Sau phán quyết tại New York: Rắc rối pháp lý sẽ đeo bám ông Trump như thế nào?
Ông Trump có thể không phải chịu hình phạt vì bị kết tội trong vụ án 'tiền bịt miệng', nhưng ông vẫn có thể là tội phạm đầu tiên trở thành tổng thống Mỹ, trong khi các thủ tục tố tụng dân sự chống lại ông vẫn tiếp tục.
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump (giữa) tại phiên xét xử của tòa tối cao New York ngày 11/1/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Khi Tổng thống đắc cử Donald Trump chuẩn bị cho lễ nhậm chức của mình, một số vụ kiện tụng đã xảy ra trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên sẽ theo ông sang nhiệm kỳ thứ hai.
Ngày 3/1, thẩm phán Juan Merchan của Tòa án Tối cao New York cho biết Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ bị tuyên án trong vụ án hình sự chi tiền "bịt miệng" vào ngày 10/1, tức chỉ 10 ngày trước khi ông trở lại Nhà Trắng.
Ông Trump đã ám chỉ rằng ông có kế hoạch đấu tranh để hoãn phiên tòa tuyên án hình sự theo lịch trình này. Trong các bài đăng trên mạng xã hội vào cuối tuần qua, Tổng thống đắc cử Mỹ đã chỉ trích thẩm phán Merchan, nói rằng ông ta nên bị tước tư cách.
Về phần mình, thẩm phán Merchan đã nói rõ rằng ngay cả khi bản án được đưa ra, ông sẽ không đề xuất bất kỳ hình phạt tù hoặc quản thúc tại gia nào. Khi công bố ngày tuyên án, vị thẩm phán ám chỉ rằng ông có kế hoạch cho ông Trump được miễn án vô điều kiện trong vụ án này, cho phép ông được tự do nhưng vẫn phải chịu hồ sơ tội phạm.
Hồi tháng 5/2024, ông Trump đã bị kết án 34 tội danh trọng tội về làm giả hồ sơ kinh doanh liên quan đến vụ khoản “tiền bịt miệng” năm 2016 cho một nữ diễn viên phim người lớn.
Tổng thống Mỹ đầu tiên mang hồ sơ tội phạm khi nhậm chức
Nhưng ngay cả khi không có bất kỳ án phạt thực sự nào, phán quyết của bồi thẩm đoàn cũng đã là hình phạt đối với ông Trump. Việc miễn tội vô điều kiện — trừ khi có phán quyết của tòa án cấp cao bác bỏ phán quyết của bồi thẩm đoàn — vẫn chính thức đánh dấu ông Trump là “người bị kết tội”, là tổng thống Mỹ đầu tiên mang tình trạng đó khi nhậm chức.
Khi được hỏi về các vụ án sẽ tiếp diễn trong nhiệm kỳ tổng thống, giám đốc truyền thông của ông Trump, Steven Cheung, cho biết trong một tuyên bố rằng, công chúng đã trao cho ông Trump một "lệnh” "yêu cầu chấm dứt ngay lập tức việc biến hệ thống tư pháp của chúng ta thành vũ khí chính trị và mọi cuộc săn lùng phù thủy trên mọi phương diện".
Khi ấn định ngày tuyên án và bác bỏ yêu cầu bác bỏ phán quyết của bị đơn, Thẩm phán Merchan không hề nao núng trước các lập luận của ông Trump, bao gồm cả tuyên bố về quyền miễn trừ của tổng thống.
"Bị đơn lập luận rằng việc bác bỏ sẽ 'cải thiện lòng tin của công chúng' vào hệ thống tư pháp hình sự vì bất kỳ hành động nào không phải là bác bỏ hoàn toàn phán quyết đều sẽ ảnh hưởng đến nhiệm kỳ tổng thống", Thẩm phán Merchan viết. Nhưng theo ông, "quan điểm của tòa án lần này thì khác".
Vị thẩm phán viết rằng việc bác bỏ phán quyết của bồi thẩm đoàn "sẽ không giải quyết được những lo ngại mà Tòa án Tối cao nêu ra trong một số vụ án liên quan đến quyền miễn trừ của tổng thống cũng như không phục vụ cho nguyên tắc pháp quyền". Thay vào đó, nó sẽ "làm suy yếu luật pháp theo những cách không thể đo đếm được".
Ông Trump đã bị truy tố 4 lần trong khoảng thời gian vài tháng vào năm 2023, trong đó có hai lần về các cáo buộc liên bang, một lần ở Quận Fulton, bang Georgia và một lần ở New York.
Hai vụ án cấp liên bang đã bị rút lại kể từ khi ông Trump thắng cử, và vụ án ở Georgia đã bị đình trệ trong nhiều tháng. Vào tháng 12 vừa qua, công tố viên quận Fulton, Fani Willis, đã bị xóa khỏi vụ án can thiệp bầu cử chống lại ông Trump và các bị cáo khác, với lý do là mối quan hệ tình cảm của bà với Nathan Wade - công tố viên đặc biệt mà bà đã chọn cho vụ án.
Mặc dù chính sách lâu đời của Bộ Tư pháp chống lại việc truy tố một tổng thống đương nhiệm không áp dụng cho các cáo buộc của tiểu bang, nhưng hầu hết các chuyên gia pháp lý đều cho rằng sẽ rất khó để theo đuổi vụ kiện chống lại ông Trump ở Georgia khi ông còn tại nhiệm.
Loạt rắc rối pháp lý dân sự vẫn bủa vây
Nhưng ông Trump rất có thể sẽ tiếp tục phải đối mặt với các thủ tục tố tụng dân sự. Gần đây, ông đã thua trong một phiên tòa liên bang mới trong vụ kiện do nhà văn E. Jean Carroll ở New York tiến hành. Vụ kiện đó tập trung vào tuyên bố của bà Carroll rằng ông Trump đã tấn công tình dục bà cách đây nhiều thập kỷ trong phòng thay đồ của một cửa hàng bách hóa.
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump (giữa) tại phiên xét xử của tòa án New York ngày 4/10/2023. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Bên cạnh đó, Tổng chưởng lý New York, Letitia James, cho biết bà sẽ không tìm cách bác bỏ một phán quyết gian lận dân sự riêng biệt trị giá 486 triệu USD đối với ông Trump, và đã nhấn mạnh ý định của bà trong một lá thư gửi vào tháng trước cho luật sư của ông Trump, John Sauer, người được tổng thống đắc cử chọn làm Tổng chưởng lý (Bộ trưởng tư pháp).
Tòa phúc thẩm dự kiến sẽ sớm ra quyết định về việc có ủng hộ phán quyết trước đó hay không – một phán quyết được đưa ra sau phiên tòa xét xử ông Trump với cáo buộc thao túng giá trị tài sản ròng và nói dối về giá trị tài sản của mình để nhận được các điều khoản thuận lợi hơn cho các khoản vay.
Ngoài ra còn có 8 vụ kiện dân sự cáo buộc ông Trump kích động những người ủng hộ xông vào Tòa nhà Quốc hội vào ngày 6/1/2021, trong khi chiến thắng của Tổng thống Biden đang được phiên họp chung của Quốc hội chứng nhận.
Trong vụ án hình sự ở New York, các luật sư của ông Trump đã thành công trong việc đẩy bản án qua Ngày bầu cử. Nhưng nhóm luật sư - do Todd Blanche, người được ông Trump đề cử làm phó tổng chưởng lý, và Emil Bove, đề cử phó tổng chưởng lý chính - đã lập luận rằng vụ án nên được bác bỏ nhanh chóng, viện dẫn chiến thắng vào tháng 11 của ông Trump và quyền miễn trừ rộng rãi mà Tòa án Tối cao Mỹ đã cấp cho các tổng thống đối với các hành vi chính thức được thực hiện khi còn đương nhiệm.
