Sau sắp xếp, Thanh tra Chính phủ có thực hiện thanh tra chuyên ngành?

Sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra tập trung, thống nhất

Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 44, sáng 26/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Thanh tra (sửa đổi).

Trình bày tờ trình, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, dự án được thực hiện theo hướng sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra tập trung, thống nhất, tinh gọn về một đầu mối theo hai cấp ở Trung ương và địa phương.

Dự thảo gồm 9 chương và 64 điều, trong đó lược bỏ hoàn toàn quy định về thanh tra bộ, thanh tra tổng cục, cục thuộc bộ, cơ quan thanh tra ở cơ quan thuộc Chính phủ, thanh tra sở, thanh tra huyện, tổ chức và hoạt động của cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành...

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong (Ảnh: Media Quốc hội).

Nêu lý do, ông Phong cho biết việc này nhằm triển khai thực hiện Đề án sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra; kết thúc hoạt động của thanh tra bộ, tổng cục, cục thuộc bộ, thanh tra sở, huyện; không tổ chức thanh tra chuyên ngành ở các bộ, các sở và các cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành chuyển sang thực hiện kiểm tra chuyên ngành.

Dự thảo luật quy định các cơ quan thanh tra gồm: Thanh tra Chính phủ; Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Cơ quan thanh tra trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; Thanh tra Cơ yếu; Cơ quan thanh tra được thành lập theo điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên; quy định cụ thể về Thanh tra Bộ Công an, Thanh tra Bộ Quốc phòng, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước.

Dự thảo luật còn bổ sung nhiệm vụ cho các cơ quan thanh tra trong công tác phòng, chống lãng phí; bổ sung quy định về kiểm soát quyền lực trong hoạt động thanh tra.

Đồng thời, Thanh tra Chính phủ được bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn thanh tra thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân thuộc quyền quản lý của bộ đối với bộ không có thanh tra bộ; thanh tra việc chấp hành pháp luật trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý Nhà nước của bộ không có thanh tra bộ.

Bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn cho thanh tra tỉnh, bao gồm thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, đơn vị, cá nhân thuộc sở và UBND các cấp, thanh tra việc chấp hành pháp luật trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý Nhà nước của các sở.

Lý do bổ sung là vì Thanh tra Chính phủ tiếp nhận thêm chức năng, nhiệm vụ của 12 thanh tra bộ; Thanh tra tỉnh tiếp nhận thêm chức năng, nhiệm vụ của Thanh tra cấp huyện, Thanh tra sở.

Có tiếp tục giữ hai loại hoạt động thanh tra?

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết Ủy ban tán thành sửa đổi toàn diện Luật Thanh tra năm 2022.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng (Ảnh: Media Quốc hội).

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhận thấy, dự thảo luật quy định khái niệm thanh tra cơ bản kế thừa Luật Thanh tra hiện hành, tuy nhiên không quy định cụ thể hoạt động thanh tra bao gồm thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành. Trong các điều, khoản cụ thể của dự thảo cũng không đề cập tới hai loại hoạt động thanh tra này.

Qua thảo luận, một số ý kiến đề nghị làm rõ trong nhiệm vụ của cơ quan thanh tra sau sắp xếp có tiếp tục giữ hai loại hoạt động thanh tra nói trên hay không.

Nếu không còn hoạt động thanh tra chuyên ngành thì có đáp ứng được yêu cầu thực tiễn hay không?

Nếu vẫn duy trì hoạt động thanh tra chuyên ngành thì việc tiến hành hai loại hoạt động thanh tra này theo cùng một trình tự, thủ tục có phù hợp, khả thi không? Thanh tra Chính phủ có thực hiện thanh tra chuyên ngành không?

"Đây là những vấn đề quan trọng cần làm rõ, thống nhất về nhận thức để làm cơ sở cho việc quy định nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của các cơ quan thanh tra cũng như trình tự, thủ tục tiến hành thanh tra", ông Tùng nhấn mạnh.

Góp ý về hệ thống cơ quan thanh tra, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp chỉ ra theo Kết luận số 134 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư thì tiếp tục duy trì tổ chức và hoạt động đối với Thanh tra Bộ Quốc phòng, Thanh tra Bộ Công an, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước, Thanh tra Cơ yếu, Thanh tra Cục An toàn bức xạ và hạt nhân, Thanh tra Cục Hàng hải Việt Nam, Thanh tra Cục Hàng không Việt Nam, Thanh tra Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Qua thảo luận, đa số ý kiến trong Ủy ban tán thành với cách quy định khái quát về các cơ quan thanh tra như dự thảo Luật. Một số ý kiến đề nghị cần bám sát, quy định đúng tên gọi các cơ quan thanh tra theo Kết luận số 134 để bảo đảm thể chế hóa chính xác yêu cầu, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

Tổng thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong trao đổi thêm về những ý kiến liên quan tới nhiệm vụ, quyền hạn.

Theo ông Đoàn Hồng Phong, trong dự thảo luật quy định thống nhất chỉ có một hoạt động là thanh tra, không chia thành thanh tra hành chính, thanh tra chuyên ngành để không bị lẫn sau khi kết thúc hoạt động thanh tra của các sở, ngành.

Về hệ thống các cơ quan thanh tra, ông Phong cho biết lý do không nêu cụ thể 4 cơ quan thanh tra theo điều ước quốc tế như: Thanh tra Cục Hàng hải Việt Nam, Thanh tra Cục Hàng không Việt Nam…vì thực chất thanh tra của các cơ quan này là cấp cục không phải cấp bộ. Tới đây sẽ thể hiện chi tiết trong nghị định, không đưa vào luật.

"Thanh tra Chính phủ sẽ tiếp tục thảo luận với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp để thống nhất, sẽ tiếp thu nếu cần thiết", ông Phong nói.

Hoàng Thị Bích