Giáo dục nghệ thuật - nền tảng hình thành công dân toàn diện

Cô Nguyễn Thị Thanh Thảo cùng học sinh học đàn Ghi - ta. Ảnh: NVCC.

Trong định hướng đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, việc trang bị kiến thức văn hóa - nghệ thuật và thể dục - thể thao được đặt ở vị trí chiến lược, hướng đến xây dựng thế hệ công dân Việt Nam phát triển toàn diện trong kỷ nguyên mới.

Nghệ thuật - liều thuốc cân bằng và nuôi dưỡng cảm xúc học đường

Theo cô Nguyễn Thị Thanh Thảo, giáo viên Âm nhạc, Phó Bí thư Đoàn Trường THPT chuyên Trần Văn Giàu (tỉnh Tây Ninh), trong chương trình giáo dục phổ thông mới, nghệ thuật giữ vai trò cốt lõi trong việc phát triển phẩm chất, năng lực và cảm xúc thẩm mỹ cho học sinh.

"Nghệ thuật không chỉ là môn học giải trí, nó còn là nền tảng để kiến tạo thế hệ công dân vừa có năng lực tốt và vừa có tâm hồn sâu sắc trong kỷ nguyên 4.0. Giáo dục nghệ thuật góp phần vào việc hình thành phẩm chất, năng lực thẩm mỹ, kích thích tư duy sáng tạo và phát triển kĩ năng cộng đồng cao cho học sinh", cô Thảo chia sẻ.

Thực tế giảng dạy cho thấy, ở trường chuyên với áp lực học tập cao, những tiết học âm nhạc là liều thuốc tinh thần quý giá. Học sinh được giải tỏa căng thẳng, làm mới năng lượng và giữ được sự hứng khởi trong học tập, giúp các em ổn định hơn về các vấn đề mặt tâm lý.

Cô Thảo cho biết, nhiều học sinh ban đầu còn rụt rè, nhút nhát, nhưng nhờ tham gia biểu diễn, hát tập thể, các em dần tự tin hơn, dám thể hiện bản thân trước đám đông.

Nghệ thuật không chỉ tạo niềm vui, mà còn giúp học sinh mở rộng hiểu biết văn hóa, nuôi dưỡng lòng nhân ái và tình yêu quê hương.

Hoạt động nghệ thuật của học sinh tại Trường THPT chuyên Trần Văn Giàu. Ảnh: NTCC.

"Ngoài ra, việc tìm hiểu các bài hát trong và ngoài nước mang tính lịch sử, văn hóa, sẽ giúp các em bồi đắp thêm tình yêu quê hương và lòng nhân ái với con người. Các em thêm yêu đất nước mình, đồng thời tôn trọng và hiểu thêm về văn hóa nghệ thuật nước bạn", cô Thảo nói.

Bên cạnh đó, học sinh được phát triển về mặt tư duy sáng tạo, rèn luyện trí nhớ tốt qua việc học lý thuyết âm nhạc, đọc nhạc.

Đặc biệt, những buổi biểu diễn ở lớp hay ở trường luôn đòi hỏi các em phải có tính sáng tạo, tư duy cao để dàn dựng và thể hiện ý tưởng độc đáo của mình.

Chiến lược phát triển lâu dài

Tại Trường THPT chuyên Trần Văn Giàu, hoạt động giáo dục nghệ thuật được tổ chức bài bản và liên tục. Đoàn trường duy trì chuỗi chương trình văn nghệ định kỳ, từ sân khấu nhỏ như văn nghệ chào cờ đầu tuần đến các sự kiện lớn như lễ khai giảng, tổng kết năm học hay kỷ niệm các ngày lễ lớn.

Mỗi dịp là một cơ hội để học sinh rèn luyện kỹ năng biểu diễn, làm việc nhóm và tinh thần trách nhiệm.

Cùng với đó, nhà trường phát triển các cuộc thi sáng tạo nghệ thuật như thiết kế lồng đèn, làm video clip, tập san, nhằm kích thích tư duy và óc sáng tạo.

Hệ thống câu lạc bộ nghệ thuật gồm các ban hát, nhảy, nhạc cụ trở thành không gian kết nối học sinh cùng đam mê, có sự hướng dẫn chuyên môn của giáo viên âm nhạc.

"Với sự đồng hành của thầy cô, CLB không chỉ rèn luyện năng khiếu mà còn giúp học sinh học cách kỷ luật, kiên trì và làm việc nhóm, những kỹ năng quan trọng cho hành trình trưởng thành", cô Thảo nói.

Học sinh Trường THPT chuyên Trần Văn Giàu gây quỹ ủng hỗ trợ trẻ em khó khăn. Ảnh: NTCC.

Bên cạnh đó, nhà trường cũng lồng ghép các hoạt động nghệ thuật vào hoạt động tập thể lớn như Trại Xuân hay các buổi biểu diễn tại sân trường vào giờ ra chơi để tạo không khí cộng đồng.

Điểm nhấn là Đêm nhạc Gây quỹ Cộng đồng do học sinh tự thực hiện. Toàn bộ lợi nhuận được dùng để hỗ trợ học sinh khó khăn, biến nghệ thuật thành cầu nối yêu thương.

"Khi các em thấy kỹ năng nghệ thuật của mình có thể tạo ra giá trị thật trong đời sống, các em sẽ trân trọng và say mê hơn với môn học này", cô Thảo chia sẻ.

Để nghệ thuật không còn là "môn phụ"

Từ trải nghiệm thực tế, cô Thảo cho rằng, việc dạy và học nghệ thuật chỉ thật sự hiệu quả khi có sự đầu tư đồng bộ về phòng học, nhạc cụ và kinh phí tổ chức hoạt động.

"Âm nhạc là môn học tốn kém, do đó sự hỗ trợ của nhà trường, Sở GD&ĐT và Bộ GD&ĐT rất cần thiết. Nếu học sinh có đủ điều kiện thực hành, được chơi và được biểu diễn, các em sẽ học được nhiều hơn những bài học về nhân cách và tinh thần sáng tạo", cô nhấn mạnh.

Bên cạnh nghệ thuật, thể dục - thể thao cũng được xem là “trụ cột” để nâng cao chất lượng học sinh.

Thể thao giúp học sinh duy trì thể lực dẻo dai, đảm bảo các em có đủ sức khỏe để học tập và phát triển tầm vóc tối ưu. Thể thao còn giúp học sinh rèn luyện kỹ năng lãnh đạo và quản lý đội nhóm, tư duy chiến lược.

"Bản thân tôi cũng từng là vận động viên cấp tỉnh lúc còn là học sinh, nên tôi hiểu rõ việc luyện tập kiên trì sẽ chuyển hóa thành tính kỷ luật, ý chí vươn lên và tinh thần đồng đội mạnh mẽ như thế nào", cô Thảo nói.

Học sinh Trường THPT chuyên Trần Văn Giàu chơi bóng rổ. Ảnh: NTCC.

Bên cạnh các CLB nghệ thuật, nhà trường còn có các CLB như Bóng đá, Bóng bàn, Cờ vua, Bóng chuyền,... luôn hoạt động sôi nổi và gặt hái nhiều thành tích. Chính sự kết hợp hài hòa giữa nghệ thuật và thể thao đã tạo nên môi trường giáo dục toàn diện, giúp học sinh phát triển cả thể chất lẫn tinh thần.

Từ thực tế ấy, cô Thảo kiến nghị các cấp quản lý xây dựng chính sách dài hạn về giáo dục nghệ thuật trong nhà trường phổ thông. Bên cạnh việc cập nhật chương trình giảng dạy, cần có cơ chế đầu tư, xã hội hóa hợp lý, tạo điều kiện để các trường có không gian sáng tạo nghệ thuật và thể thao đúng nghĩa.

"Nhiều phụ huynh vẫn nghĩ các môn nghệ thuật, nhất là ở cấp THPT là môn học giải trí, không quan trọng, các bậc phụ huynh hãy nên nhìn nhận khác. Với tình trạng áp lực học tập căng thẳng như vậy, âm nhạc chính là liều thuốc tinh thần quý giá nhất.

Âm nhạc giúp các em được cân bằng, làm dịu tâm hồn sau những giờ học nặng nề. Khi tinh thần thoải mái, sự tập trung tự khắc sẽ tốt hơn. Hơn nữa, nó còn giúp học sinh phát triển tư duy sáng tạo và mạnh dạn, tự tin khi đứng trước người khác - những thứ sẽ giúp các em thành công trong công việc sau này", cô Thảo nhấn mạnh.

Cô Thảo hướng dẫn học sinh chơi nhạc cụ. Ảnh: NVCC.

Nữ giáo viên hy vọng nhà trường, cùng với sự quan tâm và đầu tư sâu sát từ Sở GD&ĐT, Bộ GD&ĐT, tiếp tục tạo điều kiện tốt nhất cho giáo viên và cơ sở vật chất cho nhóm môn học này.

"Đặc thù là môn học cần nhiều thiết bị, nhạc cụ, việc đầu tư cơ sở vật chất cho các tiết học Âm nhạc là hết sức cần thiết. Đây cũng là giải pháp thiết thực giúp học sinh có thêm cơ hội chạm tới thế giới âm nhạc một cách gần gũi và tự nhiên, đồng thời giảm bớt chi phí cho gia đình.

Sự quan tâm hỗ trợ về kinh tế sẽ giúp đẩy mạnh các dự án nghệ thuật nhân văn như Đêm nhạc Gây quỹ,… để học sinh thấy rằng kỹ năng nghệ thuật của mình mang lại ý nghĩa thực tế, đồng thời rèn luyện kỹ năng tổ chức và tinh thần trách nhiệm", cô Thảo nói.

Thùy Linh