Sau khủng hoảng năng lượng, Bắc Cực có thể là điểm nóng tiếp theo của Nga và EU

Giải thích về đề xuất nêu trên, EU khẳng định động thái này sẽ bảo vệ khu vực khỏi nguy cơ biến đổi khí hậu.

Ảnh minh họa. Nguồn: Getty

Giới quan sát khẳng định, Moscow sẽ không chấp nhận điều này bởi Bắc Cực là khu vực giúp Nga đạt được nhiều lợi nhuận khủng từ việc khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú.

Theo trang CNBC, căng thẳng mới giữa Liên minh châu Âu (EU) và Nga xung quanh vấn đề Bắc Cực sẽ là chủ đề nóng tiếp theo sau khủng hoảng khí đốt. Vào ngày 13/10, EU đã đưa ra các đề xuất ngăn cấm việc khai thác các mỏ dầu, than và khí đốt mới ở Bắc Cực nhằm bảo đảm khu vực khỏi ảnh hưởng của biến đối khí hậu. Hiện tại, 1/5 lãnh thổ của Nga nằm trên Vòng Bắc Cực – nơi có trữ lượng hydrocarbon cũng như sản lượng cá dồi dào. Nói trên CNBC, Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak nhấn mạnh động thái này của EU không có ý nghĩa.

"Tôi thực sự ngạc nhiên khi nghe về thông tin này. Tại sao Bắc Cực lại là khu vực nằm trong đề xuất ngăn cản hoạt động khai thác khí đốt? Họ có thể đưa ra danh sách một số nơi khác trên thế giới thay vì Bắc Cực", ông Novak nói trên CNBC.

Theo ông Novak, tuyên bố này giống như yêu cầu chúng tôi phải ngừng sản xuất khí đốt ngay vào thời điểm hiện tại và điều đó không hề mang tính thực tế. Các đề xuất của EU đưa ra vào thời điểm căng thẳng giữa khối và Nga đang leo thang liên quan đến khủng hoảng năng lượng, cụ thể là khí đốt tự nhiên. Giá năng lượng tăng vọt khiến nhu cầu sử dụng của châu Âu bị hạn chế.

Trước vấn đề này, Nga cho biết đã tăng cường cung cấp khí đốt cho EU nhưng các nguồn tin khác lại cho rằng Moscow không muốn xuất khẩu khí đốt vì mục đích chính trị, liên quan đến dự án Nord Stream 2. Đáp lại, Moscow đã bác bỏ cáo buộc nước này và khẳng định không có cơ sở để kết luận như vậy.

Tham gia Bắc Cực

CNBC dẫn tin, Bắc Cực liên tục là chủ đề căng thẳng giữa các bên liên quan trong những năm gần đây, đặc biệt trong bối cảnh Moscow âm thầm mở rộng ảnh hưởng chính trị, kinh tế và quân sự tại khu vực.

Không giống như Nga, EU hiện là "người chơi" mới ở Bắc Cực nhưng lại không phải là thành viên của Hội đồng Bắc Cực – diễn đàn liên chính phủ nhằm cung cấp phương tiện thúc đẩy hợp tác, phối hợp cũng như tương tác giữa các quốc gia xung quanh khu vực. Hiện tại, Hội đồng chỉ bao gồm một số nước thành viên của EU là Đan Mạch, Phần Lan và Thụy Điển.

Gần đây, EU đang tìm cách tăng cường vai trò của mình trong khu vực. Trong đề xuất do Ủy ban châu Âu khởi xướng vào ngày 13/10, EU nhấn mạnh, khu vực Bắc Cực đóng vai trò quan trọng chiến lược đối với liên minh châu Âu trong lĩnh vực biến đổi khí hậu, nguyên liệu thô và ảnh hưởng địa chiến lược.

EU khẳng định sẽ tăng cường gắn kết khu vực thông qua việc góp phần duy trì đối thoại, hợp tác hòa bình và mang tính xây dựng trong bối cảnh địa chính trị đang thay đổi. Mục tiêu lâu dài là đảm bảo một khu vực an toàn, ổn định; hỗ trợ phát triển bền vững, toàn diện vì lợi ích của người dân cũng như thế hệ tương lai.

Theo thống kê của Viện Bắc Cực, Bắc Cực hiện là một phần không thể thiếu trong quá trình phát triển kinh tế của nước Nga. Ước tính, khoảng 2 triệu người dân Moscow sinh sống ở khu vực này.

Alexei Chekunkov, Bộ trưởng Bộ Phát triển vùng Viễn Đông và Bắc Cực của Nga cho biết, Bắc Cực là khu vực đóng góp khá lớn vào tăng trưởng kinh tế cho Nga, ước tính chiếm 10% GDP trên cả nước và 20% đối với xuất khẩu. Vì vậy, Moscow ý thức được tính ổn định của khu vực này.

Tuy nhiên, Viện Địa cực Na Uy cũng nhận định, tính bền vững là một thách thức lớn đối với khu vực đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi biến đổi khí hậu. Bắc Cực đang ấm dần lên nhanh hơn 2-3 lần so với mức trung bình toàn cầu trong những năm gần đây.

Ông Novak cho rằng đề xuất của EU có thể sẽ khiến nhiều người sống và làm việc trong khu vực sẽ phải di chuyển đi nơi khác.

"Rất nhiều người dân đang sinh sống ở Bắc Cực và chúng tôi chịu trách nhiệm cung cấp nguồn điện đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của người dân cũng như hoạt động sản xuất. Với động thái từ EU, không lẽ chúng tôi phải dừng mọi hoạt động cho người dân ở khu vực này", ông Novak nhấn mạnh./.

Hồng Nhung