Sau khủng hoảng, ngân hàng kinh doanh bảo hiểm ra sao?

Có đơn vị sụt giảm doanh thu bảo hiểm đến 81%

Thống kê của Vnbusiness tại báo cáo tài chính quý II cho thấy, trong 8 ngân hàng thuyết minh chi tiết doanh thu từ hoạt động bảo hiểm, có đến 7 đơn vị ghi nhận hoạt động này giảm sau 6 tháng đầu năm. Tổng thu nhập từ hoạt động dịch vụ bảo hiểm của 8 nhà băng này đạt khoảng 6.443 tỷ đồng, giảm 32,7% so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo đó, MB - ngân hàng dẫn đầu về hoạt động bảo hiểm dù chưa có thỏa thuận độc quyền cũng ghi nhận khoản thu giảm 17% so với cùng kỳ, mang về hơn 4.194 tỷ đồng, cùng với khoản chi phí cho hoạt động này là 2.600 tỷ đồng, MB lãi được hơn 1.500 tỷ đồng sau nửa đầu năm 2023, giảm 23%.

Được biết, bancassurance (phân phối bảo hiểm qua kênh ngân hàng) là động lực tăng trưởng chính trong mảng dịch vụ của MB. Việc trực tiếp sở hữu 2 công ty bảo hiểm là MIC (MB sở hữu 68,37%) và MB Ageas Life (61%) trong cả hai phân khúc nhân thọ và phi nhân thọ đã đóng góp một phần quan trọng vào lợi nhuận ngân hàng này mỗi năm. Doanh thu từ bảo hiểm của MB tăng rất nhanh trong giai đoạn 2019-2022 và giảm tốc trong 6 tháng đầu năm nay.

MB - ngân hàng dẫn đầu về hoạt động bảo hiểm dù chưa có thỏa thuận độc quyền ghi nhận khoản thu từ bảo hiểm giảm 17% so với cùng kỳ, mang về hơn 4.194 tỷ đồng.

Đứng kế MB về doanh thu bảo hiểm là VPBank. Trong nửa đầu năm, VPBank thu về 1.385 tỷ đồng từ dịch vụ bảo hiểm, giảm 8% so với cùng kỳ và những khoản này vẫn chiếm đến 24% doanh thu từ mảng dịch vụ của ngân hàng.

Các ngân hàng có doanh thu bảo hiểm cao trong hệ thống còn bao gồm Techcombank, VIB và TPBank. Doanh thu mảng này trong nửa đầu năm tại Techcombank và TPBank lần lượt là 290 tỷ đồng và 223 tỷ đồng, đã giảm 53% và 55% so với cùng kỳ. Tương tự, thu từ hoa hồng bảo hiểm của VIB cũng giảm 46%, xuống còn 315 tỷ đồng.

Hiện, Techcombank đang hợp tác với Công ty Bảo hiểm Manulife, TPBank đang phân phối bảo hiểm của Manulife, Sun Life và VIB ký kết thỏa thuận đối tác chiến lược lâu dài với Prudential Việt Nam.

Những ngân hàng có doanh thu bảo hiểm khiêm tốn hơn vẫn ghi nhận sụt giảm mạnh từ khoản này. Theo đó, SeABank ghi nhận khoản thu 46 tỷ đồng, giảm 81% so với cùng kỳ, KienlongBank thu được 11 tỷ đồng, giảm 63%.

Sai phạm khi bán chéo bảo hiểm qua kênh ngân hàng

Bancassurance, sự kết hợp của hai thuật ngữ ngân hàng (bank) và bảo hiểm (Assurance), được xem là “con gà đẻ trứng vàng” cho các ngân hàng những năm gần đây. Loại hình bán chéo này giúp phía bảo hiểm khai thác tệp khách hàng lớn từ ngân hàng, giảm thiểu chi phí mở rộng; còn các nhà băng gia tăng nguồn thu, tận dụng những khách hàng mua bảo hiểm để đẩy mạnh dịch vụ khác.

Tuy nhiên, đến đầu năm nay, "mỏ vàng" của các ngân hàng đang để lộ nhiều vấn đề, nhất là khủng hoảng về niềm tin, khiến doanh thu từ mảng này sụt giảm. Theo kết luận thanh tra được Bộ Tài chính công bố, 4 doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ qua kênh ngân hàng (Prudential, MB Ageas, BIDV Metlife và Sun Life) đều có sai phạm khi bán chéo bảo hiểm qua kênh ngân hàng, nhất là khâu tư vấn của giao dịch viên, nhân viên môi giới.

Bộ Tài chính cho biết, năm 2021, MB Ageas phát hành mới 66.757 hợp đồng bảo hiểm qua ngân hàng. Tình hình hủy bỏ và chấm dứt hợp đồng bảo hiểm sau năm thứ nhất của các hợp đồng bảo hiểm phát hành qua ngân hàng đến 32,4%.

Cũng vào năm 2021, Sun Life phát hành mới 80.117 hợp đồng bảo hiểm qua 2 ngân hàng này. Trong đó, tỷ lệ hủy bỏ và chấm dứt hợp đồng bảo hiểm sau thời gian cân nhắc (năm thứ nhất) của hợp đồng bán qua TPBank lên đến 73%.

Còn tại Prudential, tỷ lệ duy trì hợp đồng sau năm thứ nhất đối với các hợp đồng bán qua ngân hàng (tính theo phí bảo hiểm) là 59%, tương ứng với tỉ lệ hủy, mất hiệu lực năm thứ nhất là 41%.

Để chấn chỉnh sai phạm của hoạt động bancassurance, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh - Giảng viên cấp cao Học viện Tài chính cho rằng, điều quan trọng là phải giải quyết tận gốc vấn đề. Trong thực tế vẫn tồn tại tình trạng ngân hàng đứng "chiếu trên", có vị thế mạnh hơn nhiều so với người đi vay nên mới phát sinh việc ép mua bảo hiểm mới giải ngân.

Vì vậy, cần kiểm soát hoạt động cho vay tại tất cả ngân hàng. Những hồ sơ đáp ứng đủ các điều kiện ràng buộc về mặt tín dụng, phải cho người dân, doanh nghiệp vay một cách đơn giản, thuận tiện. Khi cửa vay vốn rộng mở cho người đủ điều kiện, cửa ép mua bảo hiểm nhân thọ để được giải ngân khoản vay sẽ bị hẹp lại.

Thanh Hồng