Saudi Arabia căng mình đón đợt hành hương lớn nhất thế giới

Trong thời gian này, hàng triệu tín đồ Hồi giáo từ khắp nơi trên thế giới bắt đầu cuộc hành hương Hajj đến TP Mecca (Saudi Arabia). Đến giữa tuần qua, giới chức Saudi Arabia cho biết đã có gần 1,5 triệu người lên đường đến thánh địa Mecca.

Hajj là gì?

Hajj là một trong 5 trụ cột của đạo Hồi – các hoạt động cốt lõi định hình đức tin của người Hồi giáo. Năm trụ cột này bao gồm tuyên bố đức tin, cầu nguyện hàng ngày, bố thí, nhịn ăn trong tháng lễ Ramadan và hành hương đến Mecca (Hajj).

Các tín đồ Hồi giáo cầu nguyện quanh Kaaba – ngôi đền linh thiêng nhất của đạo Hồi – tại khu phức hợp Al-Masjid Al-Haram, Mecca (Saudi Arabia) vào ngày 2-6. Ảnh: AFP

Theo tờ The New York Times, các tín đồ Hồi giáo khỏe mạnh, có đủ kinh phí đều mong ước tham gia cuộc hành hương đến thánh địa Mecca ít nhất một lần trong đời.

Hajj diễn ra 1 lần/năm trong một khoảng thời gian tháng cuối cùng của lịch Hồi giáo. Hầu hết người hành hương đều đến Saudi Arabia trước đó khá lâu. Họ tận dụng thời gian để đến thăm thành phố linh thiêng Medina, cầu nguyện tại nhà thờ ở Mecca.

Năm 1987, Saudi Arabia đã đưa ra hệ thống hạn ngạch cấp phép hành hương Hajj cho các quốc gia Hồi giáo. Hạn ngạch này thường dựa trên quy mô dân số của các nước. Ví dụ, Indonesia nhận được hơn 200.000 giấy phép/năm.

Tuy nhiên, tình hình hiện tại cho thấy cầu vượt xa cung. Ở nhiều quốc gia, thời gian chờ đợi có thể kéo dài nhiều năm, thậm chí nhiều thập niên. Và đối với nhiều người Hồi giáo, đặc biệt những người có thu nhập thấp, chi phí xin phép hành hương cao khiến việc hành hương Hajj trở nên ngoài tầm với.

Điều này dẫn đến việc ngày càng nhiều người muốn tham gia cuộc hành hương mà không cần giấy phép chính thức. Nhiều người trong số này đến Mecca bằng thị thực du lịch.

"Hành trình nguy hiểm"

Trong các cuộc hành hương, những người lớn tuổi và có bệnh nền thường là đối tượng dễ bị tổn thương. Một nghiên cứu đã phát hiện ra rằng vào tháng 8-1985, hơn 1.700 người đã tử vong quanh các địa điểm linh thiêng tại Saudi Arabia, chủ yếu do sốc nhiệt.

Năm 2015, trong cuộc hành hương Hajj đã xảy ra vụ giẫm đạp khiến hơn 2.200 người thiệt mạng.

Năm 2024, chính phủ Saudi Arabia cho biết hơn 1.300 người hành hương đã tử vong trên đường đến Mecca. Nhiều người trong số họ đến từ Ai Cập. Hầu hết người thiệt mạng đều là người hành hương không được đăng ký, nghĩa là họ đã thực hiện chuyến đi mà không có giấy phép cho phép họ tiếp cận với các biện pháp bảo vệ.

Để tham gia hành hương Hajj, các tín đồ cần phải có đủ thể lực. Những người hành hương thường đi bộ hơn 16 km/ngày dưới ánh nắng mặt trời thiêu đốt của sa mạc. Nhưng trong những năm gần đây, biến đổi khí hậu đã khiến hành trình này trở nên nguy hiểm hơn đáng kể.

Nhiệt độ trong cuộc hành hương Hajj năm 2024 tăng vọt lên hơn 50 độ C vào một số ngày. Các quan chức y tế Saudi Arabia từng ghi nhận hơn 2.700 người hành hương bị kiệt sức vì nóng trong 1 ngày.

Theo nhà chức trách Saudi Arabia, hầu hết trường hợp tử vong được ghi nhận vào năm ngoái đều là những người hành hương không đăng ký, những người không được tiếp cận với lều có máy lạnh và các trung tâm làm mát chính thức.

Năm nay, tính đến ngày 3-6, các quan chức y tế cho biết họ đã điều trị 62 trường hợp liên quan người hành hương bị sốc nhiệt.

Hãng thông tấn IRNA dẫn lời Tổ chức Trăng lưỡi liềm đỏ Iran hôm 7-6 cho biết tính đến ngày 6-6, 13 người tham gia cuộc hành hương Hajj đã qua đời. Nhiệt độ tăng cao có thể là một trong những nguyên nhân khiến các tín đồ nói trên thiệt mạng.

Saudi Arabia đã chuẩn bị gì?

Saudia Arabia được xem là quốc gia có các địa điểm linh thiêng nhất của đạo Hồi. Chính phủ nước này đã rót hàng tỉ USD vào việc mở rộng cơ sở hạ tầng ở Mecca và Medina, xây dựng các con đường nhiều tầng, tàu cao tốc và hệ thống kiểm soát đám đông nhằm hạn chế tình trạng tử vong do sốc nhiệt.

Lực lượng an ninh Saudia Arabia trong cuộc diễu binh ở Mecca vào ngày 31-5. Ảnh: AFP

Để chuẩn bị cho mùa hành hương Hajj năm nay, các quan chức Saudia Arabia cho biết họ đã mở rộng các con đường được phủ cao su và làm mát, giúp giảm nhiệt độ bề mặt xuống vài độ C. Máy bay không người lái cũng sẽ được sử dụng để theo dõi hoạt động của những người hành hương.

"Căng thẳng do nhiệt vẫn là thách thức lớn nhất trong mùa hành hương này" – ông Khalid Al Tala, phát ngôn viên của Bộ Y tế Saudi Arabia, cho biết.

Chính quyền Saudi Arabia cũng thực hiện chiến dịch lớn để ngăn chặn những người hành hương không có giấy phép đến vương quốc này. Họ hủy bỏ hiệu lực nhiều thị thực du lịch từng được sử dụng để lẻn vào Mecca trong mùa hành hương Hajj.

Tính đến ngày 1-6, các quan chức Saudi Arabia cho biết họ đã chặn 269.678 người hành hương không có giấy phép. Những người vi phạm sẽ phải nộp khoản tiền phạt 20.000 riyal (khoảng 5.300 USD) và bị cấm nhập cảnh vào nước này trong 10 năm.

KHOA ĐIỀM