Sáng mãi hào khí Khởi nghĩa Nam Kỳ

Thành phố Hồ Chí Minh ngày càng văn minh, hiện đại. (Ảnh HOÀNG TRIỀU)

Tháng 9/1940, phát-xít Nhật đánh vào Lạng Sơn, quân Pháp nhanh chóng đầu hàng Nhật. Trước tình hình trên, từ ngày 21 đến 23/9/1940, Xứ ủy Nam Kỳ đã triệu tập hội nghị tại nhà bà Nguyễn Thị Hương ở làng Xuân Thới Đông thuộc vùng Hóc Môn-Bà Điểm, cái nôi của cuộc Khởi nghĩa Nam Kỳ. Tại hội nghị, lãnh đạo Xứ ủy Nam Kỳ đã nhận định tình hình Pháp gặp nhiều khó khăn, lung lay và hỗn độn, tinh thần suy sụp; còn quân Nhật thì mới vào đặt chân chưa vững. Về phía ta, tổ chức chưa củng cố, phong trào chưa đủ mạnh, nhưng Nhật, Pháp đang đánh nhau cho nên hội nghị cho rằng thời cơ đã đến. Đặc biệt, tình hình quần chúng đang sôi sục đòi hỏi phải khởi nghĩa. Hội nghị đã quyết định tích cực chuẩn bị khởi nghĩa và trao cho Thường vụ quyền ra lệnh khởi nghĩa sớm.

Nghị quyết khởi nghĩa của Xứ ủy Nam Kỳ đã làm nức lòng nhân dân Nam Bộ. Ai ai cũng mong muốn đứng lên vũ trang khởi nghĩa để giải phóng đất nước thoát khỏi ách nô lệ, giành lại quyền tự do độc lập cho dân tộc.

Trong đêm 22 rạng sáng 23/11, cuộc khởi nghĩa nổ ra trong hầu hết các tỉnh của Nam Kỳ từ Gia Định, Chợ Lớn đến Tân An, Mỹ Tho, Vĩnh Long, Cần Thơ, Sóc Trăng, Tây Ninh, Biên Hòa… Khởi nghĩa Nam Kỳ năm 1940 đã đi vào lịch sử với nhiều địa danh, tên tuổi anh hùng, nữ kiệt với những sự kiện như lần đầu tiên xuất hiện cờ đỏ sao vàng năm cánh trước trụ sở của Ban khởi nghĩa tỉnh Mỹ Tho tại đình Long Hưng, ở Chợ Lớn và một số tỉnh khác.

Khi Khởi nghĩa Nam Kỳ thất bại, thực dân Pháp đã triển khai một cuộc đàn áp quy mô và nhân cơ hội xử bắn nhiều cán bộ, chiến sĩ kiên trung của Đảng, trong đó có các đồng chí lãnh đạo Trung ương Đảng, lãnh đạo Xứ ủy Nam Kỳ và phụ trách công tác chỉ huy tại các địa phương với tuổi đời còn rất trẻ như Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ (lúc đó mới 29 tuổi); Tổng Bí thư Hà Huy Tập (35 tuổi); Bí thư Xứ ủy Sài Gòn-Chợ Lớn Nguyễn Thị Minh Khai (31 tuổi) cùng các đồng chí Phan Đăng Lưu, Võ Văn Tần, Nguyễn Hữu Tiến... Đây đều là những chiến sĩ cộng sản trẻ, ưu tú, thuộc thế hệ cán bộ rèn luyện, trưởng thành trong phong trào đấu tranh cách mạng và trong lao tù đế quốc, có những đóng góp tiêu biểu cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc.

Cùng với Khởi nghĩa Bắc Sơn và cuộc binh biến Đô Lương, Khởi nghĩa Nam Kỳ đã trở thành “tiếng súng báo hiệu cho cuộc khởi nghĩa toàn quốc, là bước đầu tranh đấu bằng võ lực của các dân tộc ở một nước Đông Dương”, thể hiện sức mạnh quật cường, lòng tin tưởng và sẵn sàng hy sinh của những đảng viên kiên trung, những người yêu nước trong cuộc đấu tranh giành tự do, độc lập dưới sự lãnh đạo của Đảng, trong đó có sự đóng góp không nhỏ của các thế hệ thanh niên Sài Gòn-Chợ Lớn-Gia Định đã anh dũng chiến đấu và hy sinh.

Qua cuộc Khởi nghĩa Nam Kỳ, Đảng ta đã rút ra những kinh nghiệm quý báu, kiên trì chuẩn bị lực lượng về mọi mặt, để khi các điều kiện đã chín muồi, phát động toàn dân tộc nhất tề đứng lên theo lời kêu gọi Tổng khởi nghĩa của Chủ tịch Hồ Chí Minh lật đổ ách thống trị của chế độ thực dân, phong kiến, làm nên thắng lợi vẻ vang của cuộc Cách mạng Tháng Tám và những chiến thắng lẫy lừng của dân tộc ta trong các cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược.

Phát huy hào khí Khởi nghĩa Nam Kỳ, Nam Bộ kháng chiến và tinh thần Đại thắng mùa Xuân 1975, từ sau ngày đất nước thống nhất, Thành phố Hồ Chí Minh ra sức tham gia khắc phục hậu quả chiến tranh, xây dựng cuộc sống mới, không ngừng phát triển, từng bước trở thành một trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục-đào tạo và khoa học-công nghệ có sức lan tỏa cao của cả nước và khu vực Đông Nam Á.

Bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Thành phố Hồ Chí Minh vừa tổ chức thành công Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Đại hội đã phát huy cao độ tinh thần đoàn kết, dân chủ, đổi mới, sáng tạo, tập trung trí tuệ thảo luận các văn kiện và nhất trí thông qua Nghị quyết Đại hội. Đây là một nghị quyết hội tụ ý chí, khát vọng và quyết tâm chính trị của toàn Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố trong giai đoạn mới.

Đồng chí Trần Lưu Quang, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh nhận định: Bên cạnh những thành quả to lớn và những thời cơ mở ra, thành phố cũng đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức mới. Nếu không có quyết tâm chính trị thật cao, không có sự đổi mới mạnh mẽ trong tư duy lãnh đạo và phương thức hành động thì khó có thể hoàn thành những mục tiêu, nhiệm vụ to lớn mà Nghị quyết Đại hội đã đề ra.

Nguồn lực lớn nhất, quý giá nhất của Thành phố Hồ Chí Minh chính là con người- những con người năng động, dám nghĩ và biết làm những cái mới, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung... đồng chí Trần Lưu Quang chia sẻ. Đó chính là nguồn lực vô giá mà mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân thành phố phải ý thức rõ để từ đó thực hiện trách nhiệm cao cả của mình, chung tay, góp sức xây dựng thành phố bình yên và phát triển.

Trong mỗi giai đoạn phát triển, thành phố luôn biết kế thừa, phát huy giá trị truyền thống tốt đẹp của bao thế hệ cha ông đi trước, tạo thành sức mạnh nội sinh để thành phố vượt qua những thách thức, trở ngại. Chính vì thế, những bài học từ cuộc Khởi nghĩa Nam Kỳ về sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, bài học về thời cơ cách mạng sẽ giúp cho mỗi cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân thành phố giữ vững tinh thần cách mạng tiến công, năng động, sáng tạo, đoàn kết một lòng thực hiện thành công Nghị quyết của Đại hội, đưa thành phố mang tên Bác trở thành một siêu đô thị văn minh, hiện đại, một thành phố đáng sống trong tương lai.

VÕ MẠNH HẢO