho người dân bản Cánh Cộng. Tham gia lớp xóa mù có 28 học viên, chủ yếu là các mẹ, các chị em gái có độ tuổi từ 16 đến 58. Nhà trường hỗ trợ phòng học, bàn ghế và giáo án, Thiếu tá Hơ Văn Di phụ trách đứng lớp.

Hơn 18 giờ 30 phút, chị Sung Thị Dung, lớp trưởng, cầm theo vở, bút và gọi thêm nhiều chị em khác đi học. Từng nhóm chị em cầm đèn pin cùng nhau đến lớp. Mẹ đi học buổi tối nên những đứa trẻ cũng theo tới lớp. Đứa nhỏ thì ngồi cùng mẹ, ngủ trên lưng, đứa lớn thì lấp ló bên cửa sổ nhìn các bà, các mẹ, các chị học chữ.

Bắt đầu buổi học, Thiếu tá Hơ Văn Di lần lượt viết các chữ cái, con số lên bảng. Sau đó, anh yêu cầu các học viên tập viết theo mẫu, rồi đọc lại chữ cái hôm trước đã học. Anh đi từng bàn, kiểm tra từng nét chữ của từng người. Chữ viết ai nguệch ngoạc chưa tròn, anh cầm tay nắn nót lại từng nét. Để buổi học bớt khô khan, cứng nhắc, anh lại góp vui bằng những câu chuyện gắn với xây dựng đời sống văn hóa mới, phát triển sản xuất giúp các bà, các mẹ, các chị có thêm hiểu biết áp dụng vào thực tiễn.

Ở lớp có bà Hờ Thị Mai, 59 tuổi, là học viên lớn tuổi nhất nhưng hầu như chưa nghỉ học ngày nào. Bà quyết tâm đi học để làm gương cho con cháu. Những ngày đầu, tay cứng như nhánh cây rừng, bà viết không rõ chữ, hàng trên hàng dưới lộn xộn. Bà đọc dãy số cũng vậy, cả trăm lần vẫn chưa thuộc hết từ 1 đến 10. Kiên trì từng chút một, vừa học vừa thực hành, bà viết được tròn trịa tên mình “Hờ Thị Mai”. Hai tháng sau, bà Mai đã đánh vần rõ ràng các câu từ và thành thạo các phép tính cộng trừ nhân chia. "Trước đây, tôi chỉ có thể giao tiếp với người khác bằng tiếng Mông. Nay, tôi đã đọc, nghe và hiểu tiếng phổ thông" - bà Mai khoe.

Khi các học viên bắt đầu đọc, viết khá hơn cũng là lúc Thiếu tá Hơ Văn Di lồng ghép tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đến mọi người. Anh còn mang tới lớp những tờ rơi tuyên truyền Luật Biên giới quốc gia, Luật Biên phòng Việt Nam, các nghị quyết, hiệp định và quy chế quản lý biên giới, giúp bà con hiểu rõ giá trị thiêng liêng của chủ quyền lãnh thổ.

Xã Trung Lý có 15 bản, trong đó có 11 bản người Mông. Các bản: Cá Giáng, Cánh Cộng, Tà Cóm là nơi xa xôi, hẻo lánh và khó khăn nhất. Muốn nâng cao dân trí, cải thiện dân sinh, bà con phải biết chữ, nghe được tiếng phổ thông mới hiểu được các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và vươn lên thoát nghèo. Với mục tiêu giúp người dân biết đọc, biết viết và tính toán đơn giản, Đồn Biên phòng Trung Lý dạy học viên theo giáo trình xóa mù chữ của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Cuối năm 2009, lớp học xóa mù đầu tiên được mở tại bản Tà Cóm. Hơn 16 năm qua, Thiếu tá Hơ Văn Di đã cùng cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Trung Lý mở 6 lớp xóa mù chữ, với hơn 400 học viên tại các bản: Khằm 1, Khằm 2, Tà Cóm, Pá Búa, Cánh Cộng, Cá Giáng tham gia. Thiếu tá Nguyễn Văn Thiện, Chính trị viên Đồn Biên phòng Trung Lý, chia sẻ: “Việc triển khai các lớp học xóa mù trên địa bàn đơn vị đứng chân thời gian qua đã nhận được sự đồng tình ủng hộ của bà con dân bản và được cấp ủy, chính quyền địa phương ghi nhận, đánh giá cao. Thông qua các lớp học đã phần nào nâng cao trình độ dân trí trên địa bàn khu vực biên giới”.

Sau mỗi lớp học xóa mù chữ, không ít học viên đã biết áp dụng kiến thức vào thực tế cuộc sống. Từng bước, ánh sáng văn hóa đang về với vùng đất nhiều “không” này. Từng ngôi nhà kiên cố lần lượt dựng lên, trẻ em được đến trường với tương lai rộng mở và người dân dần biết thay đổi nếp nghĩ, cách làm.

Bài và ảnh: Tăng Thúy