Sáng kiến bắc 'nhịp cầu' nối gần người dân với pháp luật

Gần dân - thiết thực - hiệu quả

Khác với hình thức tuyên truyền truyền thống, mô hình diễn đàn hỏi đáp pháp luật lấy người dân làm trung tâm, tập trung vào những vấn đề pháp lý thiết thân như: hộ tịch, đất đai, hôn nhân - gia đình, khiếu nại - tố cáo, thủ tục hành chính... Trước đây, diễn đàn hỏi đáp pháp luật được thị xã Hồng Lĩnh tổ chức định kỳ tại một số phường, thường lồng ghép trong các buổi sinh hoạt cộng đồng và chủ yếu do cơ sở tổ chức. Cùng với sự phát triển của CNTT, mô hình này đã được Phòng Tư pháp thị xã tham mưu xây dựng và phát triển mới với hình thức kết hợp công nghệ số gắn với hình thức đối thoại trực tiếp tại phường Đậu Liêu.

Báo cáo viên pháp luật trả lời tại Diễn đàn hỏi đáp pháp luật. Ảnh: Bình Nguyên

Nhằm cung cấp thông tin pháp lý về các chính sách, quy định pháp luật về quyền thừa kế trong Bộ luật Dân sự, quy định của pháp luật về chứng thực, hộ tịch. Đối thoại để tư vấn trực tiếp, giải đáp vướng mắc các vấn đề pháp lý liên quan đến quy định pháp luật về quyền thừa kế trong Bộ luật Dân sự, quy định về chứng thực, hộ tịch. Tổng hợp các đề xuất, kiến nghị, phản hồi từ người dân, qua đó đề xuất các giải pháp trong xây dựng, hoàn thiện và tổ chức thực hiện pháp luật trên địa bàn. Nhờ ứng dụng CNTT truyền thông mạnh mẽ thông điệp, Diễn đàn “Hỏi - đáp pháp luật” do Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật thị xã, Hội Luật gia thị xã và UBND phường Đậu Liêu phối hợp tổ chức, với chủ đề tập trung vào các lĩnh vực thiết thân như quyền thừa kế, chứng thực và hộ tịch đã thu hút hàng trăm người dân ở tổ dân phố 7, phường Đậu Liêu nói chung và thị xã Hồng Lĩnh tham gia.

Tại diễn đàn, người dân được trực tiếp nêu câu hỏi, phản ánh tình huống thực tế, từ đó nhận được sự tư vấn, giải thích rõ ràng từ các luật gia của Hội Luật gia thị xã, báo cáo viên pháp luật thị xã và công chức chuyên môn. Không khí trao đổi thân thiện, cởi mở giúp người dân mạnh dạn chia sẻ; đồng thời, giúp cơ quan chức năng nắm bắt được những vấn đề nổi cộm, vướng mắc đang tồn tại ở cơ sở. Không mang tính hình thức, diễn đàn đi thẳng vào những tình huống pháp lý cụ thể, thực tế, với 11 câu hỏi đến từ người dân phường Đậu Liêu. Các vấn đề được trao đổi trực tiếp và giải đáp thẳng thắn bởi các báo cáo viên pháp luật, hội viên Hội Luật gia thị xã - những người có chuyên môn sâu và kinh nghiệm thực tiễn. Các nội dung được người dân đặc biệt quan tâm bao gồm: quyền thừa kế theo Bộ luật Dân sự, thủ tục chứng thực giấy tờ, văn bản hành chính, cũng như các quy định liên quan đến đăng ký hộ tịch như khai sinh, khai tử, đăng ký kết hôn, cải chính...

Người dân đặt câu hỏi tại Diễn đàn hỏi đáp pháp luật. Ảnh: Bình Nguyên

Lâu nay, tôi làm thủ tục tặng cho quyền sử dụng đất cho con nhưng mà không chứng minh được vấn đề tài sản chung giữa vợ chồng do không còn giấy đăng ký kết hôn. Đến với Diễn đàn, các vướng mắc được các báo cáo viên, luật gia thị xã giải đáp thấu đáo, hướng dẫn tận tình cách tháo gỡ, tôi rất hài lòng với cung cách phục vụ Nhân dân như thế này. Hy vọng sau khi không tổ chức cấp huyện, hình thành xã mới, những cách làm hay sáng tạo như Diễn đàn này sẽ tiếp tục được nhân rộng để góp phần nâng cao nhận thức pháp luật cho người dân chúng tôi - Chị Phạm Thị Lan, Tổ dân phố 7, phường Đậu Liêu, thị xã Hồng Lĩnh phấn khởi chia sẻ.

Ghi nhậntại Diễn đàn cho thấy, sau khi tham gia, người dân không chỉ hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình mà còn thay đổi hành vi ứng xử pháp lý một cách tích cực. Thay vì “nghe nói”, “truyền miệng” hay xử lý theo cảm tính, nhiều người đã chủ động tìm hiểu pháp luật, thực hiện đúng quy trình, tránh được các tranh chấp, vi phạm không đáng có. Bên cạnh đó, mô hình này còn góp phần nâng cao trách nhiệm giải trình, cải thiện chất lượng phục vụ của chính quyền cơ sở, khi cán bộ trực tiếp lắng nghe và giải đáp các vấn đề “nóng” từ thực tiễn.

Đề xuất nhân rộng - gắn với chuyển đổi số

Từ thành công bước đầu, nhiều ý kiến người dân tham gia Diễn đàn cho rằng, mô hình diễn đàn hỏi đáp pháp luật cần được duy trì thường xuyên, mở rộng đối tượng tiếp cận (học sinh, người lao động, người yếu thế, người cao tuổi...), mở rộng lĩnh vực (đất đai, chính sách xã hội,...) và không gian, thời gian tổ chức, nhất là khi không tổ chức cấp huyện mà còn lại cấp xã, đó là tổ chức vào buổi tối. Đồng thời ứng dụng công nghệ thông tin để triển khai trên các nền tảng mạng xã hội, cổng thông tin điện tử, app di động... nhằm gia tăng tính tương tác, tiện lợi và tiếp cận đa chiều.

Người dân đặt câu hỏi tại Diễn đàn hỏi đáp pháp luật. Ảnh: Bình Nguyên

Phát biểu bế mạc hội nghị toàn quốc lần thứ 11 vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh về mô hình chính quyền hai cấp gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân tốt nhất. Tôi thấy mô hình này là một điển hình, minh chứng cho việc hiện thực hóa chỉ đạo của Tổng Bí thư. Mỗi câu hỏi được giải đáp thấu đáo là một bước nhỏ nhưng chắc chắn trong hành trình đưa pháp luật đến gần hơn với cuộc sống, góp phần xây dựng một xã hội kỷ cương, công bằng và văn minh”, ông Nguyễn Tiến Dũng - nguyên Ủy viên Thường trực HĐND thị xã Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh khẳng định.

Với cách làm linh hoạt, nội dung thiết thực và tinh thần cầu thị, diễn đàn “Hỏi - đáp pháp luật” do cán bộ, công chức ngành Tư pháp, Hội Luật gia thị xã tham mưu tổ chức tại phường Đậu Liêu đã thực sự trở thành nhịp cầu kết nối giữa pháp luật và đời sống, góp phần đưa pháp luật đến gần dân, vì một xã hội ngày càng văn minh, kỷ cương. Đây cũng được xem là một sáng kiến cải cách hành chính hiệu quả cao nếu được đúc kết, nhân rộng nhất là trong bối cảnh không tổ chức cấp huyện, sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã hiện nay.

Trà Giang - Bình Nguyên