Sáp nhập đại học không thể cơ học, đề xuất bỏ đại học vùng
Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng việc sáp nhập đại học không thể làm cơ học vì có thể làm thụt lùi những trường đang phát triển; đồng thời xuất bỏ mô hình đại học vùng do vận hành kém hiệu quả và hạn chế quyền tự chủ.
Nhiều ý kiến cho rằng việc sáp nhập đại học theo kiểu cơ học có thể không giúp trường mạnh hơn, thậm chí làm giảm nội lực. Ảnh minh họa: VGP
Trong phiên họp thảo luận của các đại biểu Quốc hội về dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) vừa qua, ông Nguyễn Quang Huân, Đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM cho biết, Tờ trình 819 của Chính phủ cho thấy sự cần thiết sửa đổi Luật Giáo dục đại học để đáp ứng yêu cầu Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị. Trong đó, nghị quyết mới yêu cầu tạo đột phá trong giáo dục đào tạo, xác nhận quyền tự chủ của cơ sở đào tạo, TTXVN đưa tin.
Về việc sáp nhập các trường, ông Huân cho rằng nếu muốn đưa các trường đại học của nước ta vào tốp 100 của thế giới bằng cách sáp nhập cơ học, thì đây không phải là cách hay. Chẳng hạn như Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, khi phát triển mạnh thành một đại học và trong đại học này có nhiều trường con, thì mới trở thành mạnh và mạnh nội lực. Còn nếu chỉ sáp nhập cơ học, vô tình khiến những cơ sở đang phát triển, lại trở thành không thể phát triển, trường lại nhỏ đi vì ít được quan tâm và không còn tự chủ được về tài chính.
Thực tế, một số trường đại học trước đây trước khi sáp nhập rất mạnh, nhưng sau khi sáp nhập lại không còn mạnh vì nhà trường phải tự chủ tài chính. Nguyên do là không còn đủ sinh viên đầu vào đã phải hạ thấp tiêu chuẩn nên cơ sở đó kém đi chứ không phát triển.
Đại học vùng bộc lộ nhiều hạn chế
Một số đại biểu Quốc hội cũng đề nghị tiếp tục nghiên cứu và quy định thêm về mô hình đại học vùng hoặc tái cấu trúc mô hình đại học vùng trong hệ thống cơ sở giáo dục đại học.
Theo ông Nguyễn Văn Thi, đoàn đại biểu Quốc hội Bắc Ninh, mô hình đại học vùng ra đời từ đầu thập niên 90 với mục tiêu liên kết nguồn lực, nhưng nay đã bộc lộ nhiều hạn chế. Các đại học vùng không có ngân sách riêng, không có thẩm quyền điều phối nhân sự hay khoa học công nghệ, dẫn đến việc gia tăng tầng nấc quản lý và thủ tục hành chính.
Thương hiệu của đại học vùng thường mờ nhạt hơn so với các trường thành viên, ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng cạnh tranh và xếp hạng quốc tế.
Ông Thi kiến nghị Quốc hội và cơ quan soạn thảo cần đánh giá kỹ lưỡng sự tồn tại của đại học vùng. Thay vì duy trì một mô hình kém hiệu quả, cơ quan chức năng cần mạnh dạn tổ chức lại hệ thống theo hướng trao quyền tự chủ cho các trường đại học thành viên có bề dày truyền thống, đưa các trường này về trực thuộc Bộ hoặc địa phương quản lý.
Bà Lê Thị Thanh Lam, Đoàn đại biểu Quốc hội Cần Thơ đề xuất tổ chức lại các trường đại học thành viên trong đại học vùng theo mô hình đại học đa ngành với nhiều trường chuyên sâu. Việc bãi bỏ cấp trung gian nhằm thực hiện Nghị quyết 71, tinh gọn bộ máy và tăng quyền tự chủ thực chất cho các cơ sở giáo dục đại học.
