Sầu riêng chưa chín, nỗi lo đã đầy vườn ở Đắk Lắk

Lo đầu ra bấp bênh vì cơm sầu riêng sượng nước

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk có khoảng 41.000ha sầu riêng, với sản lượng dự kiến năm nay đạt khoảng 400.000 tấn.

Dù chưa chính thức bước vào vụ thu hoạch, nhiều nông dân trồng sầu riêng tại Đắk Lắk đã thấp thỏm lo âu trước nguy cơ chất lượng trái bị ảnh hưởng nghiêm trọng do mưa nhiều kéo dài. Không chỉ vậy, thị trường tiêu thụ cũng ngày càng khắt khe hơn về các tiêu chuẩn, khiến đầu ra cho loại nông sản này thêm phần khó khăn.

Ông Đặng Phúc Quyền (trú tại xã Quảng Phú, tỉnh Đắk Lắk) lý giải, thời tiết năm nay diễn biến thất thường, mưa lớn kéo dài suốt khoảng 2 tháng qua, đúng vào giai đoạn trái sầu riêng, đặc biệt là giống Ri6 và Musang King đang trong quá trình chuyển hóa tinh bột thành đường.

Đây là thời điểm cây rất cần ánh nắng, nhưng mưa liên tục khiến cơm sầu riêng không thể lên đường, dẫn đến tình trạng bị sượng, nhão, nhạt vị, đồng thời không có màu sắc như mong muốn.

Nhiều vườn sầu riêng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đang chuẩn bị bước vào mùa thu hoạch.

Cũng theo ông Quyền, những năm trước, sầu riêng Musang King là loại giống có giá trị cao, được thu mua với giá từ 80.000-85.000 đồng/kg. Tuy nhiên, năm nay, nhiều thương lái chẳng mặn mà.

"Chỉ còn khoảng một tuần nữa là vườn sầu riêng Musang King của gia đình tôi đến kỳ thu hoạch. Thế nhưng, đến thời điểm hiện nay, vẫn chưa thấy ai chịu chốt giá. Hơn nữa, năm nay, số lượng thương lái đi tìm kiếm, thăm vườn sầu riêng cũng ít hơn so với mọi năm", ông Quyền tỏ ra lo lắng.

Tương tự, ông Trần Văn Ngoan (SN 1969, trú tại xã Quảng Phú) cho hay, cách đây vài ngày, có thương lái vào thăm vườn sầu riêng Ri6 của gia đình ông và trả giá 27.000 đồng/kg. Thế nhưng, sau khi kiểm tra thấy cơm bị sượng nước, thương lái đã bỏ đi, không mua nữa.

Còn theo ông Nguyễn Văn Tương (SN 1960, trú tại xã Ea Kiết, tỉnh Đắk Lắk), hiện nay vườn sầu riêng Ri6 của gia đình ông cũng đã bắt đầu rụng trái chín và đến thời điểm thu hoạch. Những ngày qua, nhiều thương lái đã đến xem vườn nhưng chỉ trả giá từ 28.000-30.000 đồng/kg, thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm ngoái (trên 40.000 đồng/kg).

Hiện nay, toàn tỉnh Đắk Lắk có khoảng 41.000ha sầu riêng, với sản lượng dự kiến năm nay đạt khoảng 400.000 tấn.

Là một thương lái thu mua sầu riêng nhiều năm nay, anh Phạm Văn Thắng (trú tại xã Cư M’gar) nhận định, năm nay các vườn sầu riêng Musang King gần như bị ế ẩm do bị sượng nước hàng loạt. Riêng Ri6, cách đây 10 ngày còn có giá 30.000-33.000 đồng/kg, nhưng giờ chỉ còn khoảng 25.000 – 28.000 đồng/kg.

Giữa bối cảnh ảm đạm nói trên, nhiều vườn sầu riêng Dona vẫn giữ "phong độ", khi được thương lái trả giá từ 60-70.000 đồng/kg.

Bà Nguyễn Thị Đua (SN 1972, trú tại xã Quảng Phú, tỉnh Đắk Lắk) chia sẻ, gia đình bà có hơn 100 cây sầu riêng Dona, dự kiến thu hoạch trên 10 tấn trái trong vụ thu hoạch năm nay. Mới đây, thương lái đã trả giá 72.000 đồng/kg, song gia đình vẫn chưa chốt.

