Sáng tạo nội dung số: Mảnh đất mới tiềm năng còn nhiều bất cập
Diễn đàn quốc gia "Sáng tạo Nội dung số, Bảo vệ bản quyền số và Quảng cáo số" do Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC và Hội Truyền thông số Việt Nam chủ trì, Trung tâm Nội dung số VTC Now và Liên minh Sáng tạo Nội dung số (DCCA) tổ chức – vừa diễn ra chiều nay (24/4), đã bàn thảo nhiều nội dung về vấn đề này.
Tại hội thảo, ông Trần Đức Thành, Giám đốc Đài truyền hình Kỹ thuật số VTC – một trong những đài truyền hình đi đầu cả nước về chuyển đổi số cho rằng, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghệ lần thứ 4 đang diễn ra rất nhanh, tác động sâu rộng và đa chiều trên phạm vi toàn cầu thì đổi mới sáng tạo nội dung số, triển khai các hoạt động chuyển đổi số ngày càng trở thành nhân tố quyết định đối với năng lực cạnh tranh của mỗi đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân.
Ông Trần Đức Thành cho rằng bên cạnh sự tham gia của các đơn vị báo chí, truyền thông thì các đơn vị phân phối nội dung và các nhà quảng cáo cũng làm hoạt động chuyển đổi số diễn ra nhanh hơn và hiệu quả hơn.
Ông Thành cho rằng, trong thời gian qua, ngành viễn thông, công nghệ thông tin, báo chí, phát thanh, truyền hình tại Việt Nam đã có những bước phát triển nổi bật trong các hoạt động xây dựng hạ tầng kỹ thuật số, sản xuất và kinh doanh trên môi trường số. Cùng với đó, sự tham gia đầy nỗ lực của các đơn vị báo chí truyền thông, các đơn vị sản xuất và sáng tạo, các đơn vị phân phối nội dung và các nhà quảng cáo cũng là điều cần thiết giúp hoạt động chuyển đổi số diễn ra nhanh hơn và hiệu quả hơn.
Cùng chung quan điểm với lãnh đạo Đài Truyền hình kỹ thuật số VTC, ông Vũ Kiêm Văn - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA) cho rằng, sáng tạo nội dung số, bảo vệ bản quyền số và quảng cáo số là những nhân tố chính, liên quan mật thiết với nhau trong Công nghiệp nội dung số. Sự phổ biến của Internet, sự xuất hiện và phát triển mạnh mẽ của các nền tảng số đã làm thay đổi thói quen, hành vi của khán giả khi tiếp cận và thụ hưởng nội dung từ các hình thức truyền thống như truyền hình, radio, báo in,... đang dịch chuyển lên không gian số.
Để bắt kịp xu hướng này, các nhà sản xuất nội dung buộc phải thay đổi tư duy nhằm tạo ra các sản phẩm nội dung số đa dạng ở nhiều lĩnh vực từ tin tức, giải trí, tới thể thao, giáo dục... cho phù hợp với thị hiếu khách hàng và phù hợp với không gian số, thiết bị số. Từ đó, sáng tạo Nội dung số trở thành mảnh đất mới đầy tiềm năng dành cho các nhà sản xuất Nội dung và các nhãn hàng, các doanh nghiệp kinh doanh quảng cáo số.
Ông Vũ Kiêm Văn cho rằng cần tìm ra các giải pháp để thúc đẩy phát triển công nghiệp nội dung số.
Tuy nhiên, “trong dòng chảy phát triển đó, các hoạt động trong lĩnh vực này thường xuyên phát sinh những vướng mắc, bất cập chưa có tiền lệ ở Việt Nam, thậm chí trên quy mô toàn cầu, đặc biệt là việc bảo vệ bản quyền nội dung số và kinh doanh quảng cáo số” – đại diện VDCA nhận định.
Vì vậy, thực tiễn luôn đòi hỏi phải có những phương thức mới trong vận hành và quản lý của cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp sản xuất nội dung, doanh nghiệp quảng cáo cũng như người dùng cuối cùng để có điều chỉnh và hành vi ứng xử phù hợp.
Để giải quyết việc này, theo ông Văn, không chỉ cần sự vào cuộc của các nhà quản lý, hoạch định chính sách, chuyên gia uy tín mà còn cần sự tham gia mạnh mẽ của các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất nội dung số, kinh doanh, khai thác quảng cáo số trong và ngoài nước, để tìm ra các giải pháp để thúc đẩy phát triển công nghiệp nội dung số. Từ đó, giúp doanh nghiệp sáng tạo nội dung số Việt Nam, các nền tảng dịch vụ trung gian, đơn vị cung cấp dịch vụ internet cùng với cơ quan quản lý tìm ra được những phương hướng phối hợp trong tương lai; góp phần xây dựng môi trường kinh doanh lĩnh vực nội dung số phát triển lành mạnh, đúng quy định của pháp luật Việt Nam và hòa nhập vào dòng chảy phát triển toàn cầu.
Những tín hiệu tích cực từ thị trường cho ngành nội dung số Việt Nam
Nhận định về cơ hội cho các doanh nghiệp nội dung số Việt Nam, ông Tạ Mạnh Hoàng - Chủ tịch Liên minh Sáng tạo Nội dung số Việt Nam (DCCA), Tổng Giám đốc Sconnect Việt Nam – đã dẫn ra một loạt số liệu về tiềm năng của thị trường này.
Ông Tạ Mạnh Hoàng chia sẻ về những cơ hội, thách thức và kinh nghiệm để sản phẩm nội dung số Việt Nam có thể chinh phục thị trường quốc tế.
Tính đến tháng 1/2023, nước ta có 77,93 triệu người dùng Internet, tương đương 79,1% tổng dân số, tăng 5,3 triệu so với năm 2022. Số kết nối di động đang hoạt động là 161,6 triệu kết nối, tương đương với 164,0% tổng dân số, tăng 4,7 triệu so với năm 2022. Số người sử dụng mạng xã hội là 70 triệu người tương ứng với 71% dân số Việt Nam, trong đó 68% trên 18 tuổi sử dụng mạng xã hội.
Sự phát triển của các nền tảng xuyên biên giới đã mở ra một thế giới phẳng, cho phép các nhà sáng tạo nội dung số tiếp cận với công chúng một cách dễ dàng hơn. Tại Việt Nam có 66,2 triệu người dùng Facebook; 63 triệu người dùng YouTube; 10,3 triệu người dùng Instagram; 49,86 triệu người dùng TikTok, với khoảng 2 triệu thuê bao Netflix.
Ông Hoàng cũng cho rằng, hành vi tiêu dùng số cũng có sự dịch chuyển đáng kể, trong đó phải kể tới 4 xu hướng ảnh hưởng mạnh mẽ tới hành vi tiêu dùng số: Mua sắm trên mạng xã hội; Trải nghiệm VR/AR (75% người dùng cho biết VR/AR làm gia tăng trải nghiệm trực tuyến của họ; Social video (90% người dùng tương tác với video sau khi xem); Trí tuệ nhân tạo (hơn 100 triệu người sử dụng Chat GPT sau 2 tháng).
Thị trường phim hoạt hình trên toàn cầu cũng tăng trưởng ngoạn mục, ước đạt 391,19 tỉ USD năm 2022 và dự kiến lên tới 587,1 USD vào năm 2030, với tỉ lệ tăng trưởng hàng năm 5,2%.
Chủ tịch Liên minh Sáng tạo Nội dung số Việt Nam đặc biệt nhấn mạnh về lĩnh vực hoạt hình 3D đang tăng tốc phát triển rất nhanh, doanh thu hoạt hình 3D dự kiến tăng đến 47,021 triệu USD vào năm 2030 với CAGR là 12,5% từ 2022 - 2030. Thị trường Bắc Mỹ dẫn đầu với thị phần chiếm hơn 37,4% vào năm 2021; Asia-Pacific dự kiến tăng với CAGR hơn 13,2% (2022 - 2030); Ngành media & entertainment chiếm hơn 34,8% thị phần; Về technique type, 3D modeling chiếm khoảng 30,9% thị phần vào 2021; Sự gia tăng của công nghệ VFX trong motion pictures, là lý do chính khiến gia tăng thị phần hoạt hình 3D.
Diễn đàn thu hút sự tham gia của các nhà quản lý, hoạch định chính sách, chuyên gia và cả các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất nội dung số, kinh doanh, khai thác quảng cáo số trong và ngoài nước.
Ngành công nghiệp nội dung số trên toàn cầu cũng đã có bước phát triển rất nhanh trong nhiều lĩnh vực như truyền thông, công nghệ, thiết kế, nghệ thuật, giải trí, và nhiều lĩnh vực khác. Trong đó, các quốc gia có sự thành công đáng kể như: Trung Quốc (doanh thu 104,2 tỉ USD năm 2022); Mỹ (doanh thu 65,8 tỉ USD năm 2022); Nhật Bản (doanh thu 42,8 tỉ USD năm 2020); Hàn Quốc (gần 1 tỉ USD năm 2022).
Bên cạnh đó, Việt Nam còn có lợi thế về nguồn nhân lực trẻ, với khả năng tiếp cận công nghệ nhanh và tính sáng tạo cao. Nhiều trường tham gia đào tạo thiết kế đồ họa, truyền thông đa phương tiện tại Việt Nam: ĐH FPT, ĐH Phương Đông, ĐH Bưu chính viễn thông, Cao đẳng truyền hình,...
Nguồn nhân lực trẻ: 60% YouTuber Việt Nam dưới 25 tuổi, trong đó 42% dưới 18 tuổi; 70% YouTuber bắt đầu sản xuất nội dung khi còn là học sinh sinh viên.