Chuyên gia chỉ rõ nguyên nhân và cách phòng ngừa

Trao đổi với Người Đưa Tin, Tiến sĩ Hoàng Mạnh Cường, Trưởng bộ môn Lâm nghiệp và Cây ăn quả (Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên) cho hay, hiện tượng sượng múi (sượng cơm) trên quả sầu riêng đã diễn ra nhiều năm gần đây.

Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng trái, mà còn tác động tiêu cực đến tiêu dùng và hoạt động xuất khẩu, thậm chí gây tổn hại đến toàn ngành hàng sầu riêng.

Theo Tiến sĩ Hoàng Mạnh Cường, nguyên nhân dẫn đến tình trạng sượng cơm sầu riêng chủ yếu là do mưa nhiều hoặc việc tưới nước quá nhiều, dẫn đến độ ẩm trong đất cao. Không chỉ vậy, việc bón phân có hàm lượng đạm cao cũng làm gia tăng nguy cơ trái sầu riêng bị sượng.

Bà Nguyễn Thị Đua cho biết, vườn sầu riêng Dona của gia đình bà đã được thương lái trả giá 72.000 đồng/kg, song gia đình vẫn chưa chốt.

Để hạn chế tình trạng sượng cơm trên trái sầu riêng, Tiến sĩ Hoàng Mạnh Cường cho rằng, trước tiên cần kiểm soát tốt độ ẩm trong đất. Độ ẩm trong đất duy trì ở mức từ 60-65% sẽ giúp cây phát triển ổn định và giảm nguy cơ sượng trái. Nếu thấp hơn mức này, cây dễ bị rụng trái; ngược lại nếu độ ẩm vượt quá, trái lại dễ bị sượng.

"Hiện nay, trước diễn biến thất thường của thời tiết, việc kiểm soát độ ẩm trong đất là rất khó. Tuy nhiên, về mặt cơ học, khi độ ẩm vượt quá mức 60-65% hoặc mưa nhiều, người dân cần tủ bạt dưới gốc để ngăn lượng nước mưa thấm vào đất và tích tụ trong cây.

Thế nhưng, tỉ lệ độ ẩm này không thể áp dụng đồng đều cho tất cả các vùng trồng, do đặc điểm địa hình khác nhau dẫn đến mức độ ảnh hưởng khác nhau. Chẳng hạn, vùng núi cao, đất dốc thường ít bị ảnh hưởng bởi nước mưa hơn", Tiến sĩ Hoàng Mạnh Cường lý giải.

Do vậy, với các vùng trũng, khu vực đất bằng, người dân cần chủ động đào mương, rãnh sâu để thoát nước nhanh, tránh tình trạng ứ đọng nước trong mùa mưa gây hại cho vườn cây và chất lượng trái khi thu hoạch.

Chuyên gia cho rằng, người nông dân cần rút kinh nghiệm, phải là một chuyên gia, một bậc thầy trên chính vườn cây của mình.

Bên cạnh đó, trước thời điểm thu hoạch khoảng 60 ngày, người dân cần hạn chế sử dụng phân bón có hàm lượng đạm cao, đặc biệt là phân tổng hợp để bón cho sầu riêng, nhằm giảm nguy cơ cơm sầu riêng bị sượng do phân bón.

Tiến sĩ Cường nhấn mạnh: "Người nông dân cần rút kinh nghiệm, phải là một chuyên gia, một bậc thầy trên chính vườn cây của mình, thay vì quá tin vào kinh nghiệm cá nhân hay những thông tin truyền miệng.

Muốn làm được điều đó, bà con cần phải tuân thủ đúng khuyến cáo kỹ thuật của các nhà khoa học. Mặt khác, trong thời gian tới, cần có sự vào cuộc của chính quyền để xây dựng lịch thời vụ chung, áp dụng quy trình sản xuất đồng bộ, nhằm đảm bảo chất lượng trái sầu riêng khi thu hoạch".

Khánh Ngọc